шаруашылығы дамыған, егiншiлiк суармалы жерлерде ғана
игерілген.
Биiк таулы аймақтың топырағы республиканың оңүстік-
шығысын алып жатыр. Көлемі 37 млн. га, республика жерiнiң
14%-ын құрайды. Қазақстанда топырағы мен климаты жағынан
ерекшеленетiн 4 биiктiк белдеу бар: 1) тау етегiндегi шөлдi-
далалы белдеу теңiз деңгейiнен 450-750 м (кейбiр аймақтарда
300-1000 м) биiктiкте орналасқан. Тянь-Шань тау етектерiнде
негiзiнен сұр, Батыс Тянь-Шань тау етегiнде сұр-құба, Солтүстік
Тянь-Шань мен Алтай таулары етектерiнде ашық күрең топырақ
таралған. Бұл жерлер суармалы, тәлiмi егiншiлiк және мал шар-
уашылығы дамыған. 2) Аласа таулы дала белдеуi – әртүрлi
таулы аймақта 600-2200 м биiктiкте орналасқан алқап. Алтай
мен Солтүстік Тянь-Шаньда таудың күңгiрт күрең және қара то-
пырағы таралған. Ал Батыс Тянь-Шаньда (Оңтүстік Қазақстанда)
сұр құба және таудың құба топырағы басым. Жайылымы жақсы,
ағашы қалың алқап, мал шаруашылығы жақсы дамыған.
3) Орташа таулы орманды-далалы және шалғынды-орманды
аймақтар әртүрлi таулы алқаптарда 1000-2500 м-ге дейiнгi
деңгейдi қамтиды. Негiзiнен таудың шайылған, сiлтiсiз қара
топырақтары мен орманның сұр топырақтары және таулы-
шалғынды топырақ таралған. Батыс Тянь-Шаньда таудың құба,
Алтайда күлгiн топырақтар түзiлген. Жайылымы — шүйгiн,
орман ш. жақсы дамыған. 4) Биiк таулы альпiлiк, субальпiлiк
шалғынды және қарлы-мұзды белдеулерi Батыс Тянь-Шань мен
Алтай аралығындағы биiк таулы аумақтардың 1800-3800 м
кейде одан да биiк деңгейлердi алып жатыр. Топырағы альпiлiк,
субальпiлiк, шалғынды-шымды. Көпшiлiк жерi топырақсыз
тасты шыңдар мен мәңгi мұз, қар басқан шыңдардың үлесiне
тиедi. Шалғынды жерлерi жазғы жайлау ретiнде пайдаланы-
лады.
Достарыңызбен бөлісу: