П. И. Пидкасистый а у д а р ғ а н д а р

II бөлім. Дидактика
185
Маннгейм жүйесі өзі алғаш қолданылған каланың атымен 
Маннгейм 
аталды. Бүл жүйе сыныптық-сабақтық жүйені сақтай отырып, 
жүйесі 
оқушыларды қабілеттеріне, нтеллектуалдық дамуы мен дайын-
дық дәрежесіне қарай әлсіздердің, орталардың және күштілердің 
сыныптарына бөлді. Бүл жүйенің негізін қалаушы 
Йозеф Зиккенгер 
(1858- 
1930 ж. ж.) оқушылардың қабілетіне сай төрт сынып қүруды үсынды:
І.Орташа қабілеті бар балалар үшін негізгі сыныптар. 2. “Әдетте мектепті 
бітірмейтін”, қабілеті нашар оқушылардың сыныптары. 3. Ақыл-ойы кеміс 
балалар үшін - қосалқы сыныптар. 4. Шетел тілдері сыныптары немесе орта 
оқу орындарында оқуын жалғастыруға қабілеттілер үшін “өтпелі” сыныптар.
Сыныптарға оқушыларды психометрикалық тексеріс, мүғалімдердің мінез- 
демесі және емтихандар негізінде іріктеп алған. Зиккенгердің ойынша, окушы 
үлгеріміне қарай бүл сыныптан басқасына өтіп отыратын болған, бірақ нашар 
оқитын баланың жоғары деңгейге жетуіне бүл жүйенің өзі де мүмкіндік 
бермеген. Бүл сыныптардығы бағдарламалардағы айырмашылықтар бүндай 
көшуге жағдай жасай алмады.
Оқытудың Маннгеймдік жүйесін осіресе Германияда, Бірінші Дүние- 
жүзілік соғыс алдындағы кезде қолданушылар көп болды. Бүл жүйенің эле- 
менттері Австрияның, АҚШ-тың жоне Англияның қазіргі мектебінің жүмыс 
практикасында әлі күнге дейін сақталған. Айталық, Австралияда қабілеті 
нашар оқушыларға арналған сыныптар бар; АҚШ-та баяу оқитын оқушыларға 
арналған сыныптар мен қабілетті оқушылар сыныптары бар. Англияда Маннгейм 
жүйесі бастауыш сыныпта бітірушілерден тестілеу негізінде окушыларды 
іріктеп алынған мектепті қүрудың негізіне алынып отыр.
Түтас алғанда, бүл жүйенің теориялық қағидалары оқушылардың дамуына 
биопсихологиялық себептердің шешуші әсері бар деген жалған түсінікке қү- 
рылған деген дүрыс пікірлер тарапынан қатаң сынға алынуда. Осыдан барып 
Зиккенгердің түжырымдамасы және негізделген Маннгейм жүйесі, түтас алғанда, 
оқушылардың интеллектуалдық дамуындағы айырмашылықтарға қарап оқытуды 
жеке үйымдастыру түрінде өзінің жарамсыз екенін көрсетті. Бүл жүйенің 
қазіргі психология жоне педагогика ғылымдарының және алдыңғы қатарлы 
мектеп практикасының ерекшеліктеріне сәйкесетін бір ғана элементі арнайы 
оқыту болып шықты. Педагогикалық практикада бүл гуманитарлық, матеме- 
тикалық және т.б белгілі бір салаларды, пәндерді терең оқып-үйренуге қабі- 
леттер көрсеткен балалар үшін дарынды балалар мектебі болып көрініс тапты.
XX 
ғасырдың басында Европа мен АҚШ-та оқушылардың 

жүктеу/скачать 13,11 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: