-сызба ТYрлi 6eKiTy Keceiepi кезiнде

Бихевиоризм
Алдын ала ескертпестен, бакылау жумысын алу осы айнымалы интервалды кестеге 
сэйкес келедi де, окушылардын унемг сабакка дайын болуына кeмектеседi. Ауыспа- 
лы кестелер, Yздiксiз кестелерге Караганда, жауаптардьщ тежелуiне тетеп бере алады. 
Ауыспалы кестелердщ турактылыгын ойын автоматтарында ойнау, балык аулау жэне 
бэс т!гу кезiндегi адамдардын табандылыгынан байкауга болады.
Жалпылау (Generalization).
Белгiлi бiр тiтiркендiргiшке удайы берiлетiн белгiлi бiр 
жауап баска тiтiркендiргiштерге де берглуг мYмкiн. 
Жалпылаудыц
(Skinner, 1953) опе- 
рантты теорияга кайшы келетш тустары да бар, себебг ттркендарпш болмаган жаг- 
дайда жауап бершмейдг Скиннер жалпылауды адамдардын сощы (бектлген) жауапка 
бастайтын кептеген мшез-кулыкты юке асыруы деп туандгредг Мундай ком понент 
мшез-кулык турлг тапсырмаларды орындауга катысты мшез-кулык тлзбепнщ бгр белЫ 
болумен катар, турлг жагдайда б е к т л ш отырады. Адамдар жана жагдайга тап болган 
кезде жан-жакты ойластырылган жауапка немесе дурыс жауапты тез игеруге бастайтын 
ком понент мшез-кулыкка жугшеда.
Айталык, улгергмг жаксы окушылар эдетте мектепке келедг, турлг ю-шараларга 
катысады, дэрю жазып алады, к а ж е т кгтаптарды окиды, тапсырманы уакытында 
орындауга тырысады. Мундай компонентпк мшез-кулыктын нэтижесгнде жетютш 
пен бага да жогары болады. Мундай окушылар ушш жана такырып контенпнщ ал- 
дыщ ы такырыппен байланысты болуы шарт емес. К ертн ш е, компонентпк мшез-ку- 
лык кезгнде бекпу бгрнеше мэрте орын алатындыктан, жана жагдайда жалпы кергню 
табады. Алайда жалпылау автоматты турде юке аспайды. О ’Лири мен Драбман (1971) 
жалпылауды «баска да мшез-кулык езгергсг сиякты багдарлау кажет» деп есептейдг 
(р. 393). Мшез-кулыкты модификациялау (езгерту) багдарламасынын бгр кем ш ш п -
олар мшез-кулыкты езгерткешмен, окыту контексшен тыс кезде оларда жалпылау 
процесг юке аспайды. О’Лири мен Драбман (1971) жалпылауды жещлдету жолдарына 
байланысты бгркатар усыныстар бередг (3.5-кесте жэне 3.6-косымша).
Д искриминация (тежеу)
дегешмгз - жалпылауды толыктырып отыратын процесс. Ол 
ттркендгрпш ке немесе жагдайга байланысты турлг денгейде (каркында) жауап берудг 
камтиды (Rilling, 1977). Мугалгм окушылардын уйренгенш жалпылай б ш п кана кой- 
май, турлг денгейде жауап беругн де калайды. Математика пэнг бойынша проблемалы 
есепп шешу кезгнде мугалгмдер окушылардан бершген жэне к а ж е т акпаратты анык- 
тау, сурет салу, кажеттг формулаларды жазу сиякты, мэселенг шешудгн жалпы тэсгл- 
дершен туратын эдютердг колдануды талап етедг Олар сондай-ак мэселенщ турлерш 
(мысалы, аудан, уакыт пен кашыктыкты есептеу, пайыздык мелшерлеме) айыра бшге- 
нгн де калайды. Мэселенг жылдам аныктай бглу окушылардын жетгстгггн арттырады.
Дискриминация тэсш не уйрету калаулы жауаптын б ектл у ш , ал каламаган 
жауаптын ешуш талап етедг Мугалгмдер сэйкес контенттщ арасындагы сэйкеспк- 
тер мен айырмашылыктарды керсетгп, окушылар дурыс тэсглдг тандап, колдана алуы 
ушгн окушылардын жумыстарын унемг тексергп отыруы керек.
Кате дурыс емес жауапты тандауга урындыруы мумкш, демек, окушылардын ка- 
телерг барынша аз болуы керек. Алайда барлык к а те т жою да дурыс емес. Кдтелер- 
мен жумыс ютеп уйренген окушылардын тапсырма курделг болган куннщ езшде де, 
катемен жумыс ютемеген окушыларга караганда табандылык танытатынын мотива- 
циялык зерттеулер керсетш отыр (Dweck, 1975; Chapter 8).

жүктеу/скачать 18,62 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: