С. В. Кожанова Жалпы иммунология
жүктеу/скачать 19,87 Mb. Pdf көрінісі
|
Жалпы иммунология оқулық
| ДЕНДРИТТІ ЖАСУШАЛАР
Дендритті жасушаларды (ДЖ) алғаш рет 1868 ж. Пауль Лангерганс ашты. ДЖ морфологиялық ерекшелігіне цитоплазмалык өсінділердін (дендриттердің) болуы тән. Дендриттердін көмегімен айналасындағы патогендермен және жасушалармен байланысу алаңы біршама ұлғаяды. Д Ж негізгі қызметі — адаптивті иммунды жауапты іске қосу. Кәсіби антиген таныстырушы жасушалар бола отырып, ДЖ экзогенді антигендерді I және II класс МНС нәруыздарымен кешен түрінде цитотоксикалык Т-лимфоциттерге (ЦТЛ) немесе Т-хелперлерге таны- стырады. ДЖ кабынудың дамуына ыкпал ететін, сонымен катар адаптивті иммунды жауаптың дамуын бағыттайтын (жасушалык немесе гуморал- ды түрдегі иммунды жауап) көптеген цитокиндерді түзеді. ДЖ туа біткен иммунды жүйесінің баска жасушаларымен, соның ішінде макрофагтармен салыстырғанда туа біткен жэне адаптивті иммунитет арасындағы байланысты камтамасыз етеді. Олар антигенді тану және иммунды жауаптың калыптасуы кезеңінде ЦТЛ және Т-хелперлермен әрекеттесуімен катар Т-лимфоциттердің тимустағы дифференцировкасына, шеткері мүшелерде жүретін В-лимфоциттер клонының сұрыпталу үдерісіне, сонымен қатар реттегіш Т-лимфо- цитермен әсерлесу аркылы адаптивті иммунды жауаптың реттелуіне катысады. ДЖ В7 костимулдаушы молекуласы (ДЖ бетінде иммуногенді түр- дегі антигендерді тану кезінде Т-лимфоциттердін эффективті белсенуі үшін қажет), I немесе II класс МНС молекулалары және жасушалық адгезия молекулалары унемі экспрессияланған. Бірак жетілмеген ДЖ бүл молекулалардың экспрессия денгейі төмен. ДЖ бетінде аталған осы барлык молекулалардың экспрессиясын ынталандыратын бір- қатар факторлар Т-лимфоциттердің де белсенділігін жоғарылатады. Дендритті жасушалардың иммуногенді потенңиалының жоғары болуы осыған байланысты. Туа біткен иммунды жүйесінің мүшесі бола отырып, ДЖ көптеген паттерн-танушы рецепторлар бар. Негізінен олар жетілмеген ДЖ экспресияланған. Жетілмеген Д Ж Толл-тэріздес реңепторлардың барлық түрлерін жэне Ь-турдегі лектинді реңепторларды экспрессиялайды. Олардың көмегі- мен микроорганизмдердің консервативті компоненттерін (ПАМК), зақымдалған жасушалардын фрагменттерін (соның ішінде апоптоздык 160 II Бөлім. Туа біткен иммунитет фрагменттер) және модификацияланған макромолекулярлык кұрылымдарды (сонын ішінде стрестік жылу шок нәруыздары), яғни кауіптілікпен ассоцацияланған молекулалык кұрылымдарды (КАМҚ) таниды. Толығырак II тараудың 2-ші бөліміндегі «Туа біткен иммунитет рецепторлары және олармен танылатын молекулалык кұрылымдарды» караныз. ДЖ бетінде фагоцитар.шқ рецепторлар да бар, атап айтсак, Ғс-рецепторлар мен комплемент фрагменттеріне ре- цепторлар. Олар аркылы патогендер мен жасуша айналасындағы әр түрлі бөлшектердің рецептор-тәуелді фагоцитозы мен пиноцитозы ынталанады. Жетілмеген ДЖ жұкпа және кабыну ошағына карай ДЖ бағыттайтын кабыну хемокиндері (ССКІ, ССК26 ССК5) үшін де ре- цепторларды экспрессиялайды. Барлык баска ядросы бар жасушалар сиякты ДЖ-дын бетінде I класс МНС молекулалары экспрессияланған, бірак жетілмеген ДЖ бетінде II класс МНС молекулалары мен В7 костимулдаушы молекула- сы төмен деңгейде экспрессияланған. Жүқпа ошағындағы жетілмеген Д Ж ҒІТР көмегімен патогендерді та- ниды. Бул жағдаи олардың белсенуі мен одан эрі жетілуін шақырады. Осы жерде орналаскан эпителиалды жасушалар мен МФ ПТР көмегімен патогендерді тану нәтижесінде белсенеді және цитокиндерді түзе ба- стайды, бірінші кезекте жүктеу/скачать 19,87 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|