Пікір жазғандар: педагогика ғылымдарының кандидаты, доцент В. А. Жақсыбаева
жүктеу/скачать 2,91 Mb. Pdf көрінісі
|
Педагогика Молдасан Қ. (1)
| субъект-объект диалектикасы
, басқарушы мен орындаушының коррелятивті ұстаным- дары. *** Қоғамдық ғылым саласында дидактика ерекше гуманитар- лық ғылыми мәселенің (екінші деңгей) қойылуы сияқты мәселенің қойылуын дамытады. Гуманитарлық ғылымның жалпы белгілері оның «олардың өмірлік жағдайларына мақсатты түрде әсер етуді өзінің міндеті ете отырып, өмір сүрудің ерекше жағдайларын, адами индиви- дуумның даму формалары мен қасиеттерін талдаумен айналы- суы» болып табылады. Бұл байланыста дидактика, әсіресе меди- цина мен психология сияқты әлеуметтік және ұжымдық ұйымда- судың жоғарғы деңгейін сипаттағанмен, соңында әрдайым индивидуумға, тұлғаға бағытталады. Дидактикалық үдерістің ұжымдық ұйымдастыру формасы – сонымен бірге оқыту үдері- сінің өзіндегі көпжақты әлеуметтік қатынастар мәні бойынша тұлғаның қалыптасуы болып табылатын білім үдерісін ұйымдас- тырудың қажетті факторы. Мұндай тұрғыдан келгенде, комму- нистік тәрбие әрдайым тұлғаны тәрбиелеу деп қарастырылады. 316 Тәрбиелеу үшін ұжымдық ұйымдастыру формасына үлкен мән берудің ерекшеліктерін нақты түрде А.С. Макаренко мен В.А. Сухомлинский көрсеткен. Дидактика тұтастай алғандағы педагогика іспеттес, бірінші кезекте марксизм-ленинизмнің өзгермейтін антропологиялық аспектісімен және оның құрамдас бөліктерінің бірлігімен бай- ланысты. Осы көзқарас бойынша, тарихи материализм мен ғылыми коммунизмнің әдіснамалық алғышарттарына негізделе отырып, барлық арнайы гуманитарлық ғылыми мәселелердің қойылуын ескере отырып, «адамдық мәнділік» туралы сұраққа тоқталу және оған дидактикалық бірізділікпен жауап беру керек. «Педагогикалық антропология» (Б.Г. Ананьев) ісі болып педагогика үшін күрделі, сонымен қатар ерекше маңызды адамның жеке дамуы құрылымы мәселесі мен оның жеке жақта- ры арасындағы имманентті өзара қатынасы (рухани, физикалық, этикалық, т.с.с.) коммунистік тәрбие жүйесіне сай құрылымдарға бағытталған» болып табылады. Медицина да ерекше гуманитарлық ғылыми мәселенің қойы- луымен айналасуы керек, мұнда сонымен бірге адами индиви- дуум да, тұлғалық аспекті де сөз болып отыр. Медицина мен дидактика, педагогика сияқты, тұтасымен көпжақты өзара тәуел- ді қатынаста. Бұл қатынастардың аспектілері: басқа да ғылыми мәселелердің қойылуында ашылатын біркелкі логикалық деңгей; жеке-дара қатынастар деңгейі, ғылыми-гуманитарлық көзқарас- тар; адам дамуының рухани және мәдени үдерісіндегі соматика- лық аспектінің маңыздылығы, мұндай қатынастардың «дені сау»- «ауру», «қалыпты»-«сау емес» деген сияқты деңгейінің мәні. Екі ғылымға да және ғылыми мәселенің қойылуына да индивидуумға қатысты жауапкершіліктің этикалық ұстанымы тән: екі ғылыми сала үшін үлкен мәнге ие адамды басқарудың, белсенді, бірақ жауапкершілікті араласудың проблематикасы; дидактика үдеріс- терді ұйымдастыруға арналған физиологиялық және гигиеналық көзқарастардың мән болуы мүмкін « дидактикалық ұстаным » мәселесі. Мәселенің қойылуында педагогика өзінің ғылыми-гумани- тарлық контексінде психология мәселесінің қойылуымен бай- ланысты. 317 Педагогика мен психология арасындағы байланыс бәрінен бұрын олардың «тәрбие туралы ғылымдарға» принциптік тәуел- ділігінен тұрмайды. Педагогика мен психология «психология- лық-педагогикалық» (жоғары педагогикалық білім саласында) деген күрделі сөзді қолдану нәтижесінде ерекшелене алмайтын жеке мәселемен айналасуы керек. Мәселенің жеке қойылуында педагогикадан психологияны олардың ғылыми-гуманитарлық мәселенің қойылуына деген, адами индивидуум және тұлға мәселесіне деген жалпы рәсімдері біріктіреді. Педагог үшін психология – оның белсенділігі мен өзіндік талдануына қажетті, бірақ жеткіліксіз негіз; психолог үшін педагогикалық үдеріс зерттеудің маңызды саласы және олардың нәтижесін қолдану алаңы. Өзінің арнайы тәсілдерінің көмегі- мен талдайтын педагогикалық үдеріс психологтың зерттеу саласына айналған жерде жүктеу/скачать 2,91 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|