Негіздерімен "Ветеринариялық медицина", "Ветеринариялық санитария" мамандықтары бойынша ауыл шаруашылық жоғары оқу орындарына арналған оқу құралы Алматы, 2013 3
жүктеу/скачать 3,12 Mb. Pdf көрінісі
|
IНДЕТТАНУ ЖӘНЕ ИНФЕКЦИЯЛЫҚ АУРУЛАР ВЕТЕРИНАРИЯЛЫҚ-САНИТАРИЯ НЕГІЗДЕРІМЕН
- Бұл бет үшін навигация:
- Сақау – организмнің, әсіресе жақ, әуке асты лимфа
- Індетті лимфангит
|
А -кеңсірік маңқасы: 1-кілегей қабықтағы маңқа түйіндері; 2-алғашқы жаралар (язвалар); 3-қанға толған көктамырлар, 4-біріккен жаралар; Б-өкпенің түйінделген жарақаты (созылмалы өршуі); В-танаудың күлегей қабығындағы язвалар. Табиғатта бұл аурудың тұрақты індет ошағы латентті түрде ауыратын тақ тұяқты жануарлар сақтайтыны және бұл аурудың маусымдылығы болмайтыны назарға алынады. Бұл ауруға қарсы күрес шаралары кешенінде аллергиялық балау маңызды рөл атқарады. Осы мақсатта маңқаны анықтауға офтальмомал- леинизация әдісі кең түрде қолданылады. Қосымша әдістер ретінде клини- калық балау, серологиялық зерттеу (комплементті байланыстыру реакциясы) пайдаланылады. Сақау – организмнің, әсіресе жақ, әуке асты лимфа түйіндерінің іріңді қабынуымен, жіті өршуімен сипатталатын жылқының және басқа да тақ тұяқтылардың инфекциялық ауруы. Ауру қоздырушысы – Adenitis eguorum – коктар жиынтығынан тұратын стрептококк, Грамм оң боялады, спора түзбейді сыртқы ортаға төзімді. Тиімді дезинфектанттар ретінде формальдегидттің 2 %-ды, креолиннің 5 %- ды, күйдіргіш натрдың 5 %-ды ерітінділері қолданылады. Көбінесе сақаумен тайлар жиі ауырады. Бұл індеттің балауында індеттанулық және клиникалық әдістер маңызды рол атқарады. Аурудың балауы жағындыны микроскопиялау арқылы нақтыланады. Індеттанулық зерттеу жүргізгенде сақаумен әсіресе алты айдан бес жасқа дейінгі малдың ауыратыны әсіресе, індеттің тайлар арасында жиі кездесетіні ескеріледі. Клиникалық балау арқылы сақауды анықтау қиындық тудырмайды. Ауырған малдың дене температурасы шамадан тыс көтеріліп, жақ асты сөл түйіндерінің домбығып қабынуы байқалады. Індетті лимфангит (Lymphangitis episootica, бластамикоз, африкалық маңқа, лимфа түйіндерінің ііндеттік қабынуы, мандам) тері мен тері асты 155 клетчаткасының сөл түйіндерінің іріңді қабынуымен, грануломатозды жарақаттармен сипатталатын, созылмалы түрде өтетін тақ тұяқтылардың жұқпалы ауруы. Ауру қоздырушысы – Cryptococcus farciminosus – патогенді саңырау- құлақ, формасы сопақша торша түрінде кездесетін криптококтар. Олар Грам, Романовский – Гимза әдістерімен жақсы боялады. Арнайы қоректік орта ретінде Сабуро агары қолданылады. Ауру қоздырушысы сыртқы ортаға өте төзімді.Тиімді дезинфектанттар ретінде күкіртті карбол немесе күйдіргіш натрдың 10 % -ды, формалиннің 5 % -ды ыстық ерітінділері қолданылады. Індеттанулық зерттеу жүргізгенде бұл аурудың жылқы шаруашылық- тарында спорадиялық жағдайда байқалатыны ескеріледі. Жылқының бұл ауруларын ажыратып балауда маллеин сынамасы басты рол атқарады. Маңқа бүгінгі күні Қазақстан аумағында тіркелмеген, ал індетті лимфангит спорадиялық жағдайда кездеседі. Ал сақау ауруы Қазақстан территориясында жергілікті инфекция ретінде кең түрде байқалады. Маллеин сынамасының маңқа ауруын анықтау үшін қолдану көп қиындықтар тудырмайды. Ол үшін арнайы биофабрикада дайындалған маллеинді жылқының көзіне тамызу арқылы іске асырады. Реакция нәтижесі 24-сағаттан кейін есепке алынады. Маллеинге оң нәтиже көрсеткен малдың қан сарысуы КБР-әдісімен зерттеледі. Серологиялық әдіс маңқаның белсенді формасын анықтауда өте маңызды. Оң серологиялық реакция берген мал өте қауіпті болып саналады, сондықтан тез арада жойылуы шарт. Бұл аурумен күрес шаралары нұсқауына сәйкес барлық сойылатын жылқы, сойылар алдында клиникалық зертеулермен қатар маллеинмен 2-рет тексеріліп, оның теріс нәтижесі бойынша ғана сойылуға жіберіледі. Маңқа, індетті лимфангит анықталған жағдайда шаруашылыққа каран- тин, ал сақауда шектеу қойылады. Бүгінгі күнге дейін бұл ауруларға қарсы вакцина өндірілмеген. Әйтседе ғылыми деректерде сақауға қарсы вакци- наның қолданатыны көрсетілген, бірақ ветеринариялық практикада кең түрде қолданылмайды. жүктеу/скачать 3,12 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|