Факультатив
сабақтар
-
оқу
пəндерін
оқушылардың
өз
таңдауы
жəне
қызығуларына
орай
тереңдете
оқуына
арналып
,
шəкірттердің
ғылыми
-
теориялық
білімдері
мен
практикалық
ептіліктерін
дамытуды
көздейді
.
Білім
беру
міндеттеріне
сəйкес
факультатив
түрлері
келесідей
:
-
негізгі
оқу
пəндерін
тереңдете
игеру
;
-
қосымша
пəндерді
(
логика
,
риторика
,
шет
ел
тілдері
жəне
т
.
б
.)
меңгеру
;
-
мамандық
(
стенография
,
компьютерлі
,
бағдарлама
түзу
)
алуға
байланысты
қосымша
пəндерді
өту
;
Факультатив
бағыттары
теориялық
,
тəжірибелік
немесе
аралас
болуы
мүмкін
.
Оқу
саяхаттары
-
əрқилы
нысандар
мен
қоршаған
дүние
құбылыстарын
оқушылардың
тікелей
бақылау
жəне
зерттеуіне
арналып
,
өндіріс
,
мұражай
,
көрме
,
табиғат
аясы
жағдайларында
жүргізілетін
оқу
ұйымдастыру
формасы
.
Бақылау
нысандарына
байланысты
оқу
саяхаттары
өндірістік
,
табиғат
тану
,
өлке
тану
,
əдеби
,
жағрапиялық
жəне
т
.
б
.
болып
ажыралады
.
Білімдену
мақсаттарына
тəуелді
тақырыптық
жəне
шолу
саяхаттары
жүргізіледі
.
Тақырыптық
саяхаттар
бір
не
бірнеше
оқу
пəндерінің
өзара
байланысты
тақырыптарына
арналады
(
мысалы
,
физика
жəне
химия
,
биология
жəне
география
).
Ал
шолу
саяхаттары
өте
кең
тақырыптар
шеңберінде
өткізілуі
мүмкін
.
Оқу
бағдарламасындағы
орнына
орай
саяхаттар
кіріспе
,
ағымды
,
қорытынды
ретінде
ұйымдастырылады
.
Қалаған
саяхат
жалпы
оқу
жүйесінің
маңызға
ие
сипатты
бөлігі
ретінде
пайдаланылғаны
жөн
.
Саяхаттық
оқу
формасының
дамыған
түрі
–
бұл
экспедиция
–
экологиялық
жағдайлармен
таныуға
,
тарихи
деректер
,
жəне
ауызекі
əдебиет
материалдарын
жинауға
бағышталған
оқу
жорықтары
.
Курстық
(
жоба
)
жұмыс
–
оқу
ұйымдастыру
формасы
ретінде
жоғары
мектеп
жүйесінде
оқу
пəнін
игерудің
қорытынды
кезеңінде
пайдаланылады
.
Ол
меңгерілген
бөлімдерді
болашақ
мамандардың
іс
-
əрекет
аймағымен
байланысқан
өндіріс
-
техникалық
не
басқа
міндет
,
мəселелерін
шешуде
пайдалану
мүмкіндігін
ашады
.
Оқу
жоспарлары
мен
бағдарламаларына
сəйкес
білім
орындарының
оқушылары
курстық
жоба
не
курстық
жұмыс
жазады
.
Мұндай
жұмыстар
жалпығылымдық
,
математикалық
не
арнайы
пəндер
бойынша
дайындалады
.
Оларды
орындау
барысында
студенттер
техникалық
,
технологиялық
жəне
математикалық
проблемаларды
шешеді
.
Курстық
жұмыс
жалпы
гуманитарлық
,
жалпы
кəсіби
жəне
арнайы
пəндер
бойынша
жазылады
.
Олардың
дайындалу
барысында
оқушылар
оқу
-
ізденіс
,
зерттеу
сипатындағы
мəселе
,
міндеттермен
айналысады
.
Дипломдық
жоба
-
білім
беру
мекемесіндегі
бүкіл
оқу
процесінің
аяқталу
кезеңінде
қолданылатын
оқу
ұйымдастыру
формасы
.
Бітіруші
түлек
ғылыми
-
теориялық
,
өндірістік
-
экономикалық
маңызы
бар
тақырыпта
диплом
жобасын
түзеді
не
дипломдық
жұмыс
жазады
жəне
қорғайды
,
соның
негізінде
Мемлекеттік
біліктілік
комиссиясы
студентке
мамандық
біліктілігі
лауазымын
беру
жөнінде
шешім
қабылдайды
.
Өндірістік
практика
-
жоғары
мектепте
оқу
процесін
ұйымдастырудың
көп
формаларының
бірі
.
Өндірістік
практиканың
дидактикалық
мақсаттары
–
кəсіби
ептіліктер
мен
дағдылар
қалыптастыру
,
сонымен
бірге
шынайы
болмыста
қолдану
арқылы
игерілген
білімдерді
кеңіту
,
бекіту
,
қорытындылау
жəне
жүйелеу
.
Өндірістік
практиканың
құрылымы
практикалық
оқу
мазмұнына
байланысты
айқындалып
,
нəтижеде
ол
маманның
кəсіби
іс
-
əрекетке
болған
біртұтас
дайындығын
,
яғни
нақты
маманның
өз
біліктілігінің
сипаттамасына
сəйкес
кəсіби
қызмет
лауазымдарын
атқаруға
дайын
болуын
қамтамасыз
етуі
шарт
.
Үйдегі
өзіндік
жұмыстар
-
дəрісхана
оқуларынан
тыс
білім
игеру
процесінің
құрамдас
бөлігі
.
Мұндай
оқу
қызметінің
маңызы
бүгінгі
таңда
өте
жоғары
,
себебі
қазіргі
нарықтық
кезең
əрбір
оқушыдан
үздіксіз
өзіндік
білім
жинақтау
мен
дербес
танымдық
іс
-
қызмет
дағдыларын
қалыптастырып
,
жетілдіріп
баруды
талап
етуде
.
Оқушының
ой
-
өрісі
,
ерік
қабілеті
мен
ұнамды
мінез
қасиеттерінің
дамуы
осы
үйдегі
өзіндік
оқу
жұмыстарының
дұрыс
жолға
қойылуынан
.
Кеңес
–
оқу
формасы
ретінде
оқушыға
жетімсіз
игерілген
не
тіпті
игерілмеген
оқу
материалы
бойынша
жəрдем
көрсету
мақсатында
ұйымдастырылады
.
Пəнді
тереңдей
меңгеруге
қызығу
білдірген
оқушыларға
өз
алдына
кеңес
өткізіледі
.
Кеңестерде
оқушылар
емтихан
жəне
сынақтарда
қойылатын
талаптармен
таныстырылады
.
Жеке
-
дара
жəне
топтық
кеңес
түрлері
ажыралады
.
Емтихан
-
оқушылар
білімін
жүйелестіру
,
анықтау
жəне
бақылау
мақсатында
ұйымдастырылатын
оқу
формасы
.
Емтихандардың
білім
игерудегі
маңызы
–
көп
күш
-
қуат
талап
ететін
қиыншылық
жағдайларында
оқушының
ақыл
-
парасат
,
ерік
,
мінез
қабілеттерін
жүзеге
шығарып
,
жедел
дамуына
дем
беру
.
Емтихан
өткізудің
əрқилы
формалары
:
емтихан
билеттеріндегі
сұрақтарға
жауап
беру
,
шығармашылық
жұмыс
орындау
,
жарыстарға
қатысу
,
зерттеу
нəтижелерін
қорғау
,
тест
сынақтары
жəне
т
.
б
. –
қолданылады
.
Сынақ
-
міндет
,
мəні
бойынша
емтихандармен
жақын
оқу
формасы
.
Сынақты
емтихан
алдындағы
дайындық
оқу
ісі
ретінде
қарастыруға
да
болады
.
Пəн
үйірмелері
жəне
осы
тектес
басқа
да
оқу
формалары
(
шеберханалар
,
зертханалар
,
кафедра
,
студия
)
-
бағыт
-
бағдары
,
мазмұны
,
жұмыс
əдістері
,
оқу
уақыттары
жəне
т
.
б
.
бойынша
көп
түрлілігімен
ерекшеленеді
.
Пəн
үйірмелеріндегі
оқу
-
жұмыстары
шəкірттердің
қызығулары
мен
бейімділіктерін
,
оқуға
болған
ұнамды
қатынастарын
дамытып
,
білім
игеру
сапасын
арттырады
.
Үйірме
жұмысының
негізінде
ғылыми
қоғамдар
(
кіші
академиялар
жəне
т
.
б
.)
ұйымдастырылуы
мүмкін
.
Олар
мектептегі
көптеген
үйірмелер
жұмыстарының
басын
біріктіріп
,
реттестіреді
;
көпшілік
шараларға
ұйытқы
болады
,
конкурстар
мен
олимпиадалар
ұйымдастырып
,
өткізеді
.
Конкурс
жəне
олимпиадалар
–
оқушылардың
білім
игеру
жолындағы
белсенді
қызметтеріне
дем
беріп
,
оларды
өрістете
түседі
,
шығармашылық
қабілеттерін
арттырады
,
бəсеке
,
жарыс
жеңісіне
ынталандырады
.
Конкурстар
мен
олимпиадалар
əрқилы
деңгейде
:
мектеп
,
аймақтық
,
республикалық
,
халықаралық
-
өткізіледі
.
Соңғы
кезеңдерде
мұндай
оқу
формаларының
қашықтықтан
интернет
торабы
арқылы
ұйымдастырылатын
мүмкіндіктері
пайда
болды
.
9.4.
Оқу
түрлері
Оқу
мекемелері
тəжірибесінде
бірқатар
белгілерімен
дербестенген
оқу
түрлері
қолданылуда
.
Оқу
түрі
–
бұл
оқыту
жəне
оқып
-
үйрену
қызметтерінің
ерекшелігіне
орайластырылған
жалпылама
сипаттағы
білім
игеру
жүйесі
,
яғни
оқу
процесіндегі
мұғалім
мен
оқушы
арасындағы
қарым
-
қатынас
,
қолданымдағы
оқу
құрал
-
жабдықтары
,
əдістері
жəне
формаларының
атқаратын
міндеттері
.
Оқу
түрі
өз
негізіне
алынған
педагогикалық
технология
(
кейінгі
дəрісбаяндарда
қарастырылады
)
сипатымен
анықталады
.
Оқу
түрлері
келесідей
ажыралады
:
түсіндірме
-
көрнекілік
,
жалаң
-
жаттанды
(
догматикалық
),
тұлғалық
бағдарлы
,
компьютерлі
,
модульді
,
қашықтан
оқу
(
дистанционды
),
пəнаралық
,
т
.
б
.
Достарыңызбен бөлісу: |