Цифровая дидактика indd

388
 
 

сабақ беруде және өз біліміңде көп нәрсеге қол жеткізуге мүмкіндік 
береді. «Субъект белсенділігінің артуы, – дейді Ю.К.Наумова, – сарап-
тама барысында алынған ақылға қонымды мәліметтердің сенімділік 
дәрежесін төмендетіп қана қоймай, сонымен қатар объектіні дәлірек 
бейнелеуге ықпал етеді». «Білімді оқушылардың іс-әрекетінен 
тыс игеруге де, сақтауға да болмайды, дағдылар теориялық білім 
мен тәжірибелік іс-әрекеттің синтезі болып табылады», – дейді 
В.К.Омарова.
Білімді саналы түрде игеруіжәне белсенділігі оқушының іс-әрекет 
әдістерін игеруіне алып келеді және теориялық білімді олардың 
тәжірибеліктүрде іске асырылуына мүмкіндік береді.
«Білім алушылардың белсенділігі неғұрлым дамыған ішкі моти-
вацияны туғызады, осылайша материалды қабылдау үшін ғана емес, 
сонымен қатар қызығушылық үшін өз бойына сіңіру үшін де ең 
қолайлы жағдайлар жасалады. Білім алушы ақпаратты қабылдаудың 
және өңдеудің жоғарғы формасы, бұл әртүрлі кіріспелер арасындағы 
байланыстар мен қатынастарды жасыру және орнату екенін 
түсінеді», – деп атап өтті И.Бутенко.
Әр оқушының цифрлық білім беру үдерісіне қатысуы (тар-
тылуы) цифрлы білім беру үдерісінде болып жатқан талдау мен 
түсінуге қатысушылардың ақыл-ой және эмоционалды күштерін 
шоғырландыруға мүмкіндік береді.
Негізгі ереже: «Тапсырма – желідегі нақты ақпаратты табу».
Диалог принципі.
Тірі емес табиғатта бұзылуға бейімділік айқын 
басым, бірақ тірі табиғатта, керісінше, тәртіпті, ұйымшылдықты 
арттыруға ұмтылу, жасау, т.с.с. басқаша айтқанда, цифрлық оқыту 
дұрыс сұхбаттасуды қажет етеді.Сұрақты шебер қою арқылы 
білім алушыларда таным процесі қалыптасады. Цифрлық оқыту 
үдерісіндегі диалог – бұл ойлаудың өзіндік түрі және қызметтің басқа 
элементтерінің одан әрі дамуына әкеледі. Диалог барысында білім 
алушылар өз тәжірибелерімен бөлісе алады.
Негізгі ереже: «Тапсырма – желідегі нақты ақпаратты табу».
Оқушының топтық және жеке өзіндік жұмысының үйлесімділік 
принципі.
Адам өзара әрекеттесу мүмкіндігінің екі жағдайында да 
танымның субъектісі бола алады, өйткені іс жүзінде ол қоғамнан 
тыс материалдық және рухани мәдениетті игере алмайды. Демек, 
тануды бөлек оқшауланған жеке адам емес, тек топтық танымдық 
қызметке кіретін субъект жүзеге асырады. Бұл қағидат жоғары білім 

389
беру үшін ең тән сипаттамалардың бірі болып табылады, өйткені 
ондағы цифрлық білім беру процесінің міндеттерін шешу оқытудың 
топтық және жеке формаларының жиынтығында жүзеге асыры-
лады. Оқу үдерісін ұйымдастыруда топтық форма жетекші орынға ие 
болғанымен, жаттығудың сәттілігі тек осы компоненттердің бірлігіне 
байланысты.
Топтық форма маңызды әлеуметтік педагогикалық функцияны 
орындайды – бұл қоғамдастық рухын, өзара әрекеттесуді, өзара көмек 
сезімін тәрбиелеуге көмектеседі, салауатты қоғамдық пікірдің даму-
ына және топта қалыпты қатынастардың қалыптасуына ықпал етеді 
және т.б. білім беру процесінің топтық формаларын белсендендіреді.
Аталған принцип білім алушылардың жеке жұмыстарын ескеру 
және жетілдіру, олардың әрқайсысына қызығушылығын, мотиваци-
ясымен жекедарындарын дамыту үшін ұсынылады. Сонымен қатар, 
жеке адам топта дамып, жемісті қалыптасады. Жеке тұлға үшін 
толығымен жүзеге асырылмаған нәрсені үйлестірілген топтық жұмыс 
көмегімен жүзеге асыруға болады. 
К.Левиннің идеялары («Өріс теориясы») топтық пікірталастардың 
(өзара әрекеттесудің) және ситуациялық факторлардың әлеуметтік 
қатынастардың (қағидалардың) өзгеруіне әсері туралы топтың 
талқыланған мәселелерді шешуге қатысушылардың мотивациясын 
арттыратынын көрсетті.
Бұл әсерді келесі себептермен түсіндіруге болады: егер мақсатты 
білім алушылар негізінен тақырыпта жасырылған тақырыпқа 
қатысты бейтарап позицияны ұстанатын болса, топқа қатысушылар 
анағұрлым нақты пікірлер қалыптастырады, пікірталас барысында 
танымал болды, яғни, «ақпараттық өріс» («өріс теориясы») оқушының 
айналасында қалыптасады, оны жеке тұлға қабылдайды немесе 
қабылдамайды, не болмаса қажетті ақпарат таңдалады. Қазірдің 
өзінде құрылған «өріс теориясы» білімді және белгілі бір қабілеттерді 
игерудегі кәсіби өсуге әсер етеді.

жүктеу/скачать 3,99 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: