Түсіндірме
-
көрнекілі
: (
дəстүрлі
,
ақпарат
жеткізу
)
оқу
түрі
.
Мұндай
оқуда
мұғалім
ауызекі
сөзбен
көрнекі
құралдарды
қолдана
отырып
,
оқушыларға
дайын
материалды
ұсынады
,
шəкірттер
ақпаратты
сол
күйінде
қабылдайды
,
қайталап
айтып
береді
.
Жалаң
-
жаттанды
(
догматикалық
) –
оқуда
тыңдаушы
ұсынылған
ақпараттың
мəн
-
мағынасына
еніп
жатпастан
,
түсінбей
-
ақ
қабылдайды
.
Проблемді
оқуда
ұстаз
басшылығында
оқу
,
дəріске
байланысты
мəселелерді
шешу
үшін
оқушылардың
өз
бетінше
оқу
-
ізденіс
қызметтері
ұйымдастырылады
.
Бұл
оқу
түрінің
тиімділігі
көптарапты
:
жаңа
білім
,
ептілік
,
дағды
қалыптасады
,
балалардың
қабілеті
,
белсенділігі
,
танымдық
қызығушылығы
,
шығармашыл
ой
-
өрісі
жəне
басқа
да
тұлғалық
маңызды
сапа
-
қасиеттері
дамиды
.
Дамытушы
оқу
түрі
оқушылардың
білім
,
ептілік
жəне
дағдыларының
күннен
күнге
арта
түсуіне
қажет
ішкі
психологиялық
жағдаяттардың
(
зейін
,
түйсік
,
қабылдау
,
ес
,
ойлау
,
сөйлеу
жəне
т
.
б
.)
жетіліп
баруын
қамтамасыз
етеді
.
Оқу
жедел
қарқынмен
жоғары
деңгейде
жүреді
,
білім
игеру
процесі
саналы
,
мақсатты
жəне
жүйелі
құрылып
,
негізінен
,
теориялық
ақпарат
,
мəліметтерді
меңгеруге
бағытталады
.
Шығармашыл
(
эвристикалық
) –
оқу
проблемді
жəне
шығармашыл
оқудың
басты
принциптеріне
негізделеді
.
Бұл
оқуда
оқушының
білімдік
табыстары
белгіленген
ғылыми
білімдер
кеңістігіндегі
оның
тұлғалық
шығармашыл
қабілеттерінің
өзінше
іске
қосылуымен
тікелей
байланысты
.
Осыдан
,
мұғалім
міндеті
–
баланың
барша
ұнамды
адами
қасиеттерінің
(
нышан
,
талант
,
дарын
,
т
.
с
.
с
.)
оянуына
ат
салысып
,
оларды
білім
игеру
процесіне
қоса
білу
.
Тұлғалық
бағдарлы
оқу
мəні
–
білімдену
бағдарламалары
мен
оқу
процесі
əр
оқушының
жеке
өзіне
тəн
танымдық
ерекшеліктерін
ескерумен
түзіледі
əрі
іске
қосылады
.
Компьютерлі
оқу
жəне
оқыту
қызметтері
электронды
есептеу
машиналарының
кері
байланысты
оқыту
–
бақылау
бағдарламаларына
негізделеді
.
ЭЕМ
оқу
процесіндегі
білім
мазмұнының
игеріліп
жатқандығы
жөнінде
кері
ақпараттың
дəл
əрі
молдығынан
даралықты
оқуды
күшейтеді
.
Модульді
оқуда
–
білімдік
ақпараттың
шағын
дидактикалық
бөлшегінің
–
модульдің
көп
тарапты
қызметтер
атқаруынан
білім
мазмұнының
тұтастай
игерілуін
қамтамасыз
етуге
болады
.
Қашықтықтан
оқыту
түрі
қазіргі
заман
телебайланыс
жүйесін
пайдаланумен
көзделген
мақсаттарға
қол
жеткізуге
мүмкіндік
береді
.
Пəнаралық
оқу
–
сыбайлас
білім
салаларындағы
пəнаралық
жəне
пəнішілік
байланыстарды
іске
асыруға
бағытталып
,
біріктірілген
оқу
пəндерін
меңгеруді
көздейді
Сұрақтар
мен
тапсырмалар
1.
Оқудың
ұйымдастырылу
түрі
деген
не
?
2.
Оқудың
сынып
-
сабақтық
формасының
ерекшелігі
неде
?
3.
Сабақ
құрылымының
əртүрлі
болуының
себебі
қандай
?
4.
Оқу
процесінің
əртүрлі
ұйымдасу
формаларына
өз
тəжірибеңізден
мысал
келтіріңіз
.
5.
Негізгі
оқу
түрлері
жəне
олардың
ерекшеліктері
қандай
?
10 –
дəрісбаян
.
Оқу
барысындағы
диагностика
жəне
бақылау
–
қадағалау
Жоспары
1.
Оқу
сапасын
диагностикалау
2.
Қадағалау
түрлері
,
формалары
жəне
əдістері
3.
Оқу
іс
-
əрекеттерінің
нəтижелерін
бағалау
4.
Бағалаудағы
қателіктер
10.1.
Оқу
сапасын
диагностикалау
Білімдену
процесінің
ажыралмас
бір
бөлігі
диагностика
болып
табылады
.
Диагностика
жəрдемімен
белгіленген
мақсат
,
міндеттердің
табысты
орындалуы
анықталып
барады
.
Ол
болмаған
жерде
дидактикалық
процесті
тиімді
басқару
мүмкін
емес
.
Диагностика
–
бұл
дидактикалық
процестің
нəтижесін
анықтау
.
“
Диагностика
”
түсінігінің
мəні
“
білім
,
ептілік
жəне
дағдыларды
тексеру
”
түсінігімен
салыстырғанда
едəуір
тереңдеу
əрі
кең
. “
Тексеру
”
нəтиженің
тек
көрсеткіштерін
ғана
аңдатады
,
не
себептен
болғаны
жөнінде
дерек
бермейді
.
Ал
диагностикалауда
нəтиже
өзіне
қол
жеткізген
əдіс
–
тəсілдермен
бірге
қарастырылады
,
дидактикалық
процестің
бағдар
–
бағытын
,
ілгерілі
не
кері
қозғалысы
анықталады
.
Диагностика
өз
ішіне
бақылау
мен
тексеруді
,
бағалау
мен
бағаны
,
жинақталған
статистикалық
деректер
талдауын
,
дидактикалық
процестің
жүрісін
,
бағытын
жəне
жобалануын
қамтиды
.
Диагностикалаудың
маңызды
бөлігі
–
бұл
қадағалау
.
Қадағалау
–
білім
,
ептілік
жəне
дағдылардың
игерілу
процесіне
бақылау
қоюды
аңғартады
.
Қадағалау
тексерулерден
тікелей
құралады
.
Тексеру
–
бұл
білім
,
ептілік
жəне
дағдыларды
игеру
барысын
бақылау
үшін
жүргізілетін
əрекет
–
қимылдар
жүйесі
.
Мəн
–
мағыналық
тұрғысынан
бақылау
,
қадағалау
кері
байланыс
түзуді
қамтамасыз
етеді
,
яғни
оқушылардың
оқу
əрекеттерінің
нəтижесі
жөніндегі
мəліметтерді
алу
мүмкіндігін
ашады
.
Оқытушы
өз
шəкірттерінің
қай
білімді
қандай
деңгейде
игергенін
,
жаңа
ақпарат
қабылдауға
қаншалықты
дайын
екендігін
анықтайды
.
Сонымен
бірге
оқушылардың
өзіндік
оқу
жұмыстарының
сипаты
мен
сапасын
байқастырады
.
Қадағалау
нəтижесінде
мұғалім
өз
оқу
жұмыстарының
қаншама
дəрежеде
жемісті
болғанын
,
педагогикалық
процес
мүмкіндіктерін
оқыту
–
оқу
мақсатында
қай
деңгейде
пайдаланғанын
сарапқа
сала
алады
.
Бақылау
,
қадағалау
кезінде
оқушының
өзі
де
өз
оқу
жұмыстарының
нəтижесі
бойынша
ақпарат
алады
.
Бұл
оған
білім
игеру
барысында
қандай
жетістіктерді
қолға
түсіргенін
,
сонымен
бірге
өз
кемшіліктері
мен
олқылықтарының
пəн
бағдарламаларының
қай
тұстарымен
байланысты
болғанына
көз
жеткізеді
.
Тұрақты
да
бірізді
қадағалаудан
оқушының
тəртібі
жақсарады
,
белгілі
жұмыс
қарқынына
үйренеді
,
ұнамды
мінез
,
ерік
сапаларын
дамытады
.
10.2.
Қадағалау
түрлері
,
формалары
жəне
əдістері
Оқу
процесіндегі
қадағалау
əртүрлі
,
көп
формалы
бола
келіп
,
сан
қилы
əдістермен
атқарылады
.
Педагогикалық
тəжірбиеде
қадағалаудың
бірнеше
түрін
атауға
болады
:
алдын
-
ала
,
ағымдық
,
мерзімдік
,
тақырыптық
,
қорытынды
жəне
өтілген
материал
ізімен
.
Алдын
-
ала
қадағалау
-
əдетте
,
диагностикалық
міндеттерге
орай
жүргізіледі
.
Ондағы
мақсат
–
оқушылардың
оқуды
бастауға
дейін
игерген
білім
,
ептілік
,
дағдыларының
деңгей
,
дəрежесін
анықтау
.
Бұл
жұмыс
жыл
басында
не
тақырыпты
өту
алдынан
өткізіледі
.
Алдын
-
ала
қадағалау
нəтижесінің
негізінде
мұғалім
оқу
жұмыстарының
тиімді
түрлері
мен
формаларын
таңдастырады
.
Ағымдағы
(
күнделікті
)
қадағалау
–
оқу
барысында
ұйымдастырылып
,
білім
,
ептілік
жəне
дағдылардың
қалыптасу
дəрежесін
,
сонымен
бірге
игерілген
материалдың
қаншалықты
терең
жəне
берік
бекігенін
анықтау
үшін
қолданылады
.
Бұл
қадағалаудың
тиімділігі
–
оқушылар
біліміндегі
кемшіліктер
мен
олқылықтарды
дер
кезінде
байқап
,
бағдарлама
ақпараттарын
меңгеруде
көмек
көрсетуге
мүмкіндік
береді
.
Күнделікті
қадағалаудың
дұрыс
жолға
қойылуы
оқушылардың
əр
сабаққа
мұқият
əрі
тыңғылықты
дайындалып
жүру
жауапкершілігін
арттырады
.
Достарыңызбен бөлісу: |