ӘОЖ 378-146  ОРТА МЕКТЕПТЕ ФИЗИКАНЫ ОҚЫТУДЫҢ НЕГІЗГІ

279 
1. көрсету материалы (иллюстрациялар, суреттер, бейнероликтер, 
карталар, схемалар, графиктер, сызбалар және т. б.); 
2. үлестірме материал 
3. Әмбебап дағдыларды қалыптастыру бойынша тапсырмалар (салыстыру, 
талдау, дәлелдеу, себеп-салдарлық байланыстарды орнату, қорытындылау, 
жүйелеу, ықпалдастыру және т. б.); 
- әр түрлі күрделілік деңгейіндегі тапсырмалар (іздеу, зерттеу, 
шығармашылық.); 
- проблемалық сұрақтармен тапсырмалар; қиял мен шығармашылықты 
дамытуға арналған тапсырмалар; 
- кәсіби маңызды мазмұны бар тапсырмалар; 
- әр түрлі тапсырмалар (сұрақтар, әр түрлі тесттер, жаттығулар, әр түрлі 
диктанттар), 
- дидактикалық ойындар (Газдардың молекулалық кинетикалық теориясының 
негiзгi қағидалары және оның тәжiрибелiк дәлелдемелерi сабақтарында), 
- шығармашылық тапсырмалар (барлық физика сабағы бойынша) 
4. Оқу-зерттеу зертханалық жұмысты іске асыруда оқушылардың сол 
сабаққа қажетті құрал жабдықтармен танысып оны қолдана алуы. 
5. Оқыту мәтіндері-әртүрлі ақпарат көздерімен (оқулық, анықтамалар, 
сөздіктер, электрондық ресурстар, кестелер, схемалар, суреттер және т.б.) 
жұмыс істеуге арналған Алгоритмдер. 
Дидактикалық материалдарды әзірлеу кезінде жүзеге асырылатын 
оқытудың маңызды принциптері ретінде мыналарды атап өтуге болады: 
*
қолжетімділік қағидаты (дидактикалық материалдарды оқытушы білім 
алушылардың қол жеткізген деңгейіне сәйкес таңдайды); 
*
өзіндік әрекет принципі (дидактикалық материалдармен жұмыс өздігінен 
жүзеге асырылады); 
*
жеке бағдарлау принципі (дидактикалық материалдармен жұмыс жеке 
қарқынмен жүзеге асырылады, материалдардың күрделілігі мен түрін де жеке 
таңдауға болады); 
*
көрнекілік және модельдеу принциптері (ойлаудың көрнекі-бейнелі 
компоненттері адам өмірінде өте маңызды рөл атқаратындықтан, оларды 
оқытуда қолдану өте тиімді); 
*
беріктік принципі (адамның есте сақтау қабілеті таңдамалы сипатқа ие: 
материал неғұрлым маңызды, қызықты және алуан түрлі болса, соғұрлым берік 
және ұзақ сақталады, сондықтан алынған білім мен дағдыларды практикалық 
қолдану оларды игеруді жалғастырудың тиімді әдісі болып табылады, ойын 
(модельдеу) компьютерлік орта жағдайында олардың жақсы шоғырлануына 
ықпал етеді); 
*
танымдық мотивация принципі; 
проблемалық принцип (жұмыс барысында білім алушы нақты 
дидактикалық мәселені шешуі керек, ол үшін өзінің білімі, дағдылары мен 
дағдыларын қолдана алады; сабақта жағдайдан өзгеше жағдайда, жаңа 
практикалық жағдайда ол өзінің зияткерлік, мотивациялық, ерікті, 

280 
эмоционалды және басқа салаларын белсенді дамыта отырып, тәуелсіз іздеу 
қызметін жүзеге асырады). 
Дидактикалық материалдар оқушылардың пәнге деген танымдық 
қызығушылығын, олардың дерексіз-логикалық ойлауын, шығармашылық 
қабілеттерін дамытуға ықпал етуі керек. Олар ойын-сауық элементтерін қамтуы 
керек (жаңалық, ерекше, тосынсый, бұрынғы идеяларға сәйкес келмеу, көріну, 
контраст).
Заманауи ақпараттық технологиялар дидактикалық материалдарды 
әзірлеу кезінде бұрын болмаған құралдар жиынтығымен жұмыс істеуге 
мүмкіндік береді. Бұл құралдар эстетикалық, қызықты, танымдық, 
проблемалық материалдарды жасауға және сол арқылы студенттердің 
мотивациясы мен танымдық қызығушылығын арттыруға мүмкіндік береді. 
Дидактикалық материалдың бұл психологиялық-педагогикалық компоненті 
студенттердің назарын аударуға, танымдық қызығушылықты сақтауға, оның 
ойлауын жандандыруға, сипатталған бағалауды қалыптастыруға бағытталған, 
белгілі бір мәселені терең зерттеуге түрткі болады. 
Қабылдауды сақтау үшін таныс материалда жаңа нәрсені көре білуге, 
студенттерді әлем туралы қарапайым, қарапайым идеялар деңгейінен ғылыми 
ұғымдар мен жалпылау деңгейіне біртіндеп аударуға үйрету керек. Танымдық 
қызығушылық дидактикалық материалды, ғылыми жаңалықтардың тарихын, 
идеялар күресін, ғалымдардың еңбегін қолдана отырып, студенттерге 
ашылғанда пайда болады. Барлық осы мүмкіндіктер экономика курсының оқу 
материалын ұсынады. 
Қызықты нысаны қайталауды көмегімен көрнекі құралдардың, сондай-ақ 
негіз болар қоздыру және ұстап тұру танымдық қызығушылығын, назарын өзіне 
бас оқып білетін материалда. 
Оқушылардың қызығушылығын ояту үшін дидактикалық ойын сияқты 
жұмыс түрлері де қолданылады: ойын-жаттығулар, үстел ойындары, модельдеу 
ойындары және т.б. ойын барысында әр оқушының белсенділігі байқалады, 
жарыс өтеді. Материалды білетін студенттер ғана ойнай алатындықтан, олар 
ойынды ойын-сауық ретінде емес, маңызды және қызықты жұмыс ретінде 
қабылдайды. 
Сабақтың басында материалды қайталаған кезде оқушыларға алдыңғы 
сабақтарда көрсетілген экрандық оқулықтарды қолдануға болады. Оқушылар 
экранда суретті көреді және сұраққа жауап береді: кадрда не көрсетілген? 
(Тану). Содан кейін, кадрдың мазмұнына байланысты олардың алдына сұрақтар 
қойылады. Мысалы, сұраныс сызығы бар жақтауды көрсету кезінде студенттер 
сұраныс Заңын қалай тұжырымдауға болады деген сұраққа жауап береді; 
сұраныс заңынан ауытқуды көрсететін сызық қалай бейнеленуі керек; сұраныс 
мөлшеріне әсер ететін баға мен бағалық емес факторлардың өзгеруі 
графикалық түрде қалай көрсетіледі. 
Барлық жағдайларда қолданылатын Оқыту құралдары назар аударып, 
негізгі материалға қызығушылық танытуы керек. 

281 
Физика сабақтарында оқу процесін жандандыруға өзіндік жұмыстарды 
жүргізу үшін әртүрлі дидактикалық материалдарды қолдану арқылы қол 
жеткізіледі. Бұл жағдайда тексерудің арнайы нысандарын қолдану арқылы 
(карточкаларды, тесттерді және жауаптардың дұрыстығын өзін-өзі тексеру үшін 
тапсырмаларды пайдалану) тірек білімді меңгеру нәтижелерін бақылаудың 
жеделдігін қамтамасыз етуге назар аудару қажет. 

жүктеу/скачать 8,82 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: