Дейл Шнук. Оқыту теориясы indd

4 -Т А Р А У
Сызбалар теориясы (Schema theory)
(Schmidt, 1975) бойынша адамдар козгалыс 
дагдыларына катысты акпаратты жадта сактайды. Ал бул дагды бастапкы жагдайды, 
жалпы козгалыс ттзбепнщ ерекшелштерш, козгалыс нэтижелерш, нэтижелерд1 бшуд1 
жэне сенсорлык тк1рд1 камтиды. Б ш м алушылар бул акпаратты еш сызба аркылы 
немесе кажетп акпараттан туратын жаксы уйымдаскан жад байланыстары аркылы 
есте сактайды. Еске туару сызбасы жауапка катысты. Ал аныктау сызбасы жауаптар- 
ды багалайды.
0леуметпк танымдык теорияга суйенсек, адамдар баскаларды бакылай отырып, 
жауапка туртш болатын жэне жауаптардын дурыстыгын багалау стандарты кызметш 
аткаратын танымдык касиеттерд1 калыптастыра алады (Bandura, 1986). К^имыл-козга- 
лыска уйрету теорияларынын элеуметпк танымдык теориялардан айырмашылыгы -
алдынгысы эрекеттен кейшп кателерге ерекше кeнiл белш, акпаратты сактау мен эре- 
кеттщ дурыстыгын багалау ушш жадтын ек1 турл1 механизмше суйенед1 (McCullagh, 
1993). Элеуметпк танымдык теория кимыл дагдыларын дамытудагы жеке адамнын 
танымынын (максаттары мен болжамдары) да релш атап керсетед1 (4.2-косымша).
козгалыс дагдыларына уйретудщ к е м ш ш т - б т м алушылар назардан тыс ка- 
латын эрекет турлерш бакылай алмайды. Гольф жэне теннис ойнайтын, футболмен 
айналысатын, бейсбол кызыктыратын немесе диск лактыратын адамдар ойынга ка­
тысты кеп нэрсеш байкай бермейдг 0 зш щ не ютеп жатканын бшмейтш адам кинес- 
тетикалык т у й с т н е суйене отырып, оны концептуалдык ерекшелштермен салыс- 
тыруы кажет. 0рекетп калай орындаганы женщ деп т ш р д щ болмауы б ш м алуды 
киындатады.
4.2-КОСЫМША
Цимыл дагдыларын YupeHy
Бакылай отырып уйренудщ б ш м
алуга да пайдасы зор. Баскетбол ой- 
науга уйрету ушш дене шыныктыру 
сабагыньщ мугал1м1 окушыларга коз- 
галмай туру, допты жерге ура журш 
козгалу сиякты дагдыларды калып- 
тастыратын жаттыгулардан бастай 
алады. Мугал1мдер эр дагдыны бас- 
тан-аяк тус1нд1ре отырып, окушылар- 
дын не ютеу керектЫн асыкпай, нак- 
ты керсетш бередт Енд1 окушылар 
осы дагдыларды ездер1 керу1 кажет. 
Б елгш б1р дагдыга катысты киындык 
туындап жатса, окушылар эр1 карай
жалгастыру алдында мугал1м кайта- 
лап керсету1 ти с.
Кектемде болатын мюзикл ке- 
зшде жогары сынып окушылары 
бид1 жаксы орындап шыгуы ушш, 
окушылар музыка ыргагымен би- 
леп уйренгенге д е т н л барлык эре- 
кетп мугал1м бастан-аяк керсетш
бередт Окушылар эр козгалыска 
жеке-жеке жаттыгуы ушш, мугал1м 
бид1 б1рнеше бел1мге белш , кешн 
олардын барлыгын музыканын су- 
йемелдеу1мен б1ршт1рш, кайталап 
шыгады.
Кэррол мен Бандура (1982) балаларга кимыл дагдыларын орындап жаткан мо- 
дельд1 керсетш, олардын сол кимылдарды кайталауын сурайды. Зерттеушшер ви- 
деокамерага жазып алу аркылы ездершщ калай эрекет еткенш кейб1р окушыларга

жүктеу/скачать 18,62 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: