Оразбаев Қ. И. О-65 Жалпы топырақтану



Pdf көрінісі
бет39/113
Дата28.09.2023
өлшемі2,94 Mb.
#182873
1   ...   35   36   37   38   39   40   41   42   ...   113
Байланысты:
ЖАЛПЫ ТОПЫРАҚТАНУ

 
 
I.V Топырақтың химиялық құрамы 
 
Топырақтың қатты фазасы әртүрлі химиялық заттардан 
тұрады, олар үш топқа бөлінеді: 
минералдық, органикалық
және
 
органо-минералдық. 
Минералдық қосылыстардың көзі болып 
әртүрлі тау жыныстары саналады және олар 
алғашқы, соңғы
болып екіге бөлінеді; органикалық қосылыстардың көзі немесе 
шығу тегі 
шіріген өсімдіктер және жануарлар қалдықтары, 
топырақ ағзаларының тіршілік нәтижесінде қалыптасқан 
өнімдері
. Органо-минералдық қосындылар органикалық және 
минералдық заттардың өзара әрекеттесу нәтижесінде пайда 
болады. Осы топтар арасындағы арақатынас әр топырақта әр-


түрлі болады, бірақ көптеген топырақта минералды бөліктердің 
үлесі оның жалпы массасының 80-90% құрайды. 
Органогенді 
топырақтарда бұл көрсеткіш 10%-ға дейін төмендейді. Топы-
рақтың құрамына 
белгілі химиялық элементтердің барлығы
кіреді. 
Едәуір кең таралған топырақ элементтері оттегі (49%), 
кремний (33%), алюминий (7,13%), темір (3,80%), көміртегі
(2,0%), кальций (1,37%), калий (1,36%), натрий (0,63%), магний 
(0,63%), азот (0,10%). 
Топырақтағы химиялық элементтердің көпшілігі аз мөл-
шерде ғана болады. Бірақ олар өсімдік тіршілігінде үлкен қыз-
мет атқарады. Олардың қатарына жататындар көміртегі, фос-
фор, күкірт, сонымен қатар микроэлементтер (бор, маргенец, 
молибден, мыс, мырыш, кобальт, йод, фтор, т.б.) 
Топырақтың органикалық заттары күрделі қосындылар 
кешенінен тұрады: ыдыралмаған және топырақта тіршілік 
ететін жануарлар мен микроағзалардың төменгі және жоғарғы 
сатыдағы өсімдіктер қалдықтарының әртүрлі сатыдағы ыдырау 
кезінен және бастапқы органикалық қосындыларда болмаған 
арнаулы қосылыстар түзіледі
. Осы 
арнаулы органикалық қосы-
лыстар
топырақтың маңызды бөлігін құрайды, оны 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   35   36   37   38   39   40   41   42   ...   113




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет