Үшінші генерация төлдерінің ет өнімділігінің сандық және

80 
Кесте 34 – Үшінші генерация бұқашықтарының тірілей салмақ көрсеткіштері, 
кг 
Жасы, ай. 
Aбeрдин-aнгуc тұқымы (Х±Sx) 
Канадалық селекция Еуропалық селекция I клaсc талабы 
Бұқашықтар 
Туғандағы 
24,2±1,9 
22,7±0,30 
- 
3 
95,4±2,6 
102,3±2,2* 
- 
6 
176,8±3,9 
178,7±4,5 
170 
8 
214,8±6,7 
206,3±5,5 
200 
12 
301,2±6,5 
298,5±7,9 
290 
15 
372,2±4,8* 
360,4±5,2 
345 
Топтар арасындағы статистикалық шынайлық айырма *р<0,05; **р <0,01;
***р<0,001 
Жоғарыдағы 34-кестеден екі селекция бұқашықтарының тірілей салмақ 
көрсеткіштері жас кезеңдері бойынша 3 және 6 айында еуропалық селекция 
бұқашықтары канадалық селекция жастастарынан тиісінше 6,9 және 1,9 кг 
басым болды. Ал туған кезінде және 8 айынан бастап канадалық селекция 
бұқашықтары тірілей салмақ бойынша тиісінше 1,5 кг, 8,5 кг, 2,7 кг және 11,8 
кг-ға басымдылық көрсетті.
Екі селекция бұқашықтарының ет өнімділігі мен етінің сапасы үлкен 
ауытқуларға ұшырайды және ол бірқатар факторларға байланысты: 
азықтандыру деңгейі, күтіп-бағу шарттары, жасы, жынысы, тұқымның 
биологиялық ерекшеліктері.
Ет өнімділігін жануардың тірі кезінде және оны сойғаннан кейін де 
бағалауға болады. Ет сапасын өмірлік анықтау өте салыстырмалы, өйткені тірі 
салмағы мен сыртқы түрі ет сапасына толық сипаттама бере алмайды.
Малдың неғұрлым толық және объективті ет сапасын бақылау сойыстан 
кейін ғана көруге болады. 
Бордақылау аяқталғаннан кейін 15 ай жасында әрбір тәжірибелік топтан 
сою үшін және ет сапасын зерттеу үшін үш бастан іріктелді. Абердин-ангус 
тұқымы канадалық және еуропалық селекция үшінші генерациядағы 
бұқашықтардың ет өнімділігі мен өсіру тиімділігін зерттеу ет генотиптерінің 
бұқалары абсолютті және орташа тәуліктік өсу, сою өнімділігі бойынша тірі 
салмақ пен майдың жоғары көрсеткіштерімен ерекшеленетінін көрсетті. Ет 
өнімділігі келесі көрсеткіштер бойынша бағаланды: сою алдындағы тірі 
салмақ; ұшаның шығымы; сойыс салмағы және сойыс шығымы, 35-кесте. 

81 
Кесте 35 – Үшінші генерация бұқашықтарының бұқашықтарының сойыс 
көрсеткіштері және ұша сапасы (n=3) 
Көрсеткіштер 
Канадалық селекция 
бұқашықтары 
Еуропалық селекция 
бұқашықтары 
Сояр 
алдындағы 
тірі 
салмағы, кг 
372,2±4,80 
360,4±5,20 
Ұша салмағы, кг 
225,9±4,48 
209,1±2,75 
Ұша шығымы, % 
60,7 
58,1 
Іш май салмағы, кг 
9,6±0,28 
11,9±0,24 
Іш май шығымы, % 
2,60 
3,35 
Сойыс салмағы, кг 
235,5±3,67 
221,1±3,10 
Сойыс шығымы, % 
63,3 
61,3 
30-кестеден алынған мәліметтерді талдау канадалық және еуропалық 
селекция бұқашықтарының жоғары ет өнімділігін көрсетті. Алайда селекция 
аралық салыстыру бойынша канадалық селекция бұқашықтары сойыс салмағы 
бойынша еуропалық селекция бұқашықтарынан 3,57 кг-ға немесе 0,4%-ға 
басым болды.
Айта кету керек, союдың негізгі көрсеткіштері бойынша жануарлардың 
салыстырмалы топтары арасында сенімді айырмашылықтар анықталған жоқ. 
Алынған мәліметтер графикасы 16-суретте көрсетілген. 
Сурет 16 – Үшінші генерация бұқашықтарының ет өнімділігі көрсеткіштері 
Әртүрлі селекциялы жас жануарлардың ұшасын бөлшектеу 
нәтижелерін салыстырмалы талдау кезінде бұлшықет ұлпалары мен 
сүйектерінің құрамы бойынша айырмашылықтар анықталды, 36-кесте. 
372,2
225,9
9,6
235,5
360,4
209,1
11,9
221,1
0
50
100
150
200
250
300
350
400
Тірілей салмағы,кг
Ұша салмағы, кг
Іш-май салмағы, кг
Сойыс салмағы, кг
кг
Канадалық селекция бұқашықтары
Еуропалық селекция бұқашықтары

82 
Кесте 36 – Үшінші генерация бұқашықтарының ұшасының морфологиялық 
құрамы 
Көрсеткіштер 
Канадалық 
селекция 
бұқашықтары 
Еуропалық 
селекция 
бұқашықтары 
Салқындатылған ұша салмағы, кг 
222,9±4,13 
213,9±3,54 
Бұлшықет ұлпасы салмағы,кг 
153,7±1,75 
146,5±1,83 
Мaй ұлпасы салмағы, кг 
10,6±0,54 
10,1±0,61 
Сіңір және сүйек салмағы, кг 
58,6±0,65 
57,3±0,52 
Ұшаның таза ет бөлігі, кг 
164,3±1,23 
156,6±0,98* 
Шығымы, %: таза ет 
73,7 
73,2 
Сүйек және сіңір 
26,3 
26,8 
*Р<0,05; ** Р<0,01; *** Р<0,001 - айырмашылық, топ аралық статистикалық дәлділік
36-кестеден канадалық селекция бұқашықтарының ұша құрамы 73,7% 
таза ет бөлігінен тұрса еуропалық селекция құрдастарында 0,5%-ға кем, ал 
сүйек және сіңір шығымы бойынша еуропалық селекция 0,5%-ға басым болды. 
Алынған нәтижелерді қорытындылай келе канадалық селекция бұқашықтары 
ет құрамы бойынша еуропалық селекция құрдастарынан басым болып шықты.
Еттің тағамдық құндылығы сапасын оның химиялық құрамы сипаттап 
береді, 37-кесте.
Кесте 37 – Бұлшық ет ұлпасының химиялық құрамы, %
Көрсеткіштер 
Канадалық селекция 
бұқашықтары 
Еуропалық селекция 
бұқашықтары 
Су 
77,2±0,07 
76,7±0,27 
Ақуыз 
20,6±0,20 
20,5±1,17 
Май 
1,1±0,05*** 
1,7±0,09 
Күл 
1,07±0,23 
0,95±0,20 
Кaльций 
0,029±0,001 
0,026±0,003 
Фоcфор 
0,207±0,011 
0,202±0,011 
* р<0,05; ** р<0,01; ***р<0,001 - айырмашылық, топ аралық статистикалық 
дәлділік 
 
37-кесте деректері негізінде канадалық селекция бұқашықтарының ет 
құрамы cу бойынша 0,5%-ға көп, ал май бойынша 0,7%-ға артық болды.

жүктеу/скачать 11,26 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: