51
ҚАЗАҚСТАН МЕКТЕПТЕРІНДЕГІ БАЛАЛАРҒА ҚАТЫСТЫ ЗОРЛЫҚ-ЗОМБЫЛЫҚТЫ БАҒАЛАУ
мазақтайтын. Маған күлетін, барлық қыздар
менімен сөйлеспейтін, менімен бір партада
отырғылары келмейтін. Олар мені ұрған емес,
тек мазақтап, қорлайтын. Барлық қыздар мені
келемеждеп, сыртымнан өсектейтін» [65].
«Кейбір қыздар маған тыныш сабақ оқытпайды.
Олар мен туралы, басқа қыздар туралы түрлі
өсек таратады. Бұл жиі қайталанады, ап-
тасына бір рет болады, мен бұдан шаршадым.
Апта сайын оларға мен ешнәрсе айтпаймын.
Олар мені ұрмайды, бірақ мазақтайтындары
туралы біреуге айтсам, ұратындықтарын
айтып, қорқытады. Олар бір топ қыз, ара-
сында өздерінің бір белсендісі бар. Олар оны
тыңдайды, ылғи да қолдайды. Бұл өте ренішті,
өйткені олар маған басқа оқушылардың көзінше
ұрсады. Біздің жанжалымыз жалғасуда. Мен не
істерімді білмеймін, мүмкін басқа мектепке ау-
ысып кетермін…» [61].
Қорқытып ақша алу
Әңгіме жүргізілген 402 баланың ішінде 20,0%-
ы (5-тен 1-і) бала мектептегі балалардан
ақша тартып алып жатқанына куәгер болған
және 9,0%-ы бопсалаудың құрбаны болғанын
хабарлаған. Физикалық күш көрсету туралы
өткен бөлімде мектептерде балалардан ақша
бопсалайтын балалар жайлы және физикалық
күш көрсету мен ақша бопсалаудың арасындағы
байланыс туралы ақпарат ұсынылған. Осы
бөлімде физикалық күш көрсету мен ақша
бопсалаудың өзара байланысы жөнінде және
мектепте балалардан ақша бопсалайтын
балалардың мәселелері турасында қосымша
мәліметтер келтіріледі (сауалнамаға қосылған
ақша бопсалаудың өлшемі жайлы ақпарат алу
үшін 3.13-кестені қараңыз).
Ақша бопсалау жайлы айтқан көптеген бала
өзге балалардан ақша бопсалайтын бала-
ларды қорқыту үшін және балалардың өз
ақшасын оларға тез беруі үшін психологиялық
және физикалық қысым көрсету тәсілін жиі
қолданатынын көрсеткен. Кейбір балалардан
аптасына ең аз дегенде екі-үш рет ақша бопса-
лайтын балаларға ақша беріп тұратын жайлар
күтіледі. Кей жағдайларда балалар тіпті «сынып-
тастарымнан ақша талап етуге мәжбүрлейді, егер
мен ақша әкелмесем, олар мені өлтіретінін айт-
ты» [209].
Өздерін бопсалаушыларға балалардың ақшасы
болмай қалған кезде олар жиі физикалық
соққыға жығылады.
Достарыңызбен бөлісу: