Несмотря на существенное преобладание рекламной и развлекательной интенций трэвел-медиатекстов, качественная глянцевая периодика всегда стремилась предоставить своим читателям тексты с преобладанием информационно-познавательной, даже интеллектуальной специфики. В качестве примера можно привести тексты, которые публикует журнал «для умных и разборчивых мужчин» - «Esquire». Так, в рубрике «Путешествия» в № 6 за 2015 год редакция публикует очерк М.Булгакова «Путешествие по Крыму», датированный 27 июля 1925 года. «Улицы начинают казаться слишком пыльными. В трамвае сесть нельзя — почему так мало трамваев? Целый день мучительно хочется пива, а когда доберешься до него, в нёбо вонзается воблина кость и, оказывается, пиво никому не нужно. Теплое, в голове встает болотный туман, и хочется не моченого гороху, а ехать под Москву в Покровское-Стрешнево…Словом, когда человек в Москве начинает лезть на стену, значит, он доспел, и ему, кто бы он ни был — бухгалтер ли, журналист или рабочий, — ему надо ехать в Крым» [5]. Текст очерка М. А. Булгакова можно считать типичным трэвел-медиатекстом с точки зрения дефиниции, предложенной Т. Ю. Редькиной: «текст о какой-либо стране или местности, который представляет данную страну или местность в совокупности характерных признаков (слотов фрейма “страна” или “местность”): географическое положение, природный мир, народ, язык, нравы, обычаи и традиции, история и культура, государственное устройство, общественно-политическая ситуация - и появляется в результате совершенного автором путешествия» [6]. С другой же стороны, этот текст, размещенный в интеллектуальном глянцевом журнале, демонстрирует информационно-познавательную интенцию не только с точки зрения предпринятого Булгаковым путешествия в Крым, но и в аспекте расширения интеллектуального кругозора своих читателей. Добавим сюда актуальность продвижения Крыма как туристического направления для россиян, и получим симбиоз познавательной, рекламной и публицистической интенций данного трэвел-медиатекста. Один из мировых брендов глянцевых изданий – журнал для женщин VOGUE также стремится сочетать в своих публикациях познавательную и рекламную интенции. Приведем в пример текст «Идиллия на Капри: одни из самых красивых мест итальянского острова». Данный медиатекст выдержан в строгом официально-деловом стиле, однако позволяет практически реально ощутить всю красоту уникального острова. «Кажется, что природа проявила все таланты сразу на этом небольшом (всего 10 квадратных километров), но живописном острове. На Капри есть сады со всей палитрой цветов, скалистые пейзажи с зелеными долинами, белоснежные виллы с видом на море, уединенные бухты и природные гроты.
Известностью Капри во многом обязан путешественникам XIX века, которые рассказали миру о Голубом, или Лазоревом гроте (Grotta Azzurra). Немецкий поэт Август Копиш впервые исследовал пещеру размером 60 на 25 метров и обнаружил, что вода в ней имеет сказочный синий цвет. За счет игры солнечных лучей создается ощущение, что вода подсвечена снизу, как вечерний бассейн. В древние времена Голубой грот принадлежал императору Тиберию, являясь частью одной из его вилл. Два тысячелетия назад император Тиберий добровольно ушел от светской жизни, уединившись на вилле грандиозных размеров. Вход в парк — 2 евро, бесплатно для граждан ЕС и в первое воскресенье каждого месяца» [7].
В данном трэвел-медиатексте органично синтезированы не только информационно-познавательная и рекламная интенции, но и эстетическая, и публицистическая. Кроме того, редакция VOGUE применяет для запоминания и продвижения текста графический прием – открытку с Капри, которую читатель может отправить, воспользуясь электронной версией журнала: «Пока вы постигали азы dolce vita, мы подготовили небольшой сюрприз — открытку с Капри. Отправьте ее своим друзьям или коллегам или просто сохраните на память, чтобы еще сильнее проникнуться духом солнечной Италии» [8].
Results
Таким образом, можно вполне утверждать, что современные глянцевые издания активно используют такие интенции трэвел-медиатекста, как информационно-популяризирующая, информационно-рекламная, информационно-познавательная и информационно-рекреативная. В зависимости от формата и гендерной адресации издания варьируется стилистика и визуальное оформление трэвел-медиатекста. Дальнейшее изучение трэвел-медиатекста позволит более углубленно детализировать его специфику среди других видов современных медиатекстов.
Литература
1. Маевская А.Ю. Глянцевый журнал в условиях глобализации масс-медиа
российская практика// автореф. дисс….кандидата филол. наук. – СПб, 2015. – С. 3
2. Современный медиатекст: учебное пособие/отв.ред. Н.В.Кузьмина. – Омск, 2011. – 414 с. - С.15
3. Редькина Т. Ю. Трэвел-медиатекст: способы и приёмы речепорождения: учеб. метод. пособие – СПб, 2013. – С. 8 – 10
4. Кабешова Т. Порт-экспресс // Cosmopolitan. – январь 2013, № 1. – С. 168 – 169
5. Булгаков МА. Путешествие по Крыму: Электронный ресурс: https://esquire.ru/bulgakov
6. Редькина Т. Ю. Трэвел-медиатекст: способы и приёмы речепорождения: учеб. метод. пособие – СПб, 2013. – С. 8 – 10
7. Идиллия на Капри: Электронный ресурс: pecials.vogue.ru/dg_light_blue/personal.ph 8. Идиллия на Капри: Электронный ресурс: pecials.vogue.ru/dg_light_blue/personal.ph
References:
1. Maevskaya A.YU. Glyancevyj zhurnal v usloviyah globalizacii mass-media
rossijskaya praktika// avtoref. diss….kandidata filol. nauk. – SPb, 2015. – S. 3
2. Sovremennyj mediatekst: uchebnoe posobie/otv.red. N.V.Kuz'mina. – Omsk, 2011. – 414 s. - S.15
3. Red'kina T. YU. Trehvel-mediatekst: sposoby i priyomy recheporozhdeniya: ucheb. metod. posobie – SPb, 2013. – S. 8 – 10
4. Kabeshova T. Port-ehkspress // Cosmopolitan. – yanvar' 2013, № 1. – S. 168 – 169
5. Bulgakov MA. Puteshestvie po Krymu: EHlektronnyj resurs: https://esquire.ru/bulgakov
6. Red'kina T. YU. Trehvel-mediatekst: sposoby i priyomy recheporozhdeniya: ucheb. metod. posobie – SPb, 2013. – S. 8 – 10
7. Idilliya na Kapri: EHlektronnyj resurs: pecials.vogue.ru/dg_light_blue/personal.ph
8. Idilliya na Kapri: EHlektronnyj resurs: pecials.vogue.ru/dg_light_blue/personal.ph
ӘӨЖ 37(100)
316.77:001.89
С.Қ.Әлімбекова1, Қ.Н.Мысаева2
Ақпаратқа тәуелділік қаншалықты қауіпті
Соңғы онжылдықта ақпаратқа тәуелділік әр түрлі жастағы адамдар мен қоғамның әр түрлі әлеуметтік тобында кеңінен таралуда. Бұл мақаланың негізгі мақсаты – қоғамдағы ақпаратқа тәуелділіктің қаншалықты қауіпті екенін жан-жақты қарастыру.
Түйін сөздер: ақпаратқа тәуелділік, интернет-тәуелділік, ақпараттық қоғам, әлеуметтік желі.
С.К.Алимбекова, К.Н.Мысаева
Опасность информационной зависимости
За последнее десятилетие информационная аддикция получила широкое распространение среди различных возрастных и социальных групп общества. Цель настоящей статьи – расмотреть общие аспекты негативного влияния информационной зависимости на общество.
Ключевые слова: информационная зависимость, интернет-зависимость, информационное общество, социальные сети.
S.K.Alimbekova1, K,N.Myssayeva2
The risk of information dependence
Information dependence is widespread among different age and social groups. The purpose of this article – to consider the general aspects of the negative impact of information depending on the society.
Keywords: information dependence, Internet-dependence, information society, social networks.
С.Қ.Әлімбекова1 Қ.Н.Мысаева2
Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті,
Қазақстан, Алматы.
e-mail: saya_jurfak@mail.ru, myssayeva.kn@gmail.com
Ақпаратқа тәуелділік қаншалықты қауіпті
ХХІ ғасыр – ақпарат ғасыры деген атау бердік. Ақпаратқа қол жетімділік жеңіл, қарапайым әрі жылдам үрдіске айналды. Ақпараттың тасқыны секундтап артуда. Ақпараттың қол жетімділігі аудиторияның жас ерекшелігін талғамайтын болды. Ақпаратқа дереу ие болуға соңғы үлгідегі смарт техникалар, ұялы байланыс көздері, түрлі әлеуметтік желілер де өздерінің зор үлесін қосып отыр. Бүгінгі қоғамда виджет, гаджет, блог, Facebook, Twitter, YouTube сияқты құралдар мен желілерді кез келген тұтынушы еркін қолданып әрі мәліметті де жылдам алады. Бұдан келіп адам миын ақпарат «жаулап алды» деуге болады. Осыдан келіп адам өздігінен-өзі ақпаратқа тәуелділік сезімін бастан кеше бастайды. Яғни адамдар ақпараттық тәуелділікке душар болады. Ресейлік сарапшылардың пайымдауынша, қоғамда соңғы он жылда ақпаратқа тәуелділік деңгейі тіптен артқан. Саралап көрейік, ақпаратқа тәуелділік дегеніміз не? Ол қауіпті ме? Ақпаратқа тәуелділік дегеніміз – адам толығымен бұқаралық ақпарат құралына тәуелді болуы, жаңалықтар, түрлі ойын-сауықтық, танымдық мәліметтер, түрлі бағдарламалар, теле арналар мен радиолардың шығарылымдары, сонымен бірге интернеттегі мәліметтер осылардың барлығына дерлік тәуелді болуы. Кейбір тұтынушы мұнда ешқандай алаңдаушылық жоқ деп ойлайды. Алайда, зерттеушілер ақпаратты шамадан тыс тұтыну арқылы адам «өзіндік менін» жоғалтатындығын айтады. Бұған дейін де айтылып жүргендей, бұқаралық ақпарат құралы адамның ой-санасына, көзқарасына зор ықпал ететін мықты құрал. Адам миы ақпарат толқынынан шамадан тыс артуынан «соққы алуы» әбден мүмкін.
Бір қарасақ, ақпаратқа қол жетімділік арзандай түсті. Еркін мәлімет алмасып, кез келген уақытта ақпаратты игеру мүмкіндігіне ие болдық. Ал тереңнен үңілер болсақ, біз шын мәнінде керек, нағыз керек ақпаратқа қол жеткізіп отырмыз ба? Міне, ойланатын мәселе. Бұл тұрғыда ресейлік кәсіби блогер Надежда Баловсяк мына пікірін негізге алсақ. «Бүгінгі ақпараттық әлемде – адамзат баласының алдында өте күрделі мәселе тұр. Ол – шын мәнінде қажетті болып табылатын ақпаратқа ие болу мәселесі. Ақпаратқа қол жетімділік шартты түрде ғана сияқты. Алайда шын іздестіру барысында нағыз керек ақпаратты, қажетті ақпаратты табу оңай емес. Сол мол ақпараттың ішінен нағыз керегі қайсы екендігін ажырату тіптен қиын. Қажетті, қажетсіз ақпаратты игере беру – бұл ақпараттық тәуелділік», - дейді блогер. Расында, осы мәселе алаңдататын адамдар үшін ақпарат алаңынан тыс өмір сүру мүмкін емес. Міндетті түрде олардың миына кез келген ақпарат түсіп отыруы керек. Жол жөнекей баспасөзді оқу, түскі үзілісте – ақпараттық сайттарды, үйдегі демалыс кездері – блогтарды оқу немесе теледидар көру, көлікте аудиокітаптарды тыңдау сияқты жағдайлар бір қарағанда теріс қылық сияқты емес. Бұл адамның уақыт үнемдеуі деп те қарауға болады. Бірақ, ақпарат ағынына деген мұндай көзқарастың соңы жақсылыққа апармасы анық. Бұл жайында Надежда Баловсяк «Здоровье компьютерного пользователя: информационная зависимость» атты еңбегінде былай деп пікір білдіреді. «Ақпаратты тек тұтынып қана қоймай, оны ой елегінен өткізіп, «өңдей» білу керек». Мәселен бір киноны көрсеңіз соның үлгі аларлық ұтымды тұстарын ой таразысына салып, алған әсерлеріңізбен бөліскіңіз келеді ғой. Дәл сол сияқты, ақпаратты оқығаннан кейін оны таразылау керек, әрі бір пайымға келген жөн. «Қабылданған мәліметтерді өңдеу» ережесін іске қосу керек. Ақпаратты тұтынуды ғана мақсат етпей, бір мезгіл өзіңмен өзің болып, өмір жайлы, болашақ жайлы ойлаған жөн. Адам ақпаратты тұтына берген сайын өзінің жеке өміріне көңіл де аудармайды. Ақпарат тасқынында шынайы өмір мен мәселелер қала береді. Ақпаратты теқ қабылдай беру адам миында ілім-білімге айналмайды. Тек қабылдап қана үйренген ми таразылау, ойлау сияқты қызметтерге қабілетсіз бола бастайды» /1/. Иә, адамға қауіптілігі жағынан ақпарат тасқыны да су тасқынынан кем емес. Суда жүзіп әрекет етпесең тұңғиыққа батып кететіндігің белгілі. Сондай-ақ өзеннің бүкіл көлемін жүзіп өту әркез мүмкін емес, жүзуге қарсы көрсетілімдері бар белгілері бар. Сол сияқты ақпаратты да миға сіңіре беріп, бірақ оны қозғап, әрекет етпесеңіз тұңғиыққа батып, ойлау қабілетінен ада болуыңыз әбден мүмкін. Үлкен өзеннің арнайы қауіпсіз жерін тауып, белгілі бір көлемде ықшамдалған аймағын ғана жүзетініңіздей, көп ақпараттың да шынайы керегін таба білу үлкен де күрделі мәселе. Бұл ақпаратқа тәуелділіктен ажырататын алғашқы қадам десек те болады. Бір қарапайым мысал келтірейік, сіз киім сатып алу үшін базарға бардыңыз. Әрине, киім мол. Десекте, өзіңізге қажеттісін, керегін таңдайсыз. Ал бұл саладағы «шопоголиктер» киімнің қажет-қажетсізіне қарамай сатып ала береді. Нәтижесінде керексіз, қажетсіз киім-кешек артып, бір сөзбен айтқанда «қоқыс» көбейеді. Бұдан ретсіздік, киім-кешектің шашылуы орын алады. Дәл сол сияқты өз миыңызды «сақтау орыны» деп елестетсеңіз, шынайы қажет ақпаратты таба алмасаңыз онда мида да ретсіздік пайда болады. Ол өз кезегінде ойлауды нашарлатып, ми қызметін әлсіретеді.
Достарыңызбен бөлісу: |
