44
I Бөлім. Иммундық жүйе. Жалпы сипаттамасы
калдығынан тұратын пептидтердін екі ұшын байланыстырады. Егер
пептидтін калдыктар саны айтылғаннан асатын болса, ол
саңылаудан
арка кұрып, түсіп орналасады.
МНС II ЖӘНЕ III КЛАСС АНТИГЕНДЕРІНІҢ
ҚҰРЫЛЫСЫ МЕН ҚЫЗМЕТТЕРІ
МНС II класс гендеріне
0 0 , ОР. ІЖ-локустарының гендері кіреді.
Ол гендердің арасында иммундык жауаптын гендері (иммунды
жауаптык және иммунды супрессиялык — 1г және І8-гендер), онын
күшін реттейтін гендер жатады. МНС II класс антигендері көбірек
В-лимфоциттерде, макрофагтарда, дендритті
және Лангерганс жа-
сушаларында, тағы баска белсендірілген Т-лимфоциттерде, телімді
эпителиоциттерде, т.б. жасушаларда орналаскан. Иммунды хабарлы
жасушалардын жасушааралык байланыстағы маңызды рөлінен баска,
МНС II класс антигендері антигенді таныстыруда және иммунды жау-
ап туындауында
маңызды рөл аткарады, бұл кезде МНС II класс моле-
кулаларымен бірге таныстырылатын бөгде антиген тек Т-хелпер субпо-
пуляциясымен танылады.
НЬА II класс антигендері ковалентсіз байланыскан молекулалык
денгейлері 34 және 28 кД трансмембраналык гликопротеидтен кұралған
(а және Р-тізбектер) полипептидтерге жатады. Олар жасушаішілік
молекулалык деңгейі 30 кД тұратын трансмембраналык гликопротеид-
пен байланыскан.
Антитеннің пептидтерін байланыстыратын екі ұшы ашык антиген
байланыстырушы саңылауларын полипептидті тізбектердін а және
(3-домендері кұрады. МНС II класының нәруыздарының антигенбай-
Гаплотиптер
АЗ
В8
і
і
Ш А - АЗ В8
Генотип
Н1_А -А 2,3; В5,8
Н ІА -А 2 В5
3.3-сурет. НЕА-антигендердін тұкымкуалауынын кодоминанттылығы
З-Тарау.
Негізгі гистосәйкестік кешен
45
ланыстырушы санылауларынын стереохимиялык кұрылысы ұзынырак
12-25 амин кышкылды калдыктарын байланыстыруға мүмкіншілік
береді; пептидтін ұштары саңылаудын шетінен шығып тұруы мүмкін.
I және II класс МНС-молекулалары кұрылысынын сызбасы 3.4-су-
ретте көрсетілген (түрлі түсті жапсырманы караныз).
НЬА III класс
антигендерге комплемент жүйесінін нәруыздары
(С2, С4 — комплементтін компоненттері), ВГ — пропердин жүйесінің
В-факторы, т.б. жатады.
С2 мен пропердиндік фактор — молекулалык денгейі 100 және 90 кД
тұратын протеиндердін бірлікті пептидтік тізбектері болып келеді.
С4 — дисульфидтік көпірмен байланыскан үш тізбектен тұрады:
95 кД-к а тізбек, 75 кД-к |3-тізбек және 30 кД-к ү-тізбек. Толык моле-
куланын денгейі 200 кД-ға тен.
XX ғасырдың 60-жылдарында иммунды
жауаптың гистосәйкестік
антигендерімен байланыскан генетикалык рестрикция феномені
ашылған. Оның негізі бойынша, Т-хелперлер бөгде антигенді тек өз
организмінің НЬА II класс антигендерімен кешен түрінде ғана тануына
кабілеті бар екені аныкталған.
С 0 8 +-цитотоксикалыкТ-лимфоциттер субпопуляциялары антиген-
дік пептидті тек сәйкесті НЬА I класс антигендерімен қосып таниды.
Қазіргі кезде процессинг пен МНС молекулаларымен антиген
косьшуының әр түрлі механизмдері зерттелген: эндогенді пептидтер
МНС
I класс молекулалар кұрамына, ал экзогенді — МНС II класс
молекулалар кұрамына тұрақтайды; эндогенді және экзогенді айкаса-
әрекеттесетін антиген таныстыру; эндосомалардан тыс экзогенді
нәруыздардың цитозольге өтуі т.б.
Достарыңызбен бөлісу: