Пікір жазғандар: педагогика ғылымдарының кандидаты, доцент В. А. Жақсыбаева
жүктеу/скачать 2,91 Mb. Pdf көрінісі
|
Педагогика Молдасан Қ. (1)
| жасампаз үдерісін»
жүзеге асырады. К. Маркс бұл үдерісті «Фейербах туралы тезисінде» нақты баяндайды. 2. Адамның қоршаған ортамен өзара әрекетінің қоғамдық- тарихи үдерісі барысында, оны қоршаған жасанды әлемнің болуы барысында әрдайым адамзат тәжірибесінің аккумуляциясы болып тұрады. Бұл тәжірибені ретке келтіру мен жүйелеудің қажеттілігі- нен туындайды. Осы тәжірибенің жүйеленуі мен тәртіпке келуі – ғылымның әлеуметтік функциясының бірі . Осындай функцияны, бірақ басқа айқын құралдар көмегімен өнер орындайды. 3. Оқытудың қоғамдық функциясы – жалпыланған, жүйе- ленген, қоғамдық тәжірибенің тұлға қалыптасуына бағытталған алмасуы. Оқыту, бір жағынан, жүйеленген тәжірибені қолдайды, екінші жағынан, дидактика мәселесінің қойылуы қоғамдық- идеологиялық, педагогикалық және психологиялық түрткіленген білім мазмұны берілуінің жалпылануы мен жүйеленуіне бағыт- талған. 4. Материал мен уақыттың проблемалығы , дидактика мәселесінің қойылуы оның тарихи дамуында ерекше. Дидактика мәселесі қойылуының негізінде даму үдерісінің қысқаруы жатыр. Дидактикалық үдерістер – тарихи қоғамдық даму үдері- сінің индивидуумның даму үдерісіне транспозициясының себебі. Дидактикалық үдерістің функциясы – дамудың бұл үдерістерінің (меңгеру үдерістері, таным үдерістері) субъективті жеке-дара қысқаруы, нақтырық айтқанда, дамудың қоғамдық-тарихи үдері- сінің нәтижесін қысқарған формада меңгеру. 5. Оқу үдерісінде барлық тарихи үдерістің (адамды қорша- ған жасанды әлемнің пайда болу үдерісі) қысқарған және қара- пайым формада қайталануы болып отырады. Дидактиканың маңызды мәселесі – «қарапайымдылық» мәселесі, ғылыми жүйе- нің дидактикалық жүйеге тасымалдануы. Гегель өзінің «Жан феноменологиясы» еңбегінде бұл үдерісті «аббревиатура» түсінігімен бейнелейді. Бұл түсінік индивидуум танымның жалпы үдерісін қысқарған формада қайталайды дегенді білдіреді. Индивидуум өз танымының онтогенезі бары- сында тағы бір рет өте қысқа формада барлық қоғам танымының филогенезінен өтеді. Бұл қоғамдық гносеологиялық үдерістердің «аббревиатураcын» меңгерудің жеке үдерісінің – оқудың таным- дық үдерістерінің дидактикалық ұйымдасуының негізгі мәселесі. 313 Бірақ мұнда сөз меңгерудің қоғамдық үдерісінің қайталанып іске асуында ғана емес, сонымен бірге кумулятивті үдерісте , яғни нәтижесінде әрдайым жаңа негізде және жаңа тәсілдер көмегімен қоғамның танымдық әлеуетінің өндірістік кеңеюі үшін қажет алғышарттары туындайтын үдеріс туралы айтылады. Дидактика мәселесі қойылуының ғылыми жағынан қойылуға қатынасы сәйкес салаларда түрлі деңгейде дамиды. *** Бірінші деңгейде дидактика мәселесінің қойылуы адам қалыптасуының материалистік-лениндік теориясы, білім теория- сы салаларында көрсетілген. Жалпы көрінісі ғана бар білімнің мұндай теориясы адами тұлға қалыптасуының бүкіл тарихи үдерісін қамтиды. Тұлғаға бағытталған білім меңгерудің жан-жақты үдерісі мен адами мәндік күштің игерілуі барысында жасалады. Білім – бұл үдеріс және осындай меңгеру үдерісінің барынша өскелең нәтижесі. К. Маркс талқылаған адами мәнді күштер түсінігі педагогика үшін екі аспекті де маңызды болып отыр: адамның білім алу мүмкіндігі, яғни адамның білімді қабылдаудағы ерекше қабілет- тігі ретінде, сонымен қатар білім үдерісінде меңгеру пәні болып табылатын қоғам үшін маңызды тәжірибе, танымның, нормалар мен құндылықтардың жиынтығы ретінде осы объективтендіріл- ген адами мәнді күштерді субъективті түрде меңгереді, оның рухани және моральдық әлемі дамиды, ал оның білім алуға деген қабілеті іске асып, кеңейе береді. Адами мәнді күштер адамның шығармашылық қабілетінде, еңбек үдерісінде табиғатты белсенді қайта түрлендіруінен туын- дайды; олар оның саналы іс-әрекетінен, оның қоғамдық үдеріс- тер мен табиғатқа белсенді әсерінен туындайды. Бұл үдерістегі «табиғатпен зат алмасуда» адам өзі үшін жүктеу/скачать 2,91 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|