Карбозова булбул давлетханкызы

Сабақты жүргізу
технологиясы 
Білім 
алушылардың 
қызметі 
Білім берушінің 
қызметі 
Сабақты жүргізудің кезеңдері мен 
оқыту тапсырмалары 
 
Әр кезең бойынша білім 
алушылардың жұмыстарын 
бағалауға арналған 
диагностикалық тапсырмалар
Шығармашылы
қ қызығушы 
лықты ояту, ой 
салу, ойланту, ой 
түю 
 
Мақсаты – 
білім 
алушылардың 
танымдық 
шығармашылық 
белсенділігін
арттыру. 
Өткен 
тақырыптарды 
өзара сұрақ қою 
арқылы 
кластерлерді 
пайдалану арқылы 
бекіту
 
Сабаққа 
тыңғылықты 
қатынасу. 
Теориялық 
проблемалық 
мәселелерге зейін 
қою арқылы, оқу 
үдерісіне белсенді 
араласу.
Өзара топқа бөліну 
(жұптасу, топтасу). 
Ортақ немесе жеке 
сұрақтарға жауап 
беру. 
Омонимдердің 
түрлері мен 
лингвистикадағы 
жіктелімін
кластер арқылы 
көрсету. 
Білім алушыларды 
сабаққа ұйымдастыру 
арқылы берілген 
тақырыпқа 
жұмылдыру. Сабаққа 
деген белсенділігі мен 
қызығушылығын 
ояту. Омонимдердің 
түрлеріне қатысты 
берілген мысалдардан 
омонимдік бірліктерді 
топтастыру арқылы, 
өзара топқа бөліну 
арқылы топтың атын 
қоюды ұйымдастыру. 
Кластер жасауға 
ұжымдасып қатынасу 
және жетекшілік 
жасау
 
 Ұйымдастыру және сабаққа 
белсенділігі мен қызығушылығын 
ояту кезеңі
 
Топқа бөлу −
3-5 минут 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
ОЙСАЛУ: 
«Омонимдердің түрлері мен 
жіктеліміне» қатысты кластер әзірлеу 
− 3-5 минут
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Бағалау 
жұмыстарының 
қағидаттары – 5 балдық 
межемен (білім алушылардың 
өздерін өздері әділ бағалауына 
жетелеу): 

ой дәлдігі мен деректің 
нанымдылығы – 1, 5 балл; 

өзіндік ой түйюі – 1, 5 
балл; 

ой ұшқырлығы мен 
жеткізу мүмкіндігі – 2 балл. 
Күтілетін нәтиже: 

сөздің қысқалығы мен 
ойдың нақтылығына үйренеді;

163 

сыни ескертпе жасауға 
және қабылдай білуге 
дағдыланады; 

омонимдердің түрлері 
мен лингвистикалық табиғатын 
ажырата алады. 
Материалды 
игеру
Мақсаты 

омонимдердің 
түрлерінің 
теориялық 
негіздеріне 
мән 
беру арқылы білім 
алушылардың 
логикалық, 
аналитикалық
және 
танымдық 
ойлау 
мүмкіндіктерін 
дамыту 
Омонимдердің 
түрлеріне қатысты 
теориялық 
мәселелердің 
тереңіне жете мән 
беру арқылы, өз 
ойын дәлелді, 
тұжырымдап 
жеткізе білу. 
Академиялық 
мәтіндердегі негізгі 
ақпаратты қысқа, 
нақты жеткізе білуін 
қадағалау. Өз ойын 
жүйелі жеткізуге 
бағыттау 
Материалды игеру кезеңі 
 
ОЙЛАНТУ: 
Теориялық 
және 
практикалық 
материалдарды игерту барысында әр 
алуан әдіс-тәсілдер пайдаланылады.
 «Сыни тұрғыдан ойлау», «Дамыта 
оқыту», «Топтық жұмыс» секілді 
технологиялардың 
элементтері 
бойынша жұмыс – 10-15 минут. 
- 
қазақ 
мәтіндеріндегі 
функционалды 
омонимдік 
бірліктердің жасалу жолдары мен 
ерекшеліктері айтылады; 
- 
омонимдік 
бірліктер 
құрылымдық ерекшеліктеріне қарай 
топтастырылып, олардың жасалу 
жолдары көрсетіледі; 
- 
фонетикалық 
өзгерістер 
нәтижесінде жасалған омонимдік 
бірліктер көрсетіледі; 
- мәтін ішінде сөзтұлға және негіз 
сөз түрінде кездесетін омонимдік сөз 
қатарларының мағыналық айырым 
белгілерінің семантикалық аражігі 
ажыратылып көрсетіледі;
Бағалау критерийлері – 8 
балл: 
- берілген ақпараттағы негізгі 
ойды анықтай алу – 2 балл; 
- оны қысқа, нақты, сауатты 
жеткізе білу – 2,5 балл; 
- өзіндік тұжырым жасай білу – 
3,5 балл. 
Нәтиже: 
- ақпаратты талдау арқылы
фактілердің, 
ойлардың 
арасындағы өзара байланысты 
анықтайды;
- алынған ақпаратты ары қарай 
дамытады; 
- өз ойын нақты, қысқа жеткізуге 
дағдыланады. 

164 
- басқа тілдерден енген сөздердің 
омонимдік сипатының мағынасы
анықталады. 
Білім алушылардың практикалық 
тапсырмаларды орындауы − 10-15 
минут
1.
 
Дәлелдеме жұмысы. 
Бір мәтін 
құрамындағы омонимдік бірліктерді 
тауып, 
оларды 
омонимдердің 
түрлеріне сәйкес топтастыру және 
дәлелдеу.
 
2.
Анықтама. 
Омонимдік 
бірліктерді 
қатыстырып 
мәтін 
құрастыру, 
ондағы 
омонимдерді 
өзара бір-бірімен байланыстырып 
тұрған 
лексикалық 
бірліктермен 
сабақтастығын анықтау.
3.
Лексика-семантикалық талдау. 
Белгілі бір мәтін құрамындағы 
омонимдік бірліктердің типтеріне 
талдау жүргізу.
Түйіндеме. 
Омонимдік 
бірліктер 
қатысқан 
мәтіндерден 
омоним 
түрлерін 
еркін 
ажырата 
білу, 
омонимдік бірліктерді қатыстыра 
отырып сөйлем түзу, омонимдік 
бірліктерге 
лексика-семантикалық 
талдау 
жасау. 
Ғалымдардың 
омонимдерге қатысты пікірін келтіре 
отырып, өз ойын дәлелді жеткізе 
білу. 
Бағалау критерийлері – 6 
балл: 
-
Омонимдік мағынаны 
анықтай алуы – 2,5 балл 
-
Тілдік фактіні ғылыми 
тұжырыммен дәйектей білуі – 
3,5 балл 
Нәтиже: 
-
Мәтіннен 
омонимдік 
мағыналарды ажырата біледі; 
-
әрбір 
айтқан 
пікірін 
дәйектеуге төселеді; 
-
теориялық білімдерін тез 
әрі нақты қолдануға үйренеді. 

165 
Ой түю кезеңі 
 
Мақсаты – 
сабақ 
барысында 
жүргізілген
жұмыстардың 
қорытынды 
нәтижесін 
шығару. 
Сабақтың 
қорытынды 
нәтижесі 
сын 
тұрғысынан ойлау 
технологиясы 
әдіс-тәсілдерін 
пайдалана отырып 
бекіту 
 
Ойлар душы, 
топпен жұмыс, 
ыстық орындық, 
жеке ойлау уақыты, 
мозайка, 
әңгімелесуші 
серіктес, қар кесегі 
секілді әдістердің 
негізінде берілген
тапсырманы 
орындау.
Студенттердің 
білімін өзін-өзі 
бағалауы 
Білім алушылардың 
берілген теориялық 
сұрақтар мен 
практикалық 
тапсырмаларды 
орындауы мен дұрыс 
жауап беруін 
бақылау. Сабақ 
барысындағы 
жіберген қателіктерін 
қадағалау және 
түзету.
ОЙЖАРЫС 
 
Викториналық
сұрақтарға жауап беру – 5 минут 
 
 
 
 
 
Бағалау қағидаттары – 7 балл: 
- теориялық мәселелерді игеруі 
– 1,5 балл; 
- сауалға жауап беруі –2,5 балл; 
- өзіндік ой түюі – 3 балл 
Нәтиже: 
- омонимдердің түрлері мен 
жіктелімінің 
ерекшеліктері, 
омонимдік бірліктердің жасалуы 
мен айырым белгілері туралы 
теориялық 
білімдерін 
толықтырады;
- 
омонимия 
құбылысына 
қатысты теориялық мәліметті 
дәйекті 
түрде 
практикалық 
тұрғыда жеткізе білуге төселеді; 
- өзіндік ойтұжырым жасауға 
қалыптасады.
 
ОЙТАЛҚЫ 
Сабақты қорытындылау кезеңі – 5 минут
Білемін....
Білдім..... 
Білгім келеді..... 
 
ОЙТАЛҚЫ. САБАҚ НӘТИЖЕСІ. БАҒАЛАУ. ҚОРЫТЫНДЫ.

166 
ҚОСЫМША Д 
 
 
 
 
Омонимдердің пайда болу 
жолдары мен себептерін 
Білім 
алушы 
меңгерді 
Құр
ылымды
қ гр
амматик
а 
тұр
ғысынан 
дәс
түр
лі тұ
рғыда
оқ
ыту
Ког
ни
тивті
к с
еманти
кал
ық 
құр
ыл
ы
мы а
рқ
ыл
ы о
қыт
у
Омонимдердің түрлерін 
Омонимдердің лексика-
семантикалық топтарын 
Омонимдердің жасалу 
жолдарын 
Омонимдердің көркем 
мәтінде қолданылу 
ерекшеліктерін т.б. 
Тіл мен сананы 
қалыптастыруды 
Ақиқат дүниенің 
тілдегі бейнесін 
Адамзаттың аялық 
білімін тануын 
Тілдік жүйедегі 
құндылықтарды 
Дүниенің тілдік 
бейнесінің 
ерекшеліктерін, т.б.