Сабақ №7 Екі айнымалысы бар сызықтық теңдеу

Тексерілді_________________ 
 
 
 
Негізгі бөлім 
Тақырыпты 
ашу 
25 минут 
 
 
Логикалық тапсырма. 
Оқушыларды  зейінін  сабаққа  аударын  алғаннан  кейін  жаңа  сабақты 
түсіндіруді бастаймын. 
Тақырыптың  алдын  ала тапсырмасында  3х+2у-8

0    екі  айнымалысы  бар 
сызықтық теңдеуді шешу қысқаша келтірілді. 
Берілген 3х+2у-8

0 
2у

-3х+8 
у

-1,5х+4 
х

1 болса, у

2,5 
х

2 болса, у

1 
х

3  болса,  у

-0,5  осы  берілген  сандар    жұптары  берілген  теңдеудің 
шешімі. 
Мысалы,  3х+2у

9,  7х-4у

8,  -х+2у

4    теңдеулері  -екі  айнымалысы  бар 
сызықтық теңдеулер. Бұл теңдеулерді жалпы түрде жазуға болады: ах+ву

с 
 ах+ву

с    түріндегі  теңдеулер  екі  айнымалысы  бар  сызықтық  теңдеулер 
деп аталады.  Мұндағы х пен у  -айнымалылар, ал в және с -қандай да бір 
сандар. Сызықтық теңдеудегі с бос мүше деп аталады. 
Шешімдер    жиыны  бірдей  болатын  екі  айнымалысы  бар    теңдеулер  
мәндес  теңдеулер  деп  аталады.  Шешімдері  болмайтын    екі  айнымалысы 
бар  теңдеулер де мәндес теңдеулерге жатады.  
Екі айнымалысы бар сызықтық теңдеулердің қасиеттері: 
1-қасиет. 
Теңдеудегі  қосылғыштың  табасын  қарама-қарсы  таңбаға  өзгертіп,  оны 
теңдеудің  бір  жағынан  екінші  жағына    көшіргенде  берілген  теңдеуге 
мәндес теңдеу шығады. 
 
2-қасиет. 
Теңдеудің  екі  жағын  да  нөлден  өзге  бір  санға  көбейтсек  немесе    бөлсек, 
берілген   теңдеуге мәндес теңдеу шығады. 
Екі айнымалысы бар сызықтық теңдеуді    тура теңдікке айналдыратын 
айнымалылардың мәндерінің жұбы   осы теңдеудің шешімі деп аталады.  
І деңгейлік тапсырмалар. 
№1428  оқушыларды тақтаға шығарамын. 
Х

-1  және  у

3;    х

-8  және  у

6  мәндер  жұптарының  қайсысы  х+у

2 
теңдеуінің шешімі болады? 
-1+3

2;    -8+6

-2  1) шешім болады  2) шешім болмайды. 
 
 
 
 
 
 
 

Тексерілді_________________ 
 
Оқушылар тақтада орындайды. 
№1430 теңдеудегі у айнымалысын х арқылы өрнектеп, теңдеудің кез келген 
екі шешімін табыңдар: 
1)х+у

3 у

3-х   х

1 у

2; х

2 у

1;   
2)-2х+у

7  у

7+2х  х

1  у

9; х

2 у

11; 
жеке жұмыс. 
№1432  мына  мәндер  жұбы  шешімі  болатындай  екі  айнымалысы  бар  бір 
сызықтық теңдеу құрыңдар: 
1)х

1 және у

4;  х+4у

0 
2)х

-2 және у

3; -2х+3у

0 
№1433  жұптық жұмыс 
7х+2у

14 теңдеуінің шешімдері: (1;у), (2;у), (0;у), у-ті табыңдар. 
7•1+2у

14;  2у

14-7,  у

7/2  у

3,5 
7•2+2у

14;  2у

14-14  у

0 
7•0+2у

14;  2у

14,   у

7 
Жеке жұмыс 
10 минут 
Қосымша 1 
кіру бақылау жұмысы 
1 нұсқа 
2 нұсқа 
1. Квадрат теңдеуді шешіңдер 
 
 
 
 
2. Квадрат үшмүшені көбейткіштерге жіктеңдер 
 
 
 
 
3. в-ның және с-ның қандай 
мәнінде  
парабола төбесі 
(6;-12) нүктесі болады? 
3.
 графигі  М 
(1;2) және Н (2;10)  нүктесі 
арқылы өтетіндей а мен в-нвң 
мәндерін табыңдар 
4.  Теңсіздікті шешіңдер 
 
 
 
 
 
  функциясының 
графиктерінің қиылысу нүктесін 
табыңдар 
  функциясының 
графиктерінің қиылысу нүктесін 
табыңдар 
 
     
Соңы 
5  минут 
Сабақты бекіту 
Рефлексия 
Қызыл 
- өзіне сенімді, алдына мақсат қоя білетін жандар 
Жасыл 
– ақ көңіл, табиғатты сүйетін жандар\ 
Сары 
– ниеті таза, пейілі кең жомарт жандар 
Көк
 – мейірімді, сенімді, биік армандарды көздейтін жандар 
Үйге тапсырма:    №5,№10, 9бет. 
 
 
Саралау – оқушыларға қалай  көбірек 
қолдау көрсетуді  жоспарлайсыз? 
Қабілеті жоғары оқушыларға қандай 
Бағалау – 
оқушылардың 
материалды меңгеру 
Денсаулық және қауіпсіздік 
техникасының сақталуы  
 

Тексерілді_________________ 
 
міндет қоюды жоспарлап отырсыз?  
деңгейін қалай 
тексеруді 
жоспарлайсыз?  
 
Саралау іріктелген тапсырмалар, бір 
оқушыдан күтілетін нәтижелер, оқушыға 
дербес қолдау көрсету жұмыстары.  
 
Тапсырманы толық дұрыс 
орындаған оқушыларды 
марапаттау 
Нұсқаулықпен жүргізіледі. 
Сабақ бойынша рефлексия  
Сабақ мақсаттары/оқу мақсаттары дұрыс қойылған ба? Оқушылардың 
барлығы ОМ қол жеткізді ме?  
Жеткізбесе, неліктен?  
Сабақта саралау дұрыс жүргізілді ме?  
Сабақтың уақыттық кезеңдері сақталды ма?  
Сабақ жоспарынан қандай ауытқулар болды, неліктен?  
Бұл бөлімді сабақ туралы өз 
пікіріңізді білдіру үшін 
пайдаланыңыз. Өз 
сабағыңыз туралы сол жақ 
бағанда берілген сұрақтарға 
жауап беріңіз.   
Жалпы баға  
Сабақтың жақсы өткен екі аспектісі (оқыту туралы да, оқу туралы да ойланыңыз)? 
Сабақты жақсартуға не ықпал ете алады (оқыту туралы да, оқу туралы да ойланыңыз)? 
Сабақ барысында сынып туралы немесе жекелеген оқушылардың жетістік/қиындықтары туралы 
нені білдім, келесі сабақтарда неге көңіл бөлу қажет? 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Тексерілді_________________ 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Сабақ №8 Екі айнымалысы бар сызықтық теңдеу 
Мектеп:   №164 ЖББМ     
Күні:   
Мұғалімнің аты-жөні:          
Сынып:  
Қатысқан оқушы саны: 
Қатыспаған оқушы саны: 
Осы сабақта қол 
жеткізілетін оқу 
мақсаттары  
Оқушылар:  осы тақырып бойынша білу, түсіну, талдау, қолдану, анализ, синтез 
ойлау дағдыларын қалыптастырады. 
Сабақтың мақсаты 
Тақырып аясында берілген есептерді шығара алады, яғни теориялық алған білімін 
практикада қолдана алады. 
Жетістік      
критерийлері 
Оқушылар  осы тақырып бойынша білу, түсіну, талдау, қолдану, анализ, синтез 
ойлау дағдыларын қалыптастыруы тиіс. 
Тілдік мақсат 
Осы тақырыпқа қатысты терминдерді үш тілде меңгереді, қазақ, орыс, ағылшын 
тіліндегі әдебиеттердегі материалдарды меңгере алады. Ол үшін мынадай 
сөздіктер қолданамын. 
 
Қазақша 
Русский  
English 
Қосынды 
Сумма 
The sum 
Сан және бөлшектерге 
есептер 
Задачи на дробь и числа 
Number and  fraction 
problems 
Мәтін есептер 
Текстовые задачи 
Written problems 
Жұп 
Четный 
Even 
Тақ 
Нечетный 
Odd 
Тізбектес бүтін сандар 
Последовательные целые 
числа 
Consecutive integer 
Шешімі 
Решение 
Solution 
Сияқты Үлкенірек 
Больше  
As large as 
 
 
 
Құндылықтарды  
дамыту 
Әділдікке, патриоттыққа тәрбиелеу, адамгершілік қасиеттерін дамыту 
Пәнаралық байланыс 
Геометрия, тұрмыста қолдана алу 
АКТ қолдану  
дағдылары 
Интерактивті тақста, интернет ресурстары (сайттар, видеолар, есептер), таратпа 
материалдар, көрнекі-демонстрациялық құралдар, фигуралар 
Бастапқы  білім 
 
Сабақ барысы 
Сабақтың 
кезеңдері 
Сабақта орындалатын іс-әрекеттер 
Оқыту 
ресурстары 

Тексерілді_________________ 
 
Басы 
5  минут 
Ұйымдастыру сәті 
Үй жұмысын тексеру 
Математикалық логикалық есептер беру арқылы «Миға шабуыл» 
Үш ағайынды жолда кетіп барады. Біреуі алда, екеуі артта. Артындағы 
екеуі алдыңғыға жете алмайды. Ол не?  
 
 
 
Негізгі бөлім 
Тақырыпты 
ашу 
10 минут 
 
 
№1434  топтық жұмыс 
50х+100у

400 
50х

400-100у   х

8-2у   у

1  х

6  у

2  х

4 
у

3  х

2 
№1435  топтық жұмыс 
7х+35у

210 
7х

210-35у 
х

30-5у 
у

1  х

25   у

2  х

20   у

3   х

15 т.б. 
ІІ деңгейлік тапсырмалар. Жеке жұмыс 
№1438  төмендегі  теңдеулерден  шешімі  х

3,  у

2    болатындарын  теріп 
жазыңдар: 
6•3-2,5•2-13≠0   1/3•3+3,5•2-8

0 
0,3•3-4•2≠10,8    0,6•3-2+0,2

0 
жұптық жұмыс 
№1440 теңдеудегі у айнымалысын х арқылы өрнектеп, теңдеудің қандай да 
бір екі шешімін табыңдар:   
у

3-3/8х     у

1,5-5/7х        у

2-1,4х 
у

4-2,5х      у

3-1,75х        у

1-1/3х 
топтық жұмыс. 
№1441  
1)    ах+7у

11    теңдеуінің  шешімі  х

-2;        у

3    болғандағы  а-ның  мәнін 
табыңдар. 
-2а+7•3

11   -2а

11-21  -2а

-10  а

5 
2) 4х-ву

2    х

3,  у

5 
4•3-5в

2   12-5в

2   -5в

2-12   -5в

-10  в

2 
Математикалық диктант. Оқушылар орындарында орындайды. 

 
3х+у

7  теңдеуінің  кез келген 3 шешімін табыңдар. 

 
Х+у-2

0 теңдеуінің 2 шешімін табыңдар 

 
Х+у-1

0 
 
Жаңа  сабақты  бекітуге  арналған  сұрақтарға  қолдын  көтеріп  жап 
 
 
 
 
 
 
 

Тексерілді_________________ 
 
береді: 

 
Екі айнымалысы бар сызықтық теңдеу дегеніміз не? 

 
Екі  айнымалысы  бар  сызықтық  теңдеулердің  қасиеттерін  айтып 
беріңдер. 

 
Екі айнымалысы бар сызықтық теңдеудің шешімі дегеніміз не? 
 
Топпен 
жұмыс 
25  минут 
 
 
 
 
 
 
Соңы 
5  минут 
Сабақты бекіту 
Рефлексия 
Қызыл 
- өзіне сенімді, алдына мақсат қоя білетін жандар 
Жасыл 
– ақ көңіл, табиғатты сүйетін жандар\ 
Сары 
– ниеті таза, пейілі кең жомарт жандар 
Көк
 – мейірімді, сенімді, биік армандарды көздейтін жандар 
Үйге тапсырма:    №12,№14, 9бет. 
 
 
Саралау – оқушыларға қалай  көбірек 
қолдау көрсетуді  жоспарлайсыз? 
Қабілеті жоғары оқушыларға қандай 
міндет қоюды жоспарлап отырсыз?  
Бағалау – 
оқушылардың 
материалды меңгеру 
деңгейін қалай 
тексеруді 
Денсаулық және қауіпсіздік 
техникасының сақталуы  
 
 

Тексерілді_________________ 
 
жоспарлайсыз?  
Саралау іріктелген тапсырмалар, бір 
оқушыдан күтілетін нәтижелер, оқушыға 
дербес қолдау көрсету жұмыстары.  
 
Тапсырманы толық дұрыс 
орындаған оқушыларды 
марапаттау 
Нұсқаулықпен жүргізіледі. 
Сабақ бойынша рефлексия  
Сабақ мақсаттары/оқу мақсаттары дұрыс қойылған ба? Оқушылардың 
барлығы ОМ қол жеткізді ме?  
Жеткізбесе, неліктен?  
Сабақта саралау дұрыс жүргізілді ме?  
Сабақтың уақыттық кезеңдері сақталды ма?  
Сабақ жоспарынан қандай ауытқулар болды, неліктен?  
Бұл бөлімді сабақ туралы өз 
пікіріңізді білдіру үшін 
пайдаланыңыз. Өз 
сабағыңыз туралы сол жақ 
бағанда берілген сұрақтарға 
жауап беріңіз.   
Жалпы баға  
Сабақтың жақсы өткен екі аспектісі (оқыту туралы да, оқу туралы да ойланыңыз)? 
Сабақты жақсартуға не ықпал ете алады (оқыту туралы да, оқу туралы да ойланыңыз)? 
Сабақ барысында сынып туралы немесе жекелеген оқушылардың жетістік/қиындықтары туралы 
нені білдім, келесі сабақтарда неге көңіл бөлу қажет? 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Тексерілді_________________ 
 
 
 
                                                                               
Сабақ №9 Екі айнымалысы бар сызықтық емес 
теңдеу 
Мектеп:   №164 ЖББМ     
Күні:   
Мұғалімнің аты-жөні:          
Сынып:  
Қатысқан оқушы саны: 
Қатыспаған оқушы саны: 
Осы сабақта қол 
жеткізілетін оқу 
мақсаттары  
Оқушылар:  осы тақырып бойынша білу, түсіну, талдау, қолдану, анализ, синтез 
ойлау дағдыларын қалыптастырады. 
Сабақтың мақсаты 
Тақырып аясында берілген есептерді шығара алады, яғни теориялық алған білімін 
практикада қолдана алады. 
Жетістік      
критерийлері 
Оқушылар  осы тақырып бойынша білу, түсіну, талдау, қолдану, анализ, синтез 
ойлау дағдыларын қалыптастыруы тиіс. 
Тілдік мақсат 
Осы тақырыпқа қатысты терминдерді үш тілде меңгереді, қазақ, орыс, ағылшын 
тіліндегі әдебиеттердегі материалдарды меңгере алады. Ол үшін мынадай 
сөздіктер қолданамын. 
 
Қазақша 
Русский  
English 
Қосынды 
Сумма 
The sum 
Сан және бөлшектерге 
есептер 
Задачи на дробь и числа 
Number and  fraction 
problems 
Мәтін есептер 
Текстовые задачи 
Written problems 
Жұп 
Четный 
Even 
Тақ 
Нечетный 
Odd 
Тізбектес бүтін сандар 
Последовательные целые 
числа 
Consecutive integer 
Шешімі 
Решение 
Solution 
Сияқты Үлкенірек 
Больше  
As large as 
 
 
 
Құндылықтарды  
дамыту 
Әділдікке, патриоттыққа тәрбиелеу, адамгершілік қасиеттерін дамыту 
Пәнаралық байланыс 
Геометрия, тұрмыста қолдана алу 
АКТ қолдану  
дағдылары 
Интерактивті тақста, интернет ресурстары (сайттар, видеолар, есептер), таратпа 
материалдар, көрнекі-демонстрациялық құралдар, фигуралар 
Бастапқы  білім 
 
Сабақ барысы 
Сабақтың 
кезеңдері 
Сабақта орындалатын іс-әрекеттер 
Оқыту 
ресурстары 
Басы 
5  минут 
Ұйымдастыру сәті 
Үй жұмысын тексеру 
Математикалық логикалық есептер беру арқылы «Миға шабуыл» 
                                         Бөлменің 4 бұрышында  
                                           4 мысық отыр. Әр     
                                           мысыққа үш мысықтан   
                                           қарап отыр. Бөлмеде  
                                           неше мысық бар? 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Тексерілді_________________ 
 
 
Негізгі бөлім 
Тақырыпты 
ашу 
10 минут 
 
 
Екі айнымалысы бар сызықтық және сызықтық емес теңдеулер 
Функция және оның графигі, қасиеттері 
Теңдеулер жүйесі 
ІІІ  Дамыту кезеңі. Есептер шығару: 
1.Теңдеулер жүйесін шешіңдер: 







12
3
4
10
2
у
х
у
х
                                







4
2
3
7
5
у
х
у
х
                                                  







6
3
11
4
2
у
х
у
х
                            







10
2
3
9
2
у
х
у
х
 
2.y=x
2
 және y=x
3
 функцияларының графиктері неше нүктеде қиылысады? 
3. y=-50/x функциясы х-тің қандай мәндерінде оң мәндер, теріс мәндер 
қабылдайды? Өседі? 
4. y=-15/x функциясының (0;+∞) аралығында кемитінін дәлелдеңдер. 
Сабақты бекіту кезеңі:  
Екі айнымалысы бар сызықтық теңдеу мен екі айнымалысы бар сызықтық 
емес теңдеудің айырмашылығы 
 
 
 
 
 
 
 
Топпен 
жұмыс 
25  минут 
 
 
 
 
 
 
Соңы 
5  минут 
Сабақты бекіту 
Рефлексия 
Қызыл 
- өзіне сенімді, алдына мақсат қоя білетін жандар 
Жасыл 
– ақ көңіл, табиғатты сүйетін жандар\ 
Сары 
– ниеті таза, пейілі кең жомарт жандар 
Көк
 – мейірімді, сенімді, биік армандарды көздейтін жандар 
Үйге тапсырма:    №24,№26, 12 бет. 
    
 
 

Тексерілді_________________ 
 
Саралау – оқушыларға қалай  көбірек 
қолдау көрсетуді  жоспарлайсыз? 
Қабілеті жоғары оқушыларға қандай 
міндет қоюды жоспарлап отырсыз?  
Бағалау – 
оқушылардың 
материалды меңгеру 
деңгейін қалай 
тексеруді 
жоспарлайсыз?  
Денсаулық және қауіпсіздік 
техникасының сақталуы  
 
 
Саралау іріктелген тапсырмалар, бір 
оқушыдан күтілетін нәтижелер, оқушыға 
дербес қолдау көрсету жұмыстары.  
 
Тапсырманы толық дұрыс 
орындаған оқушыларды 
марапаттау 
Нұсқаулықпен жүргізіледі. 
Сабақ бойынша рефлексия  
Сабақ мақсаттары/оқу мақсаттары дұрыс қойылған ба? Оқушылардың 
барлығы ОМ қол жеткізді ме?  
Жеткізбесе, неліктен?  
Сабақта саралау дұрыс жүргізілді ме?  
Сабақтың уақыттық кезеңдері сақталды ма?  
Сабақ жоспарынан қандай ауытқулар болды, неліктен?  
Бұл бөлімді сабақ туралы өз 
пікіріңізді білдіру үшін 
пайдаланыңыз. Өз 
сабағыңыз туралы сол жақ 
бағанда берілген сұрақтарға 
жауап беріңіз.   
Жалпы баға  
Сабақтың жақсы өткен екі аспектісі (оқыту туралы да, оқу туралы да ойланыңыз)? 
Сабақты жақсартуға не ықпал ете алады (оқыту туралы да, оқу туралы да ойланыңыз)? 
Сабақ барысында сынып туралы немесе жекелеген оқушылардың жетістік/қиындықтары туралы 
нені білдім, келесі сабақтарда неге көңіл бөлу қажет? 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Тексерілді_________________ 
 
 
 
                                                                               

жүктеу/скачать 15,15 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: