С. В. Кожанова Жалпы иммунология

9-Тарау. Туа біткен иммунитет жүйесінің жасушалары және оның қызметтері
133
нәруыз X
, ол нейротоксиндік әсер көрсетеді. Ересек гельминттердің 
жүйке жүйесін бұзады.
Эозинофилдердін түйіршіктерінде өте 
көп ферментті қосылыетар
болады: пероксидаза, коллагеназа, фосфолипаза, глюкуронидаза және 
т.б. Олар да гельминттерге, паразиттерге және ісік жасушаларының 
жойылуына әсер етеді.
Эозинофилдер көптеген 
цитокиндер,
мысалы кабынулык 
ИЛ-1,
ИЛ-6, ТХҒ-п
және 
ИЛ-Н.
олар кабынулык жауаптын пайда болуын ын- 
таландырып, кантамыр эндотелиінін бетіне жасушалык молекулалык 
адгезиясының (САМз) экспрессиясын жоғарылатады және кабыну 
ошағына нейтрофил, тромбоциттердін миграциясын шакырады. 
Эозинофилдердің простагландиндері мен лейкотриендері де кабыну 
дамуына әсер етеді. Одан баска эозинофилдер синтездейтін 
ИЛ-4
және 
ИЛ-5,
атопиялык аллергия және 
ИЛ-10
кабынуға карсы цитокиндері 
бар.
Кабыну ошағына көптеген хемокин және хемоаттрактанттар 
аркасында миграцияланады. Нейтрофилдер сиякты эозинофилдердін 
де фагоцитоздык касиеті бар, бірак ол оның негізгі функциясына жат- 
пайды.
Эозинофил бетінде хемокиндік рецепторлар болады — ССКІ және 
ССКЗ, осылардың аркасында көптеген лигандалардың хемотаксистік 
сигналын қабылдайды. Оларға: эотаксин, КАКТЕ5, гранулоцитті 
хемотаксистік нәруыз, моноциттік хемотаксистік нәруыз, макрофагты 
кабынулык нәруыз 1а және т.б. жатады.
І§Е арналған ҒС-рецептор сигналына және патогенді зат пен Толл- 
тәрізді рецептормен (ТЕКІ, ТЕК2, ТЕКЗ және т.б.) кездескенде, жау- 
ап ретінде дегрануляцияланып өзінің активті заттарын бөледі. 
Эози-
нофилдер глист-паразиттік инвазиялардан қорғаныста маңызды рөл
атқарады.
Эозинофилия эхинококкты, анкиломатозды және нема- 
тозды инвазияларға тән. Одан басқа келесі ауруларда — шистоматоз, 
трихинеллез, лямблиозда да байқалуы мүмкін. Өзінің кұрамындағы 
токсиндік нәруыздар аркылы тікелей паразиттерге цитотоксикалык 
әсер көрсетеді. Гельминттермен жұкканда ішек куысына эозинофил- 
дер өтіп, сонда жойылады, солай өз кұрамындағы заттарды бөледі.
Эозинофилдер 
антидене 
тэуелді жасушалық 
ңитотоксикалық
(АТЖЦТ) — эффекторлы механизмінде қатысады,
онда туа біткен 
(эозинофилдер) және адаптивті (І§Е) иммунитет жүйесі катысады. Ан- 
тидене эозинофилдердің Ғс-рецепторымен байланысып, өзінің активті 
орталықтарымен бөтентекті заттармен байланысады. Ғс-рецептордын

134
II Бөлім. Туа біткен иммунитет
стимуляциясының әсерінде эозинофилдердің дегрануляциясы журеді. 
Бөлінген БАЗ нысана-жасушаларды бұзады. Осы механизм аркасында 
эозинофилдер гельминт жүмыртқаларын жояды жане ісік жасуиіалары-
на цитотоксикалық әсер көрсетеді.
Сондыктан кейбір катерлі ісіктерде 
эозинофилді инфилтрация болады.
Эозинофилдер нематодтармен күресте маңызды рөл аткарады. 
Жетілмеген нематодтар тері аркылы кіріп, сонда ниркулянияға түседі. 
Қан ағысымен өкпеге барады, сонда жартылай жетіледі. Жөтелмен ауыз 
куысына барып кейіннен ішекке түседі, сонда толык жетіліп — жұмыр 
кұрт нематодка айналады. Нематодтармен біріншілік жұктырылғанда, 
туа біткен иммунды жүйе, яғни эозинофилдер тері, өкпе арқылы ми- 
грацияланып, бара жатқан нематод жұмыртқаларын жояды және ішек 
куысына түсуінін алдын алады.
Қабыну цитокиндерді, простагландиндерді және лейкотриендерді бөлу
арқылы эозинофилдер жергілікті және жүйелік қабыну реакцияларын ба-
стайды.
Олардан бөлінетін негізгі нәруыз мембрана бұзылуын, ал фер- 
мент пероксидаза жасушаның апоптоз және некрозын индуциялайды. 
Нейротоксин мес жасушаларынын Толл-тәрізді рецепторына лиганда 
болады және олардың активациясын шақырады. Эозинофилдердін ТБК 
арқылы синтезделетін ИЛ-1 және ИЛ-6 бауырда жедел фаза нәруызын 
индуциялайды. Осының аркасында 
эозинофилдер организмдегі көптеген
патологиялық қабыну процестеріне қатысады. Осыган сай эозино-
филдер ағзадағы көпшілікті патологиялық қабыну үдерістер дамуына
қатысады.
Эозинофилия кейде жіті жұкпалы ауруларда, мысалға пневмо- 
нияларда, көптеген аутоиммунды аурулардың жүйелік және ло- 
калды түрлерінін патогенезінде катысады. Мысалы, миокардиттер, 
эозинофилді миозиттер және фасцитты және эозинофилді инфильтра- 
циялы склеродермияда.
Эозинофилдер кейбір аллергиялык реакциялардьщ патогенезінде 
(атопиялык дерматит, бронх демікпесі және т.б.) рөл атқарады. 
Анығырак 1-тараудың IV «Жоғары сезімталдык механизмдері» бөлі- 
мінде айтылған.

жүктеу/скачать 19,87 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: