О. Ж. Таукебаев 1,2, К. Б. Зулпыхаров
жүктеу/скачать 1,66 Mb. Pdf көрінісі
|
| Зерттеу нысаны
Зерттеу жүргізіліп отырған Жамбыл об лысы Талас ауданы құрғақ, ылғалдылығы тұ рақсыз аймақта орналасқан және ылғал же тіспеушілігі айқын байқалады. Аудан – Жам был облысының оңтүстік бастысында орна ласқан (1-сурет). Жалпы ауданы 12,2 мың км 2 құрайды (Қазақстан рес публикасының ұлттық атласы, 2006). Аудан - ның жер бедері оңтүстікте таулы аймақтан (Қа - ра тау жотасы) солтүстігіне қарай төмендеп, құм ды Бетпақдала шөлімен ұласады. Аумақтың басым бөлігі шөл және шөлейт зоналарында орналасқандықтан, кли маты шұғыл континентті. Қысы салыстырмалы түрде суық, жазы өте ыстық және құрғақ, ор таша жылдық жауын-шашын мөлшері 140-230 мм аралығында өзгереді. Ауданның оңтүстігінде таулы сұр және тау - лы қызғылт топырақ, солтүстігінде құмды, құ - майтты топырақ, ал жазық жерлерінде шалғынды сұр топырақ таралған. Ауданданның негізгі су көздерін – Талас, Аса, Көктал, Тамды өзендері және тау бұлақтары құрайды. Талас ауданы облыстағы көршілес аудандар сияқты ауыл шаруашылығына, соның ішінде мал шаруашылығы саласына маманданған. Ау - дан аумағының көп бөлігінің шөл және шө - лейт зоналарында орналасуы, жауын-шашын мөлшерінің аз болуына байланысты, аудан ау ма - ғының көп бөлігі табиғи жайылым ретінде пай - даланылады. Ал егін шаруашылығы бойынша өңірде суармалы егіншілік дамыған. 2021 жылғы мәліметтер бойынша аудан - дағы суармалы жерлердің жалпы ауданы 12 685 гектар, бұл жалпы аудан жер қоры ның 1,03 %-ы ғана құрайды (Жамбыл облысы әкім - шілігінің жер қатынастары басқар ма сы, 2021). Ауданда соңғы жылдары су шаруа шы лығы жүйелерінің жарамсыз болыуна бай ланысты, суармалы жерлердің 70-75 % пайдала ныл - майды. Мұның басты себебі – қайта құру, оңтай - ландыру кезеңдерінде су пайдаланушы ша руа - шы лықтардың майдаланып кетуі, ұсақ ша руа - шылықтардың жер телімдерін толық игеруге ша - маларының келмеуі. Осыған байланысты, суа ру жүйелерінде дер кезінде жөндеу жұмыс та рының жүргізілмеуі, техникалық жағдайлары ның нашар жағдайға жетуі, кейбірінің апатты жағдайда 20 Ирригациялық жүйелердің техникалық жағдайы және оның суармалы жерлердің динамикасына әсері ... болуы және көпшілігінің жеке меншікке өтіп ке - туі суармалы егінді сумен қамту мүмкіндігінен айы рып отыр. Аталған мәселелер аудандағы су шаруашылығы жүйелерінің облыстық не месе республикалық деңгейдегі маңызы бар кәсіп - орын дарға толығымен қайта берілуінің және өңір де гидротехникалық іс-шаралардың тиімді ұйымд ас тырылуының қажет екенін айқындайды. жүктеу/скачать 1,66 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|