Руководство к типовой учебной программе дошкольного воспитания и обучения

Тіл ұстарту
ла-ла-ла Арман жақсы бала, ыз-ыз-ыз
ра-ра-ра Айжан шашыңды тара.
Жан-жағыңа қара.
Анар сүйкімді қыз.

са-са-са Ызылдайды маса, Ағаш болар таса. қа-қа-қа Бақылдайды бақа. на-на-на Ең бақытты ана, Атам біздің дана.

та-та-та

Ата, берші бата.

ыс-ыс-ыс

Бүгін бізде жарыс.

өс-өс-өс
Жігіт болып өс.

Ұстаның құралы төс.

да-да-да

Малдар қорада.

ша-ша-ша Ойын сауық тамаша.

Суық ай ғой – қараша.

ал-ал-ал

Атам екті тал.

ұр-ұр-ұр

Қоянның түсі сұр.
Сөзге мойын бұр.

155

ұс-ұс-ұс құс.ар-ар-ар қар.

ас-ас-ас
ақ-ақ-ақ
ат-ат-ат

ап-ап-ап
аш-аш-аш

үр-үр-үр
йе-йе-йе

ие-ие-ие
аң-аң-аң

ыр-ыр-ыр
ыл-ыл-ыл
үй-үй-үй
шы-шы-шы
Аққу парасатты

Қыста қалың

Дәмді түскі ас.

Сылдырайды бұлақ.
Ағаңа жаз хат
Туысқа болма жат.

Өз орныңды тап.

Ұстап алар қаш.
Аман-есен жүр.
Сөзде болсын жүйе.

Құлындады бие.

Жайқалып тұр маң.

Жаттап жүрмін жыр.

Қағылды дабыл.
Күмбірлейді күй.
Әкем менің – аңшы.

ші-ші-ші Ағам менің – әнші Әпкем менің – биші Көкем менің – күйші.

жа-жа-жа

еш-еш-еш ын-ын-ын ың-ың-ың ыс-ыс-ыс ер-ер-ер

уа-уа-уа

ау-ау-ау
өр-өр-өр

ма-ма-ма

лау-лау-лау

у-у-у

Менің атым Қожа

Тауып алдым олжа.

Жауабын өзің шеш.
Сөзің болсын шын.
Қандай биік шың.
Болсын мол ырыс.

Жемістерді тер.Аға соңынан ер.

Қандай таза ауа!

Болсын денің сау!

Орның болсын төр!

Жалқау жігіт болма.

Желбірейді жалау.

Лапылдайды алау.

Желбірейді ту. Таза болсын су.

156

Жаңбыр

Бұлттар неге ауады, Жаңбыр қашан жауады? Шөлдеді ғой торғайлар, Шаң басты ғой ауаны.

Ұ.Есдәулетов


Наурыз тойы

Наурыз тойы – елдің тойы, Көктем тойы – төлдің тойы. Ән айтылды күні бойы, Жақсы көрем Наурыз тойын.

Т.Молдағалиев

157

Құстар келді

Қар су болып жөнелді, Қалды дала жалаңаш. Күн нұрына кенелді, Бүршік атып бар ағаш.

Келіп көктем құстары Бау-бақшада ән салды. Оларды жас достары Ұя жасап қарсы алды.

Б.Қозыбеков
Биікке, биікке

Көктемде, көктемде Күн нұрын төккенде. Қар еріп ақты су, Жоғары тартты бу.

Көк шыбық бұлтырғы Көгерді – құлпырды. Құлпырды, құлпырды, Жоғары ұмтылды!

М.Әлімбаев

		Көктем	Көктем
Көктем келді шуақты,			Көктем қырға төрледі,
Балаларды қуантты.			Төрт түлік мал төлдеді.
Алақай-ау, алақай!			Бәйшешектер құлпырып,
Құстар сайрап, бақтар жайнап, гүл			Деп тұрғандай: «Көр мені!»
атты.			Жылы мезгіл жетіпті,
Дала	гүлге	толыпты,	Тастадық біз етікті.
Аққу	көлге	қоныпты.	Қар көктемге жеткізбей,
Алақай-ау, алақай!			Тауға шығып кетіпті!

Көктем қандай, К.Ыбырайұлы
Көктем қандай көрікті.
К. Ыбырайұлы


Жаңылтпаштар'>Жібек жел

Жасыл көктем кеп еді,

Жұпар желі өбеді.
Көкте бұлты көбейіп,
Мөлдір жаңбыр себеді.
Ә.Дүйсеков
Жаңылтпаштар

Әке,
Әліппенің әріптерін, суреттерін,

Әр беттерін келіп көрші.
Маған да осындай әліппе алып берші?

Қарындасым,

Бояу қарындашың барын Қасым айтып еді, Бере тұршы, тәңір жарылқасын?!

158

Асан бақша жақтан.

Ақ сабақ асқабақ әкелді,

Басқа жақтан,
Жаңылтпаштар
Ала-ала алашалар,
Тамаша олар,

Оған кім таласа алар.

Басқарақ асқабақ әкелді.

Сұр інген сүрінген бе, Сүрінген сұр інген бе.

Бұлаң бұлаң еткен бұл аң,

Бұлаң десем екен қылаң.

Біреуі көрікті кісі, Біреуі бөрікті кісі. Көрікті кісі – зорықты, Бөрікті кісі – қорықты.

Тақпақ жаттап,

Айтсақ жақсы-ақ.

Жатқа тақпақ,

Жатта тақ-тақ.

Қондық жаңа қонысқа, Қалың екен жоңышқа. Қоныстағы жоңышқа, Оралады қонышқа!

Ата мен әже, ана да,

Алма мен алмұрт тереді,
Ауырға Арман бала да,
Арбамен тасып береді.

Баланың жаман баға алмағаны, Мұғалім ағаның жаман болмағаны.

Сен өлше, ол өлшер, Сол өлшем, сол мөлшер.

Қоғанбай қомағай ма?

Жоқ, ағай
Қоғанбай қомағай емес,

Зор ағай.

Омартаға балалар барар,

Балаларды аралар талар.
Алашаларды

Таба алса, алар.

Доп теп,

Дөп теп.

Жағажайды жағалай,

Жүгіреді Қамажай.

Кермеде тұр қырық

Кір қыстырғыш,

Қырық кір қыстырғышқа

Қырық қыз келіп,

Кір қыстырды.

Есім есі кетіп есінеп отыр екен.

Ол несіне.
Есі кетіп есінеп отыр екен.

159

Омар ора алар,
Омар ора алмаса,

Орал ора алар.

Арқада алты арқар бар, Қырқада қырық арқар бар. Қырық арқарда ақ арқар бар. Алты арқарда марқа арқар бар.

Ғарышкер ұшты ғарышқа. Ғарышқа ұшты ғарышкер. Айтшы, ғарыш алыс па?

Зура зурнада ойнайды,

Зурнада бір ғана Зура ойнайды деме, Зара да, Зере де зурнада ойнайды.

Пай-пай-пай,

Жайылып жүр тай.
Ай-ай-ай,

Ұшып кетті торғай.

Қаһарлы айдаһар

Шаһарға келіп,
Қаһарланар.
Үміт түбіт түтті,
Түбітті түтіп бітті.

Әбдіреде әбігер әтеш отыр. Әбігер әтеш отырған Әбдірені әжем ашып жатыр.

Гүлім гүлге қарап күлімдеді, Көгілдір гүлге қонған араларгуілдеді.

Ескекті ескекші еседі, Ескекші ескекті еседі.

Хан баласы ханзада Болды ғашық ханшаға. Алып ханнан хабар, Ханшайымды табар.

Асқа байланысты салт-дәстүрлер мен әдет-ғұрыптар


Асату Табақтағы тамақты (ет) жеп болғаннан кейін ондағы қалған етті қарттар жас балаларға асатады. Балалар ет асаймыз деп күтіп тұрады.