ҰЛТТЫҚ ҚҰНДЫЛЫҚТАР МЕН ҰЛТТЫҚ МҮДДЕНІҢ ӨРКЕНДЕУІ

351 
 
негіздеу,  ұлтсыздықпен  күресу  болса  керек.    Халқымыздың  сан  ғасырлар 
бойы  ұстанған  ұлттық  салт-дәстүрлер  мен  рухани  құндылықтарын  әлем 
елдерінің  озық  дәстүрлері  мен  озық  тәрбие  үлгілерімен  байытып,  жаңа 
тәрбие тұжырымдамаларын жасауда. Осы арқылы білім беру ісі мен ұлттық 
тәрбие  бірлігіне  қол  жеткізіп,  жаңа  ғасырдың  жаңа  сипаттағы 
интеллектуалды ұрпағын қалыптастыру ісі басты нысанаға алынып отыр. 
          Ендеше,  «Ел  боламын  десең,  бесігіңді  түзе»  демекші,  ел  болып,  ұлт 
болып  қаламыз  десек,    «Ұлттық  тәрбие»    балабақшалар  мен  мектептерден 
бастап қолға алғанымыз жөн  деп ойлаймын 
 Ұлттық тәрбие: 
1.      «Отбасындағы ұлттық тәрбие», 
2.      «Балабақшадағы ұлттық тәрбие», 
3.     «Мектептегі ұлттық тәрбие». 
       Ұлттық  тәрбиенің  көздері:  Фольклор,  халық  ауыз  әдебиеті,  ұлттық 
әдебиет,  әдет-ғұрып,  салт-дәстүр,  ұлағатты  қағидалар,  шешендік  сөздер, 
мақал-мәтелдер,  ұлы  ойшылдардың  еңбегінде  жатыр.    Мектептегі  ұлттық 
тәрбиеге:  «Ұлттық  тәрбие  және  қазақ  әдебиеті»,  «Абай  шығармаларындағы 
ұлттық  тәрбие  мәселелері»,«Өз  халқыңның  қадір-қасиетін  ұқ»,    «Қазақ 
өнеріндегі ұлттық тәрбие»,  «Ұлт патриоты болайық» , «Ұлттық тәрбие: салт-
дәстүр,  әдет-ғұрып  негіздері»,  «Ұлттық  тәрбиенің  этика-эстетикалық 
негіздері»,  «Ұлттық  тәрбие  және  дін  мәселесі»  т.б  қарастырылып  келеді. 
Отбасы тәрбиесінің ұлттық ерекшеліктері; туыстық қарым-қатынас, жеті ата 
туралы  түсінік,  перзенттік  парыз  бен  қарыз,  ұлттық  намыс,  сана-сезім, 
отансүйгіштік,  еңбексүйгіштік  қасиеттер  ұлттық  тәрбиенің  негізгі 
бағыттарына  жатады.Тұрмыс-салтқа  байланысты  туған  әдет-ғұрыптар  мен 
салт-дәстүрлердің, бәрінде халықтың арман-тілегі, ой-пікірі, келешек ұрпаққа 
айтар өсиеті көрініс беріп отырады.     
 Яғни, халық педагогикасы тәрбиені еңбек пен өнерге негіздей жүгізеді. Тек 
бертін  келе  ғана  оқу-білім  дамып,  ғылым  мен  техника  өрістей  бастаған 
кезеңде  ғылыми  педагогика  дүниеге  келді.    «Ұлттық  тәрбие»  пәнінің 
тиімділігі мен мазмұнын арттырудың ғылыми негізі толық қаланып, бүгінде 
ол жаңа тәжірибелермен байытылуда.  
       Ұлттық  тәрбиенің  көздері:  фольклор,  халық  ауыз  әдебиеті,  ұлттық 
әдебиет,  әдет-ғұрып,  салт-дәстүр,  ұлағатты  қағидалар,  шешендік  сөздер, 
өнеге-өсиеті  бар  мақал-мәтелдер,  туған  топырағымызда  дүниеге  келген 
ойшыл  ғұламаларымыздың  еңбектеріндегі  тәрбие  қағидалары  болып 
табылады.  Ұлттық  тәрбие  –  ұлттық  сана-сезімі  жоғары  болашақ    жастарды 
тәрбиелеуге  негізделген  білім  беру  жүйесінің  құрамдас  бөлігі.  Міне,  бұл 
орайда    ұлттық  салт-дәстүрлерді  үйрету  сабақта  және  сыныптан  тыс 
сабақтарда,тәрбие  сағаттарында  көрсету  үрдіске  айналып  келеді.  Еліміздің 
ертеңін сеніп тапсыратын отансүйгіш, еңбекқор ұрпақ тәрбиелеу үшін аянбай 
тер төгіп келеміз. 
       «Қазақстанның  болашағы  –  қазақ  тілінде»  болғандықтан  әдебиет 
сабағында  оқушыларға    тақпақтарды  жалаң  жаттатып,  ертегілерді  құр 

352 
 
оқытып  қана  қоймай,  оны  оқушының    санасына  сіңіріп,  мағынасына  терең 
бойлатуға  тырысамын.  Ол  үшін  түрлі  көрнекі  құралдарды  пайдаланып  
«Тазша  бала»,  «Қожанасыр»,  «Алдар  көсе»  сынды  ертегі  кейіпкерлерін 
балалардың  өздеріне  ойнатып,  жан-жақты  амал-тәсілдерді  қолданамыз.  
Сондай-ақ    ежелгі  ата-бабаларымыздан  жалғасып  келе  жатқан  салт-
дәстүрлеріміз бен әдет-ғұрыптарымызды, тарихымызды балалардың жадына 
жастайынан  сіңіріп  өсіруіміз  шарт.      Мысалы  өткен  тарихымыздан  сыр 
шертетін  «Көшпенділер»  фильмін,  одан  соң  Желтоқсан  оқиғасын, 
тәуелсіздіктің  қалай  келгендігін  жас  балдырғандарға  ересектер  сияқты 
түсіндіре  алмайсың.  Сондықтан  осы  жолда  «Тәуелсіздігім  тұғырым», 
«Желтоқсан  ызғары»т.б  тәрбие  сағаттарын  өткіземіз.Ол  болашақ  ұрпақты 
ұлтын  сүйе  білуіне  мүмкіндік  береді.  Бұл  бір  жағынан  балалардың    егемен 
еліміздің тарихы мен тәуелсіздігіміздің тартуы – рәміздерімізді таныстыруға 
мол мүмкіндік туғызады. 
          Сонымен  қатар  «Сақина  салу»,  «Орамал  тастау»  сияқты  ұлттық 
ойындарды  ойнатамыз.  Бұл  олардың  өз  халқына  деген  сүйіспеншілігі  мен 
құрметін арттыра түсетіні кәміл.  Болашақ ұрпақ осы бастан қазақтың ұлттық 
киімдері мен ою-өрнектерімен танысып, «Нағыз қазақ қазақ емес, нағыз қазақ 
–  домбыра»  дегендей,  домбырамыз  бен  «бесік  жырын»  айтып,  ақ  бесікке 
әлдилеп  жолбарыс  жүрек  батырлар  мен  ақындарды  тәрбиелеген  апа-
әжелеріміздің бізге қалдырған ақ бесігін көріп өссін деген ниетпен  «Бесікке 
салу,  тұсау  кесу,сырға  салу  т.б  салт-дәстүрлерді  тәрбие  сағаттарында 
көрсетуге тырысамыз. 
       Халықтық  педагогика  –  қоғамның  рухани,  мәдени  және  адамгершілік 
қарым-қатынастарындағы  ең  қымбат  қазына  дейтін  болсақ,  оқушыларға 
ұлтымыздың  әдет-ғұрыптары  мен  салт-дәстүрлерін  үйрету,  оны  оқушы 
ойына  ұялату  арқылы  ізгілікке,  адамгершілікке,  ұлтжандылыққа,  өз  салт-
дәстүрін құрмет тұтуға баулу – ұстаздардың басты мәселесі. 
       Бүгін  де  өзгелермен  тереземіз  теңесіп,  өркениетті  елдер  қатарынан 
көрініп  келе  жатқан  біз  үшін  ұлттық  дәстүрімізді  терең  меңгеріп,  ұлттық 
болмысымызды  сақтап  қалу  өте  қажет  деп  білемін.  Қазақ    халқының  
тәлімдік  мәні,  ой-толғаныстары  бесік  жыры  мен  батырлық  эпостарда, 
ертегілер    мен  аңыздарда,  шешендік  сөздер  мен  айтыс-термелерде,  мақал-
мәтелдерде  көптеп  кездеседі.  Мұндағы  ұрпақ  тәрбиесінің  негізгі  түйіні  — 
адамгершілік-имандылық, ақыл-ой, еңбек, эстетика, дене, отбасы тәрбиесіне 
байланысты мәселелерге келіп тіреледі. Халқымыз өз ұрпағын бесікте жаткан 
кезінен    өлең-жыр  мен  әңгіме,  ертегі,  тақпақ,  санамақ  арқылы  тәрбиелеп 
отырған.  Бала  аяғын  жерге  нық  басқаннан  кезден  қоршаған  ортаның 
құпиясын  ғылыми    тұрғыдан    сезініп  білмесе  де,  жұлдыздарға,  түрлі 
белгілерге  қарап жол тауып, қаршадайынан  есту, көру сезімдері шынығып, 
алыстағыны  болжайтын,  жоғалғанды    табатын    ізшіл  де,  мерген  де  болған. 
Кәсібі, тіршілігі  мал  шаруашылығына  байланысты болғандықтан,  бала 5—
6  жасынан    ат  құлағында  ойнай  бастайды,  бір  естігенін  қалтқысыз  есте 
сақтайтын  қабілеті  күшті,  әңгімеге  үйір  көшпелі  халықтың  баласы  небір 

353 
 
қызық  ертегілерді,  жыр-дастандарды  жаттап  алатын  болған.  Сөз  өнерінің 
әдемі кестелері олардын сөйлеу корын байытып, мағыналы да мәнді сөйлеуге 
жаттықтыра беретін. Халықтық шығармалар ішіндегі әр жакты айқын бейне, 
қызықты оқиға, әдемі қисын, жақсы  ұйқастардың  бәрі  балаларды  қуантып, 
еліктіре әсер етіп, ой-пікірін  шыңдап отырған.  
         Сондықтан  халық  ауыз  әдебиеті  үлгілерін  оқытуда  тек  оны  оқытып, 
жаттатып, талдатып қана қоюға болмайды. Сол арқылы тәрбиелеу керек. Ата 
-  дәстүрімізді  мақтан  етіп,  оқушы  жүрегінде  өзінің  қазақ  болып  туғанына 
мақтаныш  ететіндей  сезімді  оятуымыз  қажет.    Мысалы:«Айналдырған  тас» 
туралы аңызды тыңдап көріңіздерші: «Ел кезіп жүрген бір адам келе жатса, 
бір  алдында  жатқан  үлкен  тасты  көреді.  Ол  таста  «Аудар  да,  оқы»  —  деп 
жазылған  жазуды  көреді.  Ол  тасты  әрең  дегенде  аударып,  екінші  жағын 
қараса,  «Өз  білгеніңе  назар  аудармай,  жаңа  білім  неге  іздейсің?»  —  деген 
жазуды  оқиды»,  яғни,  бала  тәрбиесінде  туындап  жатқан  мәселенің  шешімі 
өзімізде екендігін көруге болады. 
           Бүгінгі  күнде  Қазақстан  Республикамыздың  тағдырына  үлкен  үлесін 
қосып  отырғанын  оқушыға  дәлелмен  жеткізу  керек.  Сондай-ақ,  халық 
педагогикасының  мәйегіне  айналған  бесік  жырында  халықтың  төл 
тарихының, 
дәстүрлі 
мәдениетінің, 
ежелгі 
наным-сенімінің, 
дүниетанымының  көрнісі  барын,  бесік  жырын  дана  халқымыз  ұлттық 
тәрбиенің  кәусар  бұлағы  деп  танитынын  оқушы  санасына  берік  орнатуға 
тиіспіз.  Қазақ  халқының    ұлттық  тәлім  тәрбиесі  мен    мәдениеті    талай  
халықтардың  өкілдерін  таң қалдырғаны  тарихи  жазбалардан  белгілі. Ұлы 
саяхатшылар    мен    зерттеушілер    қазақтың    ежелгі    тұрмыс  тіршілігі, 
мәдениеті    мен    ауыз    әдебиеті    туралы,  ер  адамдар    мен    әйелдердің  
моральдік этикалық ерекшеліктері  туралы, олардың  тұрмыстағы, кәсіптегі, 
отбасындағы, әулеттегі, рудағы  әлеуметтік   орны  туралы, ұлттық  наным, 
сенім, әдет ғұрпы, мінезі, көшпенді  өмір  сүргеніне қарамастан  салты  мен  
дәстүрінің    біртұтастығы,  біртұтас  тілде  сөйлеуі,  қолөнері  мен    бейнелеу  
өнерінің, ауыз  әдебиеті  және  музыка  өнерінің  жалпы  дала мәдениетінің  
таң    қаларлық    үлгілері    туралы    таңдай    қаға    айтып,  баяндайды.  Ендеше 
осындай  ұлылықты,  халқымыздың  бай  саралы  да  саналы  дәстүрлерін 
еліміздің  болашағы  –  өзіміздің  алдымызда  отырған  ұрпағымызға  үйрету  –
ұстаз қауымының бірінші міндеті деп білемін. 
 
Пайдаланылған әдебиеттер: 
1. Т.А.Ильина. Педагогика. - Алматы, 1977. 
2. Қ.Б.Сейталиев. Тәрбие теориясы. - Алматы, 1976. 
3.  И.А.Қайров Адамгершілікке тәрбиелеу әліппесі. Алматы, 1980. 
4. К.А.Оразбекова. Иман және инабат. - Алматы, 1993. 
 
 

354 
 
РЕАЛИЗАЦИЯ РЕСПУБЛИКАНСКОЙ ПРОГРАММЫ РУХАНИ 
ЖАҢҒЫРУ ЧЕРЕЗ ИСПОЛЬЗОВАНИЕ НА УРОКАХ ФИЗИЧЕСКОЙ 
КУЛЬТУРЫ КАЗАХСКИХ НАЦИОНАЛЬНЫХ ИГР 
 
Романова Наталья Александровна 
ГККП  «Ясли-сад «Одуванчик» акимата Бурабайского района при 
отделе образования Бурабайского района 
 
"Быть патриотом своей Родины – это носить Казахстан в своём сердце" - 
подчеркнул Президент Республики Казахстан Н. А. Назарбаев на XII сессии 
Ассамблеи народов Казахстана 
 
Мы  с  вами  живем  в  удивительное  время:  происходит  много  разных 
открытий,  наша  жизнь  не  стоит  на  месте.  Одним  из  главных  открытий  для 
казахстанцев  стала  Республиканская  программа  «Рухани  жаңғыру»,    ее 
условием  модернизации  общественного  сознания  является  сохранение 
собственного 
национального 
культурно-генетического 
кода, 
фундаментальная основа которого - патриотизм.  
Современный  успешный  человек  —  личность  многогранная  и  всесторонне 
развитая.  Формирование  такого  индивидуума  начинается  с  пеленок. 
Огромное  влияние  на  физическое  и  умственное  развитие  ребенка, 
становление  базовых  социальных  привычек  и  умений,  морали  оказывает 
этническая  культура.  Соединяясь  с  ценностями  и  нравственными 
ориентирами,  патриотизм  приобретает  национальную  идею  -  основную 
национальную стратегию государства.  
Президент Республики Казахстан Нурсултан Назарбаев в своей программной 
статье  «Взгляд в будущее: модернизация общественного 
сознания» объявил о начале
 
Третьей модернизации Казахстана.
 
  
Программа «Рухани жаңғыру» — это новый подход к решению задач.  
Взгляд  в  будущее  —  это  модернизация  общественного  сознания,  невольно 
проникаешься гордостью за нашу прекрасную Республику Казахстан.  Край с 
необъятными    просторами  и  богатыми  природными  красотами,  в  котором 
живут  сильные  духом  люди,    ответственные  за  свою  Родину.  Но  больше 
всего  подкупает,  что  наш  Президент  в  своей  статье  возлагает  большие 
надежды  на  молодое  поколение,  которому  строить  новое  будущее  страны. 
Проблемы  развития  воспитания,  несомненно,  заслуживают  пристального 
внимания,  так  как  речь  идет  о  завтрашнем  дне  Казахстана,  ценностных 
ориентирах  нашего  общества  о  национальной  безопасности  страны,  корни 
которой  кроются  в  воспитании,  творческом  развитии,  гражданском 
становлении подрастающего поколения.  
В ГККП «ясли- сад «Одуванчик» идет активная реализация программы 
«Рухани жаңғыру», особенно активно по двум подпрограммам:  
-  «Тәрбие  және  білім»- воспитание  всесторонне  и  гармонично  развитой 
личности в духе казахстанского патриотизма;  

355 
 
- «Рухани қазына» - возрождение интереса и уважения к традициям, истории 
и  культуре  родного  края.  И  наша  цель  чтобы  дети  знали  и  осозновали  что 
Родина  –  это  самое  важное,  самое  дорогое  и  всеми  любимое  слово.  У 
каждого человека есть своя Родина. Под этим словом мы понимаем наш ясли 
сад,  свою  семью,  свой  прекрасный  город,  всю  нашу  огромную 
Республику Казахстан,  уважаем  ее  традиции  и  обычаи.  Чтобы  донести  до 
ребят, и развить в них чувство патриотизма и любви к своей Родине  на своих 
занятиях  по  физкультуре  я  использую,  как  за  основу,  казахские 
национальные  игры,  т.к.  казахские  игры  являются  неотъемлемой  частью 
интернационального, 
художественного 
и 
физического 
воспитания 
дошкольников.  Подвижная  игра  -  естественный  спутник  жизни  ребёнка, 
источник радостных эмоций, обладающий великой воспитательной силой. 
Крупнейшие 
преобразования 
в 
общественной, 
политической 
и 
экономической  жизни  Республики  Казахстан  представляют  высокие 
требования  к  педагогической  науке,  которая  отвечает  за  формирование 
личности  будущих  граждан.  На  современном  этапе  в  государстве  возникла 
необходимость  не  только  интеллектуальной  образованности,  но  и  в 
нравственной  воспитанности,  физическом  воспитании  молодого  поколения. 
Физическое 
воспитание 
направлено 
на 
развитие 
уникальности, 
неповторимости  каждого  ребёнка.  Каждый  ребёнок  –  это  личность,  целый 
мир,  и  задача  педагога  увидеть  каждую  личность,  подойти  к  ней 
индивидуально.  
В  настоящее  время  перед  учителем  стоит  великая  цель-  воспитании 
личности, свободной, физически развитой, способной к активной творческой 
деятельности во всех сферах жизни. Народные игры являются органической 
составной  частью  общественного  воспитания  в  системе  прогрессивных 
традиций  народа.  Существуют  определённая  связь  и  созвучие  между 
разными  народными  играми.  В  этом  смысле  игры  можно  представить,  как 
средство интернационального воспитания. 
Испокон  веков  в  народных  играх  ярко  отражался образ  жизни  людей, 
их  быт,  национальные  устои,  представление  о  чести,  смелости,  мужестве. 
Участие  в  народных  играх  даёт  возможность  овладеть  такими  качествами, 
как  сила,  ловкость,  выносливость,  быстрота,  проявить  смекалку,  выдумку, 
находчивость  и  волю  к  победе.  Радость  движения  сочетается  с  духовным 
обогащением  детей.  У  них  формируется  устойчивое,  заинтересованное, 
уважительное отношение к культуре родной страны, создаётся эмоционально 
положительная  основа  для  развития  патриотических  чувств:  любви  и 
преданности  Родине.    По  содержанию  казахские  игры  лаконичны, 
выразительны и доступны ребёнку. Они вызывают активную работу мысли, 
способствуют расширению кругозора, совершенствованию всех психических 
процессов,  стимулируют  переход  детского  организма  к  более  высокой 
ступени 
развития. 
В 
казахских 
играх 
много 
юмора, 
шуток, 
соревновательного 
задора; 
движения 
точны 
и 
образны, 
часто 
сопровождаются  неожиданными  весёлыми  моментами,  заманчивыми  и 

356 
 
любимыми  детьми  считалками,  жеребьёвками,  потешками.  Они  сохраняют 
свою  художественную  прелесть,  эстетическое  значение  и  составляют 
ценнейший, неповторимый игровой фольклор.  
Например, в игре «Ак суек» ( белая кость) 
Белая кость – знак счастья, ключ, 
Лети до луны, 
До белых снежных вершин! 
Находчив и счастлив тот, 
Кто тебя в миг найдёт! 
Ищите кость – 
Найдёте счастье скорей! 
А найдёт его тот, 
Кто быстрей и ловчей! 
В игре « Ак каскыр – байланган каскыр» ( Белый лютый -серый лютый). 
Белый лютый 
Серый лютый 
Кого вы у нас хотите 
Разозлить? 
Имя назовите! 
Нужен нам самый храбрый, храбрый 
Тот , кто врагов в бою победил, 
Тот, кто в походы ходил 
Тот, кто в стременах вставал 
Злому волшебнику рога отрубал. 
Белый лютый 
При белой луне 
Серый лютый 
При бледной луне. 
Или в игре «Балапандар» - цыплята. 
Дружно держимся за друга, 
Здесь, в колонне: друг подруга! 
Мы все смелые ребята! 
Нам не страшен хищный коршун. 
С нами наша мать! 
Мы идём с ней погулять, 
Чудеса повидать! 
В  ходе  игры  я  привлекаю  внимание  ребят  к  её  содержанию,    должны 
следить за точностью движений, которые должны соответствовать правилам, 
за дозировкой физической нагрузки, делаю краткие указания, поддерживаю и 
регулирую  эмоционально  –  положительное  настроение  и  взаимоотношения 
играющих,  стараюсь  приучить  их  ловко  и  стремительно  действовать  в 
создавшейся  игровой  ситуации,  оказывать  товарищескую  поддержку, 
добиваться достижения общей цели и при этом испытывать радость. В работе 
с  детьми  я  так  же  использую  различные  игры  на  казахском  языке.  Игры  на 

357 
 
казахском  языке  развивают  интерес  к  изучению  казахского  языка, 
способствуют  более  глубокому  его  изучению,  пополнению  словарного 
запаса,  развивают  память,  мышление,  коммуникативные  качества, 
воспитывают патриотические чувства. Тексты игр просты и понятны детям, 
легко  произносятся  и  запоминаются.  Дети  с  удовольствием  играют. 
Например: «Ұшады, ұшады»  («Летают, летают» (игра на внимание)  
Произносится текст, а дети внимательно слушают. Когда речь идет о том, что 
летает, дети машут руками (самолет, птица и т.д.). Если речь идет о том, что 
не летает, дети не поднимают рук, не машут, стоят. 
Ұшады, ұшады алма 
Ұшады, ұшады құстар 
Ұшады, ұшады алмұрт 
Ұшады, ұшады самолет и.т.д. 
Летает: 
Бүркіт, вертолет, қарлығаш, төрғай, қыран, аққу и.т.д. 
Не летает: 
Қоян, піл, мысық, аю, түлкі и.т.д. 
"Мысық" ("Кошка"). 
Керілді мысық (дети имитируют кошачью походку). 
Бізге  көзін  қысып (разжимают  –  сжимают  пальцы,  имитируя  хлопанье 
ресниц). 
Жүгіреді жылдам (прыгают). 
Ұстап алды тышқан (обняться с рядом стоящим ребенком). 
"Тышқандар мен мысық" (" Мыши и кошка"). 
Тышқандар қыдырады, 
Мысық ұйықтайды. 
Тышқандар, шуламандар, 
Мысықты оятпандар!   
"Гүл" ("Цветок"). 
Гүл ашылды . 
Жел соға бастады, 
Гүлжапырақша шайқалады. 
Жел де тынды, 
Гүл ұйықтады . 
(Дети,  произнося  текст  вместе  с  педагогом,  выполняют  движения: 
поднимают руки вверх, разводят их в стороны, раскачивают руками вверху, 
приседают, «спят»). 
«Аю орманда» («Медведь в лесу») 
Орманға барамыз, 
Жидекті жинаймыз, 
Ал аю орманды кұзетеді, 
Орманға кіруге рұқсат бермейді. 
(Выбирается  медведь  –  аю. Дети,  имитируя  собирание  ягод,  двигаются  в 
направлении медведя, повторяя текст. После слов "рұқсат бермейді" ребенок 

358 
 
– 
медведь 
рычит 
и 
пытается 
догнать 
убегающих 
детей). 
«Тышқандар мен мысық» («Мыши и кот») 
Тышқандар қыдырады, 
Мысық ұйықтайды. 
Тышқандар, шуламандар, 
Мысықты оятпандар! 
(Ребенок, изображающий кота, сидит в центре круга. А дети, изображающие 
мышей,  ходят  вокруг  кота,  взявшись  за  руки  и  произносят  текст  вместе  с 
воспитателем. По окончании текста ребенок – кот кричит: "Мяу!" и пытается 
догнать убегающих детей – мышей). 
«Қаздар мен қасқыр» («Гуси и волк») 
Қаздар жайлып жүреді: 
Шөпті жейді, су ішеді. 
Қаздар, үйге ұшындар, 
Қасқырдаң қашыңдар! 
 «Қоян» («Заяц») 
Қоян шықты далаға (дети шагают) 
Оңға қарады, солға қарады (смотрят вправо, влево) 
Жүгірді, секірді, (бег на месте, прыжки) 
Орнына отырды (присесть) 
Объясняя  новую  казахскую  игру,  в  которой  есть  зачин,  не  следует 
предварительно разучивать с детьми текст, его желательно ввести в ход игры 
неожиданно.  Такой  приём  доставит  детям  большое  удовольствие  и  избавит 
их  от  скучного  трафаретного  знакомства  с  игровым  элементом.  Ребята, 
вслушиваясь  в  ритмическое  сочетание  слов,  при  повторении  игры  легко 
запоминают  зачин.  Дети  способны  проявлять  большую  двигательную 
активность  в  играх,  особенно  в  тех  случаях,  когда  прыжки,  бег  и  другие 
действия требующие большой затраты сил и энергии, перемежаются хотя бы 
с  кратковременными  перерывами,  с  активным  отдыхом.  Итак,  казахские 
игры  в  комплексе  с  другими  воспитательными  средствами  представляют 
собой  основу  начального  этапа  формирования  гармонически  развитой, 
активной  личности,  сочетающей  в  себе  духовное  богатство,  моральную 
чистоту  и  физическое  совершенство.  Работая  с  детьми,  надо  помнить,  что 
впечатления  детства  глубоки  и  неизгладимы  в  памяти  взрослого  человека. 
Они образуют фундамент для развития его нравственных чувств, сознания и 
дальнейшего  проявления  их  в  общественно  полезной  и  творческой 
деятельности.  Следует  помнить,  что  главная  задача  научить  детей  играть 
активно  и  самостоятельно.  Только  в  этом  случае  они  приучаются  сами  в 
любой  игровой  ситуации  регулировать  степень  внимания  и  мышечного 
напряжения,  приспосабливаться  к  изменяющимся  условиям  окружающей 
среды,  находить  выход  из  критического  положения,  быстро  принимать 
решение и приводить его в исполнение, проявлять инициативу. 
Казахские  подвижные  игры  –  один  из  ценных  способов  воспитания 
детей  в  коллективе,  через  коллектив.  Коллективные  подвижные  игры 

359 
 
развивают  чувство  товарищества,  привычку  критически  относится  к  своим 
действиям и действиям других участников. А также казахские игры для детей 
—  прекрасная  альтернатива  гаджетам.  Они  благоприятно  влияют  на 
умственное  развитие  детей  до  7  лет.    Таким  образом  ребенок  познает 
окружающий  мир,  расширяет  кругозор,  узнает  больше  о  традициях  и 
обычаях своего народа, перенимает морально-этические принципы. 
 

жүктеу/скачать 3,87 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: