RÍBES NÍGRUM ӨСІМДІГІНІҢ ҚҰРАМЫН САНДЫҚ, САПАЛЫҚ АНЫҚТАУ Саухымбекова А.А. Ғылыми жетекшісі: PhD, доцент Дюсебаева М.А. әл - Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті azhar_aidarqyzy@mail.ru Қазіргі кезде медициналық өнімдерін ғылыми негізделген дамыту мәселесіне көп көңіл
бөлінуде.Бұл мәселе фармацевтика ғылымы үшін де өзекті,себебі қазіргі таңда дамыған
медициналық сонымен қатар косметикалық өнімдердің құрамына кейбір жағдайларда
өсімдіктерден биологиялық белсенді заттар бар қоспалар алынады.Фитоқоспалар
медициналық препараттар өндірісінде ең танымал.Осыған байланысты Қазақстандағы қол
жетімді Ríbes nígrum өсімдігі түрінен биологиялық белсенді кешен алу жолын ұсына отырып
оның емдік қасиеттері мен пайдасын зерттеу өзекті мәселелердің бірі болып саналады.
Ríbes nígrum– жапырақты бұта. Дәрілік мақсатта Ríbes nígrum диафоретикалық,
диуретикалық фенилкетонурия, асқазан-ішек жолдарының аурулары, гипохромды анемия,
жүрек ырғағының бұзылуы, жүрек ауруы, атеросклероз, кардионевроз, суық тию, жұқпалы
аурулар, геморрагиялық васкулит, пародонт ауруы, гломерулонефрит, көздің дәруменінің
нашарлауы, диагностика , подагра, қант диабеті, скрофула қарсы дәрілік препараттар
қолданылады. Бұл өсімдіктің жапырақтары, бұтағы,бүршіктері және жемістері эфир
майларымен байланысты дезинфекциялық әсерге ие.Бұл өсімдік аскорбин қышқылына,
каротинге, фитонцидтерге, эфир майларына бай.Осы тұқымының майы гамма-линолен
қышқылының бай көзі болып табылады. Әдетте оларды пеште немесе кептіргіште 60 ° C-тан
аспайтын температурада жұқа қабатқа салып, араластырып, күйіп кетпеу арқылы кептіріледі.
Жапырақтары тамыз-қыркүйек айларында жиналады, жақсы желдетілетін жерде кептіріледі.
Ríbes nígrum өсімдігінің биологиялық белсенді заттардың негізгі топтарының сандық
құрамдарының зерттеулері нәтижесінде келесідей мәліметтер анықталды. Зерттеу барысында
өсімдік сапалылығының көрсеткіштері:сандық талдау қатарына шикізат ылғалдылығын,
күлділігін анықтау және сонымен қатар құрамындағы экстрактивті заттар мөлшерінің сандық
көрсеткіштерімен қатар кверцетин бойынша флавоноидтардың сандық мөлшерін анықтап
зерттелді.Сонымен қатар макро- және микро- элементтердің сандық көрсеткіштері
анықталды.Макро- және микроэлементтердің сандық мөлшерін анықтау мақсатында
жасалған талдау нәтижесінде өсімдігінен Ríbes nígrum 11 элемент бар екендігі анықталды.
«Фараби Әлемі» атты студенттер мен жас ғалымдардың халықаралық конференциясы
93
