Пікір жазғандар: Базарбаева З. Филология ғылымдарының докторы, профессор Байтелиева Ж



Pdf көрінісі
бет33/159
Дата29.10.2022
өлшемі17,97 Mb.
#155535
1   ...   29   30   31   32   33   34   35   36   ...   159
Байланысты:
Qazaq til Абнасырова Р. (6)

Әке-шеше, ата-ана  дүниеге ұрпақ әкелген ерлі-зайыпты адамдар. Ұл мен қыз 
үшін бұлардан асқан адам жоқ. Сондықтан олар ата-анаға өмір бойы қарыздар. От-
басында әке «отағасы » делінеді. Келін күйеуінің шешесін (анасын) «ене» дейді, ал 
басқалар «ошақ иесі» деп атайды.
Бала  ата -анадан туған ұрпақтар, яғни олар «ұл», «қыз» деп аталады. «Баласы бар 
үй – бақытты үй» деп саналады.
Ұл – шаңырақ иесі, ұрпақ жалғастырушы. Ұл туғанда бұрын «атұстар» деп 
хабарлаған.
Қыз  басқа елдің болашақ келіні, болашақ ана. Сондықтан «қыз-қонақ», «қыз-
өріс» деп туған-туыстары аялап, мәпелеп өсірген. Үлкендер оны «қызымыз» деп 
үнемі төрге отырғызып, жолы үлкен деп есептеген.
Тұңғыш, ортаншы, кенже бала. Ата-ана бірінші туған баласын «тұңғышым», 
одан кейін туған баласы (немесе балаларын) «ортаншым», ең соңғы туған баласын 
«кен-жем» деп атаған. Алғашқы балаларын үйлендіріп, енші беріп жеке отауға шы-
ғарған да, соңғы кенжесін өз қолында қалдырған. Ол әке-шешесін бағып, олардың 
мұрасына ие болып қалған.
Немере – ұлдың баласы. Немере ата-әже үшін өте ыстық болады. Олар бірінші 
немересін көбінесе бауырына салып, бағып өсіреді.
Шөбере  немеренің баласы. Оның ата-ана үшін орны ерекше. Егер шөберенің 
қолынан (алаканынан) су ішсе, о дүниеде жеңілдік болады деседі. Шөберенің баласы 
«шөпшек», шөпшектің баласы «немене».
Аға, апа, қарындас, сіңлі  бір әке-шешеден туған немесе туыстың ұл балалары, 
үлкен болса – «аға», кіші болса – «іні», үлкен қыз – «апа» (әпке), кіші болса – ұлдар 
үшін «қарындас», қыздар үшін «сіңлі» болады.
Жеңге – ағаның әйелі. Ол жасы үлкендер үшін – «келін», жасы кішілер үшін -- 
«жеңге», «жеңеше». Жеңгелері қайындарына, қайын сіңлілеріне «мырза жігіт», «ерке 
бала», «сырғалым», «шашбаулым», «бойжеткен», «күлім көз» деп құрметтеп атаған.


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   29   30   31   32   33   34   35   36   ...   159




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет