Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі Әрінов Қ. К., Мұсынов Қ. М., Апушев А.Қ


Суармалы  ылғал  мөлшерін  есептеу  әдістемесі



Pdf көрінісі
бет133/490
Дата11.12.2021
өлшемі12,59 Mb.
#79075
1   ...   129   130   131   132   133   134   135   136   ...   490
Байланысты:
index (15)

Суармалы  ылғал  мөлшерін  есептеу  әдістемесі.

 

Суармалы  ылғал 

мөлшерінің  орташа  көрсеткіштері  жалпы  су  жиынтығы  арқылы  тепе-

тендік  (баланс)  формула  бойынша  есептелінеді,  оның  кіріс  болігіне 

суармалы ылғал мөлшері(Ыс) қосылған:   

НМӨ * Кс = Ыт + Ыжш + Ыс –Ық, 

немесе  

НМӨ * Кс = Ықо * 0,7 + Ыс – Ық. 

Суармалы  ылғал  мөлшері  жоғарыда  көрсетілген  тепе  –тендік 

формуладан шығарылып келесі анықтамамен есептелінеді:  

Біржылдық дақылдар үшін: 

Ыс = НМӨ * Кс – Ыт – Ыжш + Ық; 

Көпжылдық дақылдар үшін: 

Ыс = НМӨ * Кс – Ықо * 0,7 + Ық. 

Суармалы  ылғал  мөлшерін  есептегенде 

НМӨ  –  егістіктер  ылғалмен 

оңтайлы  қамтамасыз  етілген  жағдайда  дақылдардың,  сорттардың 



 

123 


потенциалды 

мүмкін 

өнім 

деңгейін 

тиісті 

анықтамалық 

әдебиеттерден алынады.

  

 

Мысал,  ретінде    суармалы    жағдайда  жоғары  агротехникалық 

деңгейде  өсірілген    бірқатар  мал  азықтық  дақылдардың  жасыл 

балаусасының потенциалды өнімдерін (ПӨ) келтіруге болады:   

-  сүрлем  дақылдар  (жүгері,  шай  жүгері,  күнбағыс  және  т.б.)  –  450-

750 ц/га; 

-  көпжылдық  шөптер  (жоңышқа,  қылтықсыз  арпабас  және  т.б.)  – 

350-550 ц/га; 

- біржылдық шөптер (судан шөбі және т.б.) – 250-350 ц/га. 

Дақылдарды  суландыру  жағдайында  өсіргенде  дақылдың,  сорттың 

потенциалды  мүмкіндігін  ескере  отырып,  өнімнің  мүмкін  дәрежесін 

негізге алу қажет және супайдалану коэффициентін пайдаланып, өнімге 

қажетті ылғалды есептеп шығару керек, ал суды топырақ ылғалдылығы 

ең аз сусиымдылығының 75-80% болатындай етіп жіберген жөн, әсіресе 

өсімдіктердің  өсіп-дамуына  ылғалдың  өте  жоғары  қажетсіну 

кезеңдерінде.    

 



Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   129   130   131   132   133   134   135   136   ...   490




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет