Титанов жанат егинбаевич
ЗЕРТТЕУ ӘДІСТЕМЕСІ ЖӘНЕ МАТЕРИАЛДАРЫ
жүктеу/скачать 11,26 Mb. Pdf көрінісі
|
Диссертационная работа на соискание степени доктора философии (PhD) Титанова Ж.Е
| 2 ЗЕРТТЕУ ӘДІСТЕМЕСІ ЖӘНЕ МАТЕРИАЛДАРЫ
2.1 Зерттеу жұмысы жүргізілетін шаруашылықтың сипаттамасы «Жолдасбай-Агро» ФШ Солтүстік Қазақстан облысы, Уалихан ауданы, Кішкенекөл ауылында орналасқан. «Жолдасбай-Агро» ФШ 2013 жылы құрылды. «Жолдасбай-Агро» ФШ жалпы мал шаруашылығымен, соның ішінде абердин-ангус (1100 бас) асыл тұқымды малын өсірумен айналысады. 2013 жылы Канададан және еуропадан 393 бас абердин-ангус тұқымы әкелінген болатын, соның ішінде 377 аналық бас және 16 бұқа. «Жолдасбай-Агро» фермерлік шаруашылығы етті ірі қара малын көбейтумен және бордақылаумен айналысады. Америка, Ресей федерациясы және Қазақстанның ғалымдарымен және професорларымен тығыз байланыста жұмыс атқарады. Шаруа қожалығы жоғары дәрежелі техникалық базамен және қаржылай қамтамасыз етілген. Бүгінгі күнге шаруа қожалығы Ауыл шаруашылығы алқаптарының жалпы көлемі 140 000 га құрайды, оның 40 000 га егістік жер, 30 000 га шабындық, 70 000 га жайылымды құрайды. Барлық шаруашылық жер жалпы аумағынан зерттеу жайылымдық жерлер 50%, степаненко шабындық 21,4%, егістік 26,9% құрайды. кулешова Болашақта мал зерттеу санын арттыру мақсатында тайыншалар ауыл шаруашылық германиядан жерлерді сатып жалпы алып немесе ресейде мемлекеттік аргентинада конкурстарда жер телімдерін алу көзделіп отыр. «Жолдасбай-Агро» ФШ шаруашылықта берік асыл тұқымды мал қорын жасап, табындарда негізінен таза тұқымды бұқаларды қолданудың нәтижесінде шарушалықтағы мал табының тұқымдылық құрамы жақсартылып, таза тұқымды малдың сапалы саны мен үлес салмағын көбейтуге мүмкіндік беріп келеді. Барлық бас асыл тұқымды абердин-ангус малы, яғни табындағы құрылымның 100%-ын (1325 бас) құрайды. Соның ішінде, өндіруші аталық- бұқалар – 1,35% (n=18 бас), сиырлар – 39,77% (n=527), қашарлар – 13,3% (n=177), бұқашықтар – 11,01% (n=146), 2019 жылғы жас бұзаулар – 34,6% (n=458) болды. Бүгінгі таңда, «Жолдасбай-Агро» ФШ-да етті ірі қара мал табынындағы барлық мал таза тұқымды. Шаруашылық сиырларды қолдан шағылыстыру және аталық бұқалармен табиғи шағылыстыру арқылы көбейтуді жүзеге асырып келеді. Шаруашылықта Белорусь техникалары, МТЗ-100-тракторы – 1 дана, КСК сенаждық комбайны – 1, косилка КТП-6 – 3дана, K-700 – 2, ПТС-12 – 4 дана бар. Шаруашылық аумағы республиканың солтүстік аймағының құрғақ дала аймағында орналасқан, оған көктемгі-жазғы кезеңнің құрғақтығы, жоғары жазғы және шұғыл қысқы температуралар, жылдар бойынша жеткіліксіз және тұрақсыз атмосфералық жауын-шашын мөлшері және жыл бойы елеулі жел 32 қызметі тән. Орташа жылдық жауын-шашын мөлшері 288 мм. Орташа жылдық ауа температурасы ±28°C. Аязсыз кезеңнің ұзақтығы 128 күнді құрайды, +10°C жоғары температурада 145 күнді құрайды. Қысқы кезеңде бұлтты және суық ауа райы басым. Әдетте, ол қараша айының бірінші онкүндігінен басталады және сәуір айының бірінші онкүндігінде жалғасады. Жекелеген жылдары қысқы кезең қазанның соңынан басталады және 15-20 сәуірге дейін жалғасады. Ең Суық ай- қаңтар, орташа температурасы-17-19°C. Қысқы айларға ауа температурасының тұрақсыздығы тән, жекелеген күндері -40° дейін, тіпті -45 және -49°C дейін айтарлықтай ауытқулар болуы мүмкін. Қыс мезгілінде қатты аяздармен қатар ауа температурасы +5, +6°C дейін көтерілуі мүмкін. Қар жамылғысы қазан айының соңғы онкүндігінде, қараша айының басында пайда болады. 10-15 қарашада тұрақты қар жамылғысы пайда болады, ол 5-10 сәуірге дейін сақталады. Қар жамылғысы бар күндер саны 130- 155. Қар жамылғысы ақпан айының соңында-наурыз айының басында болады. Қысқы кезеңде Батыс және оңтүстік-батыс бағыттағы жел басым. Жел жиі байқалады, жылдамдығы 15 м/сек. Боранды күндердің саны қыста 30-35, жекелеген жылдары 50-60 дейін жетуі мүмкін. Әдетте, боран қатты және созылмалы сипатта 3-5 күн қатарынан болады. Қысқы уақытта жылқы шаруашылығы үшін қолайсыз ауа райы құбылыстарының қатарына жайылымның жағдайын нашарлататын көктайғақ жатады. Көктемгі айларға сәуір мен мамыр жатады. Қар жамылғысы түскеннен кейін сәуір айының ортасында уақытша қар жамылғысы қалады. Көктемде, наурыздың соңғы онкүндігінде және мамырдың екінші онкүндігінде температураның қарқынды өсуі байқалады. Сәуір айы наурыз айына қарағанда 12-13°C-қа, мамыр айы сәуір айына қарағанда 9-11°C-қа жылы болады. Жылы күндердің артуы аралық суық күндермен үзіліп отырады. Ауадағы үсік 12-25 мамыр аралығында, жекелеген жылдары маусымның бірінші жартысында немесе тіпті сәуір айының соңында тоқтатылады. Мамыр және маусым-жылдың ең құрғақ айы болып саналады. Көктемде жауын-шашын жиі тұрақсыз, жекелеген жылдары олар нормадан 3-4 есе артық. Маусым айында жауын-шашын мөлшері 40-тан 60 мм-ге дейін. Бұл кезде ауа температурасы 17,5°C-та ауытқып тұрады. Көктем жылына ең көп жел жылдамдығымен (айына орташа есеппен 5 м/сек жуық), топырақты құрғатумен сипатталады. Ең желді айлар-наурыз, сәуір, мамыр, кейде маусым. Жазғы кезең маусым мен тамыз аралығында жалғасады. Маусым және тамыз өте жақын температуралармен сипатталады, олар шілде температурасынан 2,5 °C төмен. Ең көп жауын-шашын жазға келеді.Маусым айында 20-50 мм, шілде айында 25-60 мм және тамыз айында 25-45 мм. Жауын-шашын жазда нөсер сипатында болады, сирек-мұқабалы. Жекелеген жылдары олар мүлдем болмауы немесе нормадан 3-4 есе артық болуы мүмкін. Қыркүйек тамызға қарағанда 8-9°C-қа суықтау, ал қазан қыркүйекке қарағанда 10-11°C-қа суық. Қыркүйек айында орташа температура – 12-14°C. 33 Күзде жауын-шашын мөлшері жазға қарағанда аз болады: қыркүйекте – 15-30 мм, қазанда – 15-25 мм. Жауын-шашын мөлшері үлкен тербеліске ұшырайды. «Жолдасбай-Агро» ФШ-ғы жалпы климаттық және жем-шөп жағдайлары мал шаруашылығын дамыту үшін қолайлы екенін атап өтуге болады. Шаруашылық аумағында едәуір таралған қоңыр топырақ бетінде 20- 50% жабыны бар жусанды-бетегелі немесе селеу-жусанды-бетегелі бірлестіктері өседі. жүктеу/скачать 11,26 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|