Нейрогылым жене окыту Б1з миымыздъщ 10%-ын гана пайдаланамыз. Eip Караганда, бул рас. Миллиардтаган
ми жасушаларынын 10%-ы гана - нейрондар. калган 90%-ы - глиалды жасушалар.
Нейрондар окыту пpоцесiне катысатындыктан, 6i3 ми жасушаларыньщ 10%-ын гана
пайдаланамыз. Алайда нейрогылым зерттеулеру дененщ баска мYшелеpiмен салыс-
тырганда, мидын 100% эрекет ететтнш керсетш отыр. Ми дене салмагынын 2%-ын
гана алса да, онда бiзге кажеттт энергиянын 20%-ы бар (Centre for Educational Research
and Innovation, 2007).
Ерлер м ен эйелдердц миы 6ip-6ipiHe уцсамайды. Иэ, аз да болса айырмашылык бар.
Ерлердщ миы Yлкенipек, ал эйелдер миынын тшге жауап беретш белiгi белсендipек
(Centre for Educational Research and Innovation, 2007). Кейде ешбip биологиялык негiзi
жок энгiмелеp де орын алып жатады (мысалы, «ерлердщ миы техничны жаксы тусь
недй>, ал «эйелдер энпмеш жаксы айтады»). Нейрогылым зеpттеулеpi бiлiм алу кезш-
деп нейрондардын дамуы жыныска байланысты емес екенш дэлелдедi. МуFалiмдеp
балалардын барлыгы бipдей бiлiм алуга кабiлеттi дегендi тYсiнуге тиiс.
¥йыцтап жатып та б'т'ш алуга болады. Бул - барлык окушылардын арманы! Алай
да муны куптайтын ешбip зерттеу нэтижеа жок. Кейбip зерттеулер уйыктар алдын-
да жаттаган дYниелеpдi есте сактауга уйкынын кемектесетiнiн керсетш отыр (Gais &
Born, 2004). Окыту уйыктар алдында iске асырылса, уйкы окыган дуниеш есте сактау
га кемектесуi мумкш.
Адамдар мидыц оц жац ж эне сол жац бвл1гшен ойлайтындар деп бвлтедй Бул женшде осы тарауда баяндалды. Мидын бip белЫ гана аткаратын кызмет тYpлеpi
мYмкiн болганымен, негiзiнен, мидын барлык белЫ де эpтYpлi кызметтер аткаруга
катысады. К^ыскасы, бiз бiлiм алу Yшiн миымыздын барлык белiгiн пайдаланамыз.
БШм беру мэселелерi Мига жэне ОЖЖ-га жYpгiзiлген зерттеулер бiлiм беруге катысты кептеген мэселенi
кетеpiп отыр (2.6-кесте). Даму кезiнде орын алатын езгерютерге байланысты мэсе-
ленiн бipi ре^нде ерте жастан бастап бiлiм берудщ маныздылыгын айгуга болады.
Балалар миынын аса кYPделi курылым екенi нейрондар жаксы жумыс iстейдi дегендi
бiлдipмейдi. Кеpiсiнше, ол мида нейрондар мен синапстардын кеп те емес, аз да емес,
калыпты саны болуын камтамасыз ететтн кызмет i ^ i болуы мумкш. Дененiн, эмо-
циянын жэне танымнын дамуы мидын калыпты жагдайда жумыс iстеп турганын кер-
сетедг Ал мYгедектiкке алып келеттн калыптан тыс даму - осы процестердщ дурыс
iске асырылмауынын салдары.
Мида орын алатын pеттеушi процесс ерте жастан б ш м беpудiн каншалыкты
манызды екенiн керсетш отыр. Нэресте мен мектеп жасына дейiнгi баланын даму
кезещ мектепте жаксы окуга кажеттт дагдыларды игеруде аса манызды (Byrnes &
Fox, 1998). Дайындык сыныптары баланын мектеп пен бiлiм алуга дайындыгын