Тіршілік қауіпсіздігі пәні бойынша газет, журналдармен жұмыс істеу

Библиография оқырмандарын баспалық басылымдармен ақпараттандыру міндетін алға қояды, сол үшін көреткіштер, каталогтар, шолулар, т.б. құрастырылады. Өзін қызықтыратын мәселе төңірегінде әдебиеттермен танысу процесін анықтамалық әдебиеттермен танысудан бастау керек (әмбебап, арнайы энциклопедиялар, сөздіктер, анықтамалар). Одан кейін ҒТА (ғылыми-техникалық ақпараттар) мекемесінің есептік тіркелген басылымдары және іргелі кітапханалардың библиографиялық көрсеткіштері қарастырылады.

Қызықтырған проблема төңірегіндегі өзіндік библиография кітаптар, журналдар, мақалалар т.б. туралы мәліметтерден тұратын кітапханалық каталогтар негізінде құрастырылады. Кітап карточкасына оның авторы, тақырып, басылым түрі, басылым орны, баспахана, басылым жылы, беттің саны енеді. Журналдық мақалалар карточкасына авторы, тақырып, журнал атауы, басылым жылы, томы, шығарылған номері, бет саны көрсетіледі. Ал газет бетіндегі мақалалар карточкасында автор мен тақырыппен қатар, газетт атауы, жылы күні, айы көрсетіледі.

Анықтамалық - нұсқаулық сипаттағы оқырмандар каталогі үш түрлі болады: алфавитті, жүйелік, алфавитті-пәндік.

Алфавитті каталогтің бұлай аталуы карточкасы шығарма авторының тегі немесе егер автор көрсетілмеген жағдайда, оның шығармасының атауы алфавитті тәріппен қойылады. Осының арқасында бір автордың барлық кітаптары бір орынға жинақталады.

Жүйелік каталог – бұнда карточкалар білім салалары бойынша орналасады. Бұл белгілі бір білім саласы бойынша әдебиеттерді таңдауға мүмкіндік береді. Каталог белгілі бір тақырып бойынша кітапханада бар кітапты, оның авторын , кітаптың нақты атауын анықтауға мүмкіндік береді. Жүйелік каталогта библиографиялық мәліметтер ЖОК негізінде білім жүйесіне енгізілген.

Жүйелік каталогтің кітлі болып алфавиттік-пәндік каталог табылады. Онда алфавиттік тәртіппен кітапханада бар әдебиеттер тізбеленеді. Мәселе бойынша өзіндік библиография құрастырылғанда кітап соңында орналасқан әдебиеттер тізімін, мақалаларды, т.б. мұқият қарастырып алу керек. Әдебиетті оқу процесінде міндетті түрде жаңа деректер айқындалады, сондықтан әрқашщан материалдарды жүйелеу қажет және алға қойылған міндетерге сәйкес оларды тәртіпке келтіру керек. Оны жүзеге асыруға болады, мысалы: карточкалар мен бөлшектеулерден тұратын картотекалардың көмегімен 3 бөлшегін ұйымдастырған дұрыс: «Оқу», «Үзінді» және «Оқылды» . Бұндай картотекаларды қалыптастыру болашақ ғылыми басылымдардың негізін құрастыруға мүмкіндік береді. Бірақ алынған ақпарат белгілі бір жұмыстың нақты талаптарын арттырады. Бұлардың барлығы қажетті не қажетсіз дүниелерді алдын-ала анықтау қажеттелігіне әкеліп соғады.

Ғылыми әдебиеттермен жұмыс істегенде отыратын жұмыс орнын ұйымдастырудың маңызы зор. Алдымен адам жұмыс істейтін оның жұмыс орны мен құралдары ол үшін әдеттегі нәрсе болуы керек. Бұл өндірушілік уақытты қысқартады. Жұмыс орнына деген шартты рефлекс пайда болады. Жұмыс орнына өзіне көңіл аударарлық, жұмыстан ойын бөлетін жаңа нәрселер болмауы тиіс. Адам өз-өзін бастаған жұмыстан үзбес үшін жұмыс процесіне қажетті нәрселерді алдын-ала ойластырып алған жөн, зерттеліп жатқан материалдарды осылай оқуға тырысу керек. Ол үшін дифференциалды алгоритмді қолдануға болады, сөздердің кілтін белгілеу арқылы мәтінді қысқартуға болады. Мәтінді қысқартқаннан кейін оның сапалық жағынан өзгеру процесі жүреді, оның мазмұнының ақиқаттық мағынасы белгіленеді.

Зерттеу тақырыбының ішкі мазмұнын толық ашу осы мәселеге қатысты ғылыми еңбектер мен оқулықтардағы тұжырым, пікірмен танысып, жүйелеуді, көзқарастардағы қайшылықтар мен айырмашылықтарды талдап, топтастыра білуді қажет етеді.

• 
  Реферат жасалатын құжат саласының не бөлімінің аты.
  
• 
  Тақырыбы.
  
• 
  Түпнұсқаның авторының аты-жөні, шығарған баспа, жылы (журнал болса аты және нөмері).
  
• 
  Реферат жазылатын материалдағы басты ойды ықшамдап береді, оған өз пікірін қосуға болмайды.
  
• 
  Рефераттың мазмұны түпнұсқада берілген жүйемен, ізбен баяндалады.
  

Рефераттың екі түрі де бір түпнұсқа негізінде жасалынған монографиялық, не ортақ бір тақырыпқа біріктірілген бірнеше еңбектің мазмұнынан тұруы да мүмкін.

Бұлардың бәрі СӨЖ-дің сәтті орындалуына көмектеседі. Студенттің өз бетінше жұмысы оқулықта берілген материалдарды, білім қорын өз зерттеу жұмыстары негізінде жаңаша қорытындылап, кәсіби міндеттерді шығармашылық ьұрғыда шеше алатын дағдыға айналдыруды мақсат етеді.

Студент – белсенді, ойлау қабілетіне ие жеке тұлға. Оның кез келген мәселеге қатысты өз пікірі, өзінің дербес шешімі болуға тиіс. Ең бірінші, кітапханада католог пен жұмыс істеудің әдісін меңгеру қажет. Студент тақырыптық, алфавиттік каталогтерден өзіңізге қажетті әдебиеттер тізімін жасап, олармен танысу, қажетті ақпаратты жинауды үйренуге тиіс. 1) Оқулық және ғылыми еңбектермен жұмыс . Оқулық және ғылыми еңбектердің мазмұнынан өзіңізге қажетті тақырыпты тауып, онымен танысу шолып оқудан басталады. Мұнан соң зерттеу оқу орын алады. Зерттей оқу барысында қажетті тұжырымдар бойынша конспект жасалады.

Пресс-конференцияны дайындау үшін: Пресс-конференция тақырыбы мен қатысушыларды анықтау, жүргізуші тағайындау. Өткізілетін орынды таңдау, жолын нұсқау. Пресс-конференцияға шақырылған БАҚ анықтау, факстерді тарату, БАҚ e-mail анықтау. Слайдтар көрсетілуін демонстрациялау, пресс-релиз тарату. Пресс-релизде келесі мәліметтер қамтылуы керек: орны, уақыты өту уақытын көрсету, конференцияда қарастырылатын сұрақтарды, контактілік телефон.

1. 
   Кітапханада католог пен жұмыс істеудің әдісі
   
2. 
   Зерттеу құралдарына түсінік
   
3. 
   Зерттеу жұмысының үлгілері.
   

Практикалық қызмет етуді бірде бір саласы жоқ, қай жерде өлшеусіз өтуге болатын, қайда өлшеуші шамамен бүл шаманың өлшеуші бірлігінің арасында байланыс бар жерде әртүрлі талдауда, болжауларда, жоспарлауда, бақылауда, реттеуде шикізаттың дайын өнімнің сапасы және сандаң және барлық өндіріс циклының технологиялық операциялар жайлы анық ақпарат қажет.

Бұл ақпаратты әртүрлі физикалық шамаларды, қөрсеткіштерді және параметрлерді көп рет өлшеу жолымен алады. Анық, қажетті дәлтікпен алынған өлшеуші ақпаррат дұрыс қабылданатын шешімді қамтамасыз етеді. Анық емес ақпарат өнім сапасынның төмендеуіне, аппатарға, ғылыми зерттеуулерден жалған қорытындыларға, пайдалы қазбалардың қорын қате бағалауға әкелуі мүмкін.

Өлшеулерге біріңғай әдіс - амал өзара- түсінушілікті, ақпаратты айырбастауға, өлшеу құралдарың және әдістерін стандарттауға мүмкіншілікке, халықаралық тауарайналым жүйесінде өнімді сынау және өлшеу нәтижелерін өзара мойындауға кепілдік береді. Барлығы, кум өлшейтін (техникалық құралдарды қолдану арқылы тәжірибелі жолмен өлшенетін шаманың мәнін табады) мамандандырылған метрологтер алынған өлшеу нәтижелеріне сенгілері келеді. Алынған өлшеу нәтижелеріне тек сенім жақтар қайта өлшеуге өлшеуге басқа лабораторияларды, басқа мамандарды тартуға мәжбүр етеді. Көбінесе көп мәселелерді тек әртүрлі орындарда, әртүрлі уақытта, әртүрлі өлшеу құралдарын қолдануымен алынған көп санды өлшеу нәтижелер негізінде шешуге болады. Мұндай нәтижелерді тек оларды салғастыру шарттарымен қолдануға болады. Өндірісті автоматтандыруы дәлдікті жоғарлатуға, анық және салғастыру өлшеулерге мәжбүрлейді. Мәселе қиындаған сайын, метрология үлкен мәнге ие болады.

Қызмет етудің барлық түрлері өлшеусіз ойсыз. Қәсіпорының көп саласында өлшеуге байланысты шығын көлемі – жылдық капитал кірісінің 30% -дан астам құрайды. Материалдың, энергетикалық және де басқа ресурстарды үнемдеу мәселесін шешуде метрологиялық қамтамасыз ету үлкен мәнге йе болоды, өйткені анық садық есептеу материалдың құндылықтарды, электрлік және отын энергиясын, мұнай және мұнай өнімдерін, газды, су ресурстарын жоғалтуды ағайту және үнемдеу негізгі бойынша табылады.

Метрологиялық қызметтің болмауы, өлшеу бірліктерін қамтамасыз ету бойынша жағдайлардың және ережелердің бұзылуы - өнім сапасын бақылауың жүргізу өлшеулеру кезінде, технологиялық процестерді реттеу кезінде, ауру сырқаттарды емдеу және анықтау кезінде үлкен шығынға алып келеді.

Өнімді өндіру кезінде дайын өнімнің сапасын бағалауда тек өлшеу жағдайын емес және де белсенді бақылау көмегімен технологиялық процестегі сапа көрсеткіштерін бақылау мүмкіншілігіне және өлшеу жағдайына назар аудару қажет. Жаңа бұйымды ойлап табу алдында және әрбір технологиялық процесті шығаруда шығарылған және аттестатталған өлшеу және сынау құралдарын және әдістерін қолдана отырып, өндірістің метрологиялық дайындығы туралы сұрақтарын шешіп алу қажет.

Өлшеу кезіндегі қолданылатын әдістемелер метрологиялық аттестатталған және тіркеуден өтуі керек. Аттестатталған әдістеменің талабын қатаң қадағалай отырып, оператор, яғни ол алған өлшеу нәтижесі, қателігі берілген шегінен шықпағаны туралы сенімді болуы керек.

Қызмет ерудің барлық бағыттарындағы объектілерде метрология заңнамасының жағдайы білетін, теоретикалық метрологияны жасаудың негізін және практикада іс-жүзіне асыра білетін мамандар қажет. (өлшеу жағдайына жауапты бас метрологтар, өлшеуді жүргізетін операторлар). Мұндай мамандарды «бакалавриат» стандарттау, метрология және сертификатау» бойынша біздің университет дайындайды. «Метрология» бағытында бүгәнгә таңда магистратура мамандарының жаңа классификаторына шығуыеа байланысты магистратурада «метрология» бағытында білімді жалғастыруға болады.

Метрология саласында мамандарды дайые төрт тіректі модульдерге негізделеді: инженерлі дайындықта, экономды-басқару дайындықта, ақпаратты технология саласында дайындықта, сапаны қамтамасыз ету дайындықта. Оқу процесі кезінде анық өлшеуші ақпараттар алу, түрлендіру, өңдеу және беру әдістерін және құралдарын, қызмет көрсетудің және бақылау өнімінің сапасын сараптау және бақылау әдістерін оқиды және өндірісті метрологиялық қамтамасыз ету және метрология саласындағы саясатты анықтайтын, халықаралық құқық және ұйымдар талабына сәйкес метрология бойынша жұмыстарды өткізу және ұйымның тәртібін оқиды.

• 
  өлшеу нәтижесі – сандық сипаттама, ал бақылау – сапалық;
  
• 
  өлшеу өлшенетін шама мәндерінің кең ауқымында болады, бақылау – мүмкін болатын жағдайлардың шағын санының шамасында;
  
• 
  өлшеудің негізгі сипаттамасы – дәлдік, ал бақылаудың негізгі сипаттамасы шүбәсыздық болып табылады.
  

• 
  компаратордың (салыстыратын өлшеу құралы) көмегімен аса дәл өлшеммен салыстыру, бұл қарама-қарсы қою немесе орын ауыстыру әдісімен жүзеге асырылады;
  
• 
  өлшеммен ұдайы өсірілетін шаманы дәлдік класы сәйкес аспаптармен өлшеу. Бұл жағдайда тексеру көбінесе градуирлеу деп аталады. Градуирлеу –өлшеудің үлгілік құралының көрсеткіштеріне сәйкес келетін шкалаға белгілер салу; жинақтың тек бір ғана өлшемі аса дәл өлшеммен салыстырылғанда, ал басқа өлшемдердің мөлшерлері олардың аспаптарда өзара салыстырылуымен анықталғанда, калибрлеу.
  

1. 
   Өлшеу құралдарын тексеру тәсілдері
   
2. 
   Өлшеу мен бақылаудың айырмашылықтары
   

1. 
   Студенттердің ғылыми зерттеу жұмысын ұйымдастыру және өткізу туралы ережелер