Руководство к типовой учебной программе дошкольного воспитания и обучения
жүктеу/скачать 10,78 Mb.
|
rukovodstvo kz 131222
- Бұл бет үшін навигация:
- Мақал-мәтелдер
- Көктем Көктем
- Көктем Наурыз
- Жаңбыр Бұлттар неге ауады, Жаңбыр қашан жауады Шөлдеді ғой торғайлар, Шаң басты ғой ауаны. Ұ.Есдәулетов Наурыз тойы
- Құстар келді
- Биікке, биікке
- Жібек жел Жасыл көктем кеп еді, Жұпар желі өбеді. Көкте бұлты көбейіп, Мөлдір жаңбыр себеді. Ә.Дүйсеков Жаңылтпаштар
- Жаңылтпаштар
- Асқа байланысты салт-дәстүрлер мен әдет-ғұрыптар Асату
| Қу түлкі
Жолбарыс бір түлкіні ұстап алады. Түлкі құйрығын бұлаңдатып, тұмсығын жоғары көтеріп: Мені жей алмайсың! Мен осы орманға қожалық етуге келгенмін,— дейді. Жолбарыс түлкіге олай бір, былай бір қарап, сенбей: Мүмкін емес,— дейді. Сенбесең, менімен бірге орманға жүр. Ондағы барлық аңдардың менен қалай қорқатынын өз көзіңмен көр, — дейді түлкі. Жолбарыс бұған келіседі. Түлкі жолбарыстың алдына түсіп, паңдана жүріп отырады. Жолбарысты көріп аңдар мен құстар зәресі ұшып, тым-тырағай қашады, ұялары мен індеріне тығылады, аспанға ұшады. Ал қу түлкі басын онан сайын көтере түсіп: Ал, енді көзің жеткен шығар! Менен қорықпайтын жан бар ма тірі?— деп мақтанады. Я, сен шынында да айбарлы екенсің,— деп алданған жолбарыс жайына кетеді. Мақал-мәтелдер Отан – оттан да ыстық. Отансыз адам – ормансыз бұлбұл. Отан отбасынан басталады. Туған жердің жуасы да тәтті. Туған жердің торғайы да сүйкімді. Туған жердей жер болмас, 154
Ата –бәйтерек, Бала – жапырақ. Ананың сүті – бал, Баланың тілі – бал. Әдепті бала – арлы бала, Әдепсіз бала – сорлы бала. Әдептілік белгісі –иіліп сәлем бергені. Бала –көңілдің гүлі, көздің нұры. Әкені көріп ұл өсер, Ананы көріп қыз өсер. Бірлікбар жерде – тірлік бар. Тіл ұстарту ла-ла-ла Арман жақсы бала, ыз-ыз-ыз ра-ра-ра Айжан шашыңды тара. Жан-жағыңа қара. Анар сүйкімді қыз. са-са-са Ызылдайды маса, Ағаш болар таса. қа-қа-қа Бақылдайды бақа. на-на-на Ең бақытты ана, Атам біздің дана. та-та-та
Ата, берші бата.
ыс-ыс-ыс
Бүгін бізде жарыс.
өс-өс-өс
Ұстаның құралы төс. да-да-да
Малдар қорада.
ша-ша-ша Ойын сауық тамаша. Суық ай ғой – қараша. ал-ал-ал
Атам екті тал.
ұр-ұр-ұр
Қоянның түсі сұр.
155
ұс-ұс-ұс құс.ар-ар-ар қар. ас-ас-ас ақ-ақ-ақ ат-ат-ат ап-ап-ап
үр-үр-үр йе-йе-йе ие-ие-ие
ыр-ыр-ыр ыл-ыл-ыл үй-үй-үй шы-шы-шы Аққу парасатты Қыста қалың Дәмді түскі ас. Сылдырайды бұлақ. Ағаңа жаз хат Туысқа болма жат. Өз орныңды тап. Ұстап алар қаш. Аман-есен жүр. Сөзде болсын жүйе. Құлындады бие. Жайқалып тұр маң. Жаттап жүрмін жыр. Қағылды дабыл. Күмбірлейді күй. Әкем менің – аңшы. ші-ші-ші Ағам менің – әнші Әпкем менің – биші Көкем менің – күйші. жа-жа-жа
еш-еш-еш ын-ын-ын ың-ың-ың ыс-ыс-ыс ер-ер-ер
уа-уа-уа
ау-ау-ау
ма-ма-ма
лау-лау-лау
у-у-у
Менің атым Қожа
Тауып алдым олжа. Жауабын өзің шеш. Сөзің болсын шын. Қандай биік шың. Болсын мол ырыс. Жемістерді тер.Аға соңынан ер. Қандай таза ауа! Болсын денің сау! Орның болсын төр! Жалқау жігіт болма. Желбірейді жалау. Лапылдайды алау. Желбірейді ту. Таза болсын су. 156
Жаңбыр Бұлттар неге ауады, Жаңбыр қашан жауады? Шөлдеді ғой торғайлар, Шаң басты ғой ауаны. Ұ.Есдәулетов Наурыз тойы Наурыз тойы – елдің тойы, Көктем тойы – төлдің тойы. Ән айтылды күні бойы, Жақсы көрем Наурыз тойын. Т.Молдағалиев 157
Құстар келді Қар су болып жөнелді, Қалды дала жалаңаш. Күн нұрына кенелді, Бүршік атып бар ағаш. Келіп көктем құстары Бау-бақшада ән салды. Оларды жас достары Ұя жасап қарсы алды. Б.Қозыбеков Биікке, биікке Көктемде, көктемде Күн нұрын төккенде. Қар еріп ақты су, Жоғары тартты бу. Көк шыбық бұлтырғы Көгерді – құлпырды. Құлпырды, құлпырды, Жоғары ұмтылды! М.Әлімбаев
Көктем қандай, К.Ыбырайұлы Көктем қандай көрікті. К. Ыбырайұлы Жаңылтпаштар'>Жібек жел Жасыл көктем кеп еді, Жұпар желі өбеді. Көкте бұлты көбейіп, Мөлдір жаңбыр себеді. Ә.Дүйсеков Жаңылтпаштар Әке,
Әр беттерін келіп көрші. Маған да осындай әліппе алып берші? Қарындасым, Бояу қарындашың барын Қасым айтып еді, Бере тұршы, тәңір жарылқасын?! 158
Тақпақ айт, Тақпақ айтсаң, түгел жаттап, мәнін сақтап, Сөзін нақтап, баптап айт?! Оразақын Асқар Асан бақша жақтан. Ақ сабақ асқабақ әкелді, Басқа жақтан, Жаңылтпаштар Ала-ала алашалар, Тамаша олар, Оған кім таласа алар. Басқарақ асқабақ әкелді. Сұр інген сүрінген бе, Сүрінген сұр інген бе. Бұлаң бұлаң еткен бұл аң, Бұлаң десем екен қылаң. Біреуі көрікті кісі, Біреуі бөрікті кісі. Көрікті кісі – зорықты, Бөрікті кісі – қорықты. Тақпақ жаттап, Айтсақ жақсы-ақ. Жатқа тақпақ, Жатта тақ-тақ. Қондық жаңа қонысқа, Қалың екен жоңышқа. Қоныстағы жоңышқа, Оралады қонышқа! Ата мен әже, ана да, Алма мен алмұрт тереді, Ауырға Арман бала да, Арбамен тасып береді. Баланың жаман баға алмағаны, Мұғалім ағаның жаман болмағаны. Сен өлше, ол өлшер, Сол өлшем, сол мөлшер. Қоғанбай қомағай ма? Жоқ, ағай Қоғанбай қомағай емес, Зор ағай. Омартаға балалар барар, Балаларды аралар талар. Алашаларды Таба алса, алар. Доп теп,
Дөп теп.
Жағажайды жағалай, Жүгіреді Қамажай. Кермеде тұр қырық Кір қыстырғыш, Қырық кір қыстырғышқа Қырық қыз келіп, Кір қыстырды. Есім есі кетіп есінеп отыр екен. Ол несіне. Есі кетіп есінеп отыр екен. 159 Омар ора алар, Омар ора алмаса, Орал ора алар. Арқада алты арқар бар, Қырқада қырық арқар бар. Қырық арқарда ақ арқар бар. Алты арқарда марқа арқар бар. Ғарышкер ұшты ғарышқа. Ғарышқа ұшты ғарышкер. Айтшы, ғарыш алыс па? Зура зурнада ойнайды, Зурнада бір ғана Зура ойнайды деме, Зара да, Зере де зурнада ойнайды. Пай-пай-пай, Жайылып жүр тай. Ай-ай-ай, Ұшып кетті торғай. Қаһарлы айдаһар Шаһарға келіп, Қаһарланар. Үміт түбіт түтті, Түбітті түтіп бітті. Әбдіреде әбігер әтеш отыр. Әбігер әтеш отырған Әбдірені әжем ашып жатыр. Гүлім гүлге қарап күлімдеді, Көгілдір гүлге қонған араларгуілдеді. Ескекті ескекші еседі, Ескекші ескекті еседі. Хан баласы ханзада Болды ғашық ханшаға. Алып ханнан хабар, Ханшайымды табар. Асқа байланысты салт-дәстүрлер мен әдет-ғұрыптар Асату Табақтағы тамақты (ет) жеп болғаннан кейін ондағы қалған етті қарттар жас балаларға асатады. Балалар ет асаймыз деп күтіп тұрады. жүктеу/скачать 10,78 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||