Осы дәріске ағымдық, аралық, қорытынды бақылау бойынша тест тапсырмалары және сҧрақтар 1.
Жыл бойы спортшыларды дайындау
2.
Жалпы ережелер
3.
Бір жылдық дайындық құрылымы
№ 9
дәріс
9-ТАҚЫРЫП. СПОРТТЫҚ ЖЕТІСТІКТЕР ҤДЕРІСІНІҢ КӚПЖЫЛДЫҚ ҚҦРЫЛЫМЫ Жалпы ережелер
Спортшыларды дайындау жүйесінің құрылымын тӛмендегідей етіп
бӛлуге болады:
–
спортшының дайындалу үрдісінің ӛзіндік және ӛзара байланысты
кӛпжылдық кезеңдерден тұруы;
–
бір жылдық дайындық;
–
орта кезеңдер (мезоциклдер);
–
кіші циклдер (микроциклдер);
–
жаттықтыру сабақтары.
Спорттық дайындықтың ғылыми негізінің жетілдірілуі, алдыңғы
қатарлы тәжірибенің жетістіктері спортшылардың жоғары деңгейде ӛнер
кӛрсетулеріне әкелді. Осылайша кӛптеген спортшылар 2-4 Олимпиадалық
ойындарға қатысуға мүмкіндік алды. Мұндай олимпиадалық спорт түрлері
қатарына кеңінен танылған жеңіл атлетика, жүзу, күрестің әр түрлері, бокс
және т.б. спорт түрлері жатады.
Спорттың ұзақ жасауының ұлғаюы спортшылардың дайындық
құрылымының олимпиадалық (тӛрт жылдық) циклінің бӛлінуіне әкелді. Бұл
сонымен қатар әр елдің спортының жоғары деңгейде даму саясатын,
Халықаралық
мәртебесін
анықтайтын,
Олимпиадалық
ойындар
маңыздылығын кӛрсетуге мүмкіндік берді.
Сондықтан да спорты ӛте жақсы дамыған елдерде жоғары деңгейдегі
спортты ұйымдастыру мен басқарудың бүкіл жүйесі тӛрт жылдық
олимпиадалық цикл негізінде жүзеге асырылады.
Кӛпжылдық дайындықтың құрылымы мен ұзақтығы тӛмендегідей
факторлардан тұрады:
спортшылардың
жеке
және
жыныстық
ерекшеліктері,
биологиялық жетілу мен спорттық шеберлігінің ӛсу темпінің байланысы;
спортшы дайындығын бастаған жас кезеңі, сонымен қатар
арнайы жаттығуды бастаған жас кезеңі;
жоғары спорттық нәтижені қамтамасыз ететін спортшының
дайындылығы мен жарыс әрекетінің құрылымы;
спорттық шеберліктің барлық жағынан қалыптасу заңдылығы
мен аталған спорт түрінің бейімделу процесін қалыптастыру;
жаттықтыру процесінің мазмұны – құралдар мен әдістер
құрамы, жүктеме динамикасы, жаттықтыру процесінің әртүрлі білімділік
құрылымын құрастыру, қосымша факторларды (арнайы тамақтану,
тренажерлар, ортаның қалпына және ретке келтіретін жұмыс қабілеттілігі
және т.б.) пайдалану.
