Сабақтарында 5 е оқыту моделін қолдану жолдары П. У. Баймишова
-кесте – Айнымалыларды орнатыңыз
жүктеу/скачать 0,51 Mb. Pdf көрінісі
|
| 2-кесте – Айнымалыларды орнатыңыз
Бұл экспериментте қандай айнымалыларды қолдануға болады? Тәуелсіз айнамалылар Тәуелді айнамалылар Бақыланатын айнамалылар уақыты сіз жасаған эксперимент үшін тізбекті орындаңыз. 1. Зерттеу айнымалы- ларын анықтаңыз. 2. Өз гипотезаңызды жасаңыз. 3. Экспериментке қажетті құрал- дарды орнатыңыз. 4. Болжам жасаңыз. 5. Деректерді (мәліметтерді) жазыңыз. Айнымалыларды орнатыңыз: жалпы экс- периментке әсер ететін көптеген айныма- лылар бар. Егер біз байқаған нәтиженің нақты себебін тапқымыз келсе немесе өзгерістің нәтижесіне қызығушылық та- нытсақ, қарастырылып отырған айныма- лыдан басқа айнымалыларды анықтап, оларды басқаруымыз керек [4]. Ғылыми зерттеуде айнымалылардың үш түрі бар. Тәуелсіз (өзгертілетін) айнымалы-бұл экс- перимент барысында зерттеушілер әдейі өзгерткен фактор немесе шарт. Тәуелді айнымалы-бұл «нәтиже» түрі және дәл осы жағдайды зерттеуші түсіндіруі ке- рек. Тәуелді айнымалыны зерттеушілер таңдайды және осы айнымалы тура- лы жиналған ақпарат мәселені шешуге көмектеседі. Зерттеу барысында тұрақты болып қалған айнымалылар бақылау айнымалылары деп аталады. Экспери- ментте бірнеше бақылау айнымалылары болуы мүмкін. Мақсатқа жету үшін бір ай- нымалыны әдейі өзгерту керек, ал қалған барлық айнымалыларды бақылауда ұстау керек. Егер бірнеше айнымалылар бір уақытта өзгерсе, эксперимент нәтиже- лерін сенімді түрде түсіндіру мүмкін емес. Оқушылар анықталған айнымалы- ларға сәйкес кейінірек тексерілетін гипо- теза ұсыныстарын жазады. Өз гипотезаңызды жасаңыз: гипоте- залар-бұл эксперимент нәтижесінде алынған ақпаратқа негізделген, бірақ формальды және бақыланатын болып көрінетін негізделген бағалау. Бұл гипо- теза міндетті түрде дұрыс болуы міндет- 76 2. ПӘНДЕРДІ ОҚЫТУ ӘДІСТЕМЕСІ БІЛІМ • BILIM ISSN 1607-2790 (PRINT), ISSN 2960-0642 (ONLINE) WWW.BILIM-UBA.KZ №2 (105) 2023 ті емес. Гипотеза жасалғаннан кейін оны тексеру керек. Бұл эксперимент жүргізу арқылы мүмкін болады. Осы екі айныма- лының арасындағы байланысты анықтау үшін олардың екеуінен басқа барлық ай- нымалылар бақылауда болуы керек [5]. жүктеу/скачать 0,51 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|