Патофизиология пәні, мақсаты мен міндеттері және оларға жету
Біріншілік мәлабсорбция синдромы
жүктеу/скачать 6,36 Mb. Pdf көрінісі
|
Патофизиология учебник (1)
- Бұл бет үшін навигация:
- Жүре пайда болған мәлабсорбция
| 622
Біріншілік мәлабсорбция синдромы көптеген тұқым қуатын гендік ақаулардан кейбір ас қорыту ферменттерінің түзілмеуінен дамиды. Дәндік дақылдардың (бидай, қара бидай, сұлы, арпа т.с.с.) нәруыздарын ыдырататын фермент болмауы нәтижесінде бұл дақылдарға адамның төзімсіздігі байқалады. Бұндай дертті целиакиялар (грек. coeliakia – ішектері ауыратын) немесе глютен ауруы дейді. Бұл дертті 1888 ж. S. Gее жариялады және ол 6000 адамның арасында 1 адамда кездесуі мүмкін. Глютен ауруы кезінде көрсетілген дақылдардың нәруыздарының құрамына енетін глютен ыдыратылмайды және сіңірілмейді. Осыдан глютен және оның жартылай ыдыратылу өнімдері жиналып қалады да, ашішектің шырышты қабығына уытты әсер етеді. Балалардың тәбеті жоғалады, іші өтеді, кейде құсады, ақыл-есінің даму баяулайды, гиповитаминоздар, анемия дамиды. Кейбір адамдарда дисахаридтерді (лактозаны, сахарозаны немесе мальтозаны) ыдырататын дисахаридаза ферменттері болмауы мүмкін. Жиі лактозаны ыдырататын лактаза ферменті болмауынан адамның сүтке төзімсіздігі байқалады. Ашішектерде сүт, ыдыратылмай, сіңірілмей, тоғышекке түседі, онда ішек бактерияларының әсерінен ол сүт және сірке қышқылдарына дейін ыдырайды. Осыдан ішектердің қимылдық әрекеттері күшейіп, іштің бұрап ауыруы, іш өтуі болады. Бұл көрсетілгендермен бірге, жекелеген моносахаридтердің (глюкоза, галактоза, фруктоза), аминқышқылдарының (цистин, триптофан, метионин т.б.), витаминдердің (В 12 -витамині, фолий қышқылы т.б.) сіңірілуінің бұзылыстары кездеседі. Жүре пайда болған мәлабсорбция: ● тағамның асқазан мен ұлтабарда толық ыдыратылмауынан; ● астың мембраналық ыдыратылуы бұзылуынан; ● ішек қабырғаларында қан іркіліп қалуынан; ● ішек қабырғаларының ишемиясында (организм қорғасынмен уланғанда, ішек тамырларының қатты жиырылулары ішектердің ишемиясына, кейде тіпті инфарктына, әкеледі); ● ашішектердің қабынуларында; ● ішектердің қимылдық әрекеттері көбейіп кеткенде, т.с.с. жағдайларда байқалады. Сонымен бірге, жүре пайда болған мәлабсорбцияның ятрогендік түрлері де белгілі. Ұзақ мерзім антибиотиктермен, цитостатикалық дәрілермен емделген немесе иондағыш сәулелердің әсерлеріне душар болған адамдарда ашішектердің сіңіру қабілеті бұзылады. Біріншілік мәлабсорбция синдромы кезінде жиі бір 623 тағамдық заттың немесе құрылымы бойынша жақын бірнеше тағамның сіңірілуі бұзылса, салдарлық мәлабсорбция синдромында көптеген тағамдардың сіңірілуі бұзылады. Мәлабсорбция синдромының балалардағы негізгі клиникалық көрінісі болып қатты іш өту, стеаторея саналады. Балаларда гипотрофия, артынан қатты арып-жүдеу дамиды. Олардың дене массасы, бойы өсуі азаяды. Нәруыздар, су мен электролиттердің алмасулары бұзылыстарынан дененің ісінуі пайда болады. Гипохромдық анемия, гипопротеинемия, диспротеинемия, аминоацидурия, гипокалиемия, гипонатриемия, гипокальциемия дамиды. Организмде кальций жетіспеушілігінен сіңірлердің тартылып қалуы (тетания), остеопороз немесе остеомаляция байқалады. Ішектерде іру- шіру үрдістерінің күшеюі және гипокалиемия нәтижесінде іштің кебуі, бұрап ауыруы болады. Витаминдердің жеткіліксіздігінен тілдің қабынуы (глоссит), терінін өзгерістері, қызыл иектен қан кетулер т.б. байқалады. жүктеу/скачать 6,36 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|