Күтілетін нəтиже:
айтады: алғашқы көктем гүлдері – наурызгүлдердің аттарын, олардың бөліктерін;
түсінеді: гүлдердің табиғаттағы маңызын, оларды қорғау керектігін;
қолданады: алған білімдерін өмірлік тəжірибелерінде (қандай жерде жақсы өседі: жылы,
суық, жарық, ылғал мол жерлерде).
№ 30 ҰОҚ
Білім беру саласы: Таным, Əлеумет
Бөлімі: Жаратылыстану
Тақырыбы: Ағаштардың гүлдеуі
Мақсаты: көктемдегі маусымдық өзгерістермен таныстыру; ағаштардың гүлдеу ерекшеліктері
туралы түсініктерін қалыптастыру. Қарапайым дербес тəжірибе іс-əрекеттерін ұйымдастыру
арқылы балалардың түсініктерін дамыту. Құрдастарымен достық қарым-қатынастарын, бірлесіп
еңбек етуге тəрбиелеу.
Сабаққа дайындық жұмыстары: суреттер мен фотосуреттерді қарау; бейнетаспа көру;
жұмбақтар шешу, зерттеу мақсатындағы серуендерге шығу, тақпақтар жаттау.
Көрнекі құралдар: тақырыпқа байланысты суреттер, əліппе-дəптер, түрлі түсті қарындаштар,
интерактивті құрал.
Сөздік жұмыс: көктем, гүлдейді, ағаш, бұта.
Билингвалды компонент:
алмаағашы – яблоня
100
Жұмыс
кезеңдері
Педагогтің басқарушылық
қызметі (Əдістер, тəсілдер)
Балалардың іс-əрекеті
Ынталандыру-
қызығушы-
лықтарын ояту
Педагог
балалардың
жұмыс
істеуіне эмоционалдық көңіл күй
қалыптастырады. Өлең оқиды.
Балалардың
білімдерін
белсендіреді.
Қазір
жылдың
қай
мезгілі?
Көктемнің келгенін қалай білуге
болады? Бүгін ауа райы қандай?
Педагог балалардың жауаптарын
толықтырады:
Ағаштарда
бүршіктер
пайда
болады, сонан соң бүршіктерден
жапырақтар шығады. Көк шөп
шығады. Наурызгүлдер гүлдейді.
Жеміс ағаштарының гүлдері де
гүлдейді. Жəндіктер: көбелектер,
аралар пайда болады. Құстар
жылы
жақтан
ұшып
келе
бастайды.
Бақ ішінде алмалар,
Бар жемісі бағалы.
Көрген адам таңғанар,
Көздің жауын алады.
Сұрақтарға болжамдап жауап береді.
Ізденістік-
ұйымдастыру-
шылық
Педагог
əліппе-дəптердегі
екі
суретті
салыстыртады: «Ерте
көктемдегі бақ» жəне «Гүлдеп
тұрған бақ».
Педагог
балалардың
айтқан
əңгімелерін толықтырады: Ерте
көктемде
ағаш
бұтақтарында
бүршіктер
пайда
болады.
Ағаштардың бұтақтарында шырын
қозғалысы жүреді. Ағаштардың
тамырлары
арқылы
су
бұтақтарына
барады.
Олар
осылайша қоректенеді. Сөйтіп
бүршіктер
томпиып
ісіне
бастайды. Біраз уақыттан соң
бұлардан жапырақтар шығады.
Сөйтіп ағаш жап-жасыл болып
шыға келеді. Ал Алмаағашы
аппақ, күлгін түсті гүлдерімен
орасан зор гүл шоғырына ұқсайды.
Оның
гүлдерінің
көптігі
соншалық, жапырақтары көрінбей
қалады.
Өзекті
сұрақ:
Көктемде
тек
ағаштар ғана гүлдей ме?
Мойыл. Хош иісті, аппақ гүлдері
Балалар суреттерге мұқият қарап, олардың
айырмашылықтарын айта бастайды: ерте
көктемде бақ іші қандай болды, гүлдеп
тұрған бақ іші қандай екенін əңгімелейді.
Бақ ішінің қалай өзгергенін жəне өздерінің
өлкесінде табиғаттың қалай өзгергенін
айтып өтеді.
Педагогтің ақпаратын мұқият тыңдайды.
Ағаштардан басқа бұталар да гүлдейтінін
айтады (мысалы, бөртегүл, мойыл).
101
бар.
Кəдімгі бөртегүл – көктемнің
символы. Бөртегіүлдің гүлдерінің
түсті алуан түрлі. Олар: ақ, күлгін,
қызғылт, тіпті ал қызыл түсті. Бұл
гүлдердің бəрі хош иісті.
Алмаағашы
туралы
əңгіме
құрастыртады.
«Өсімдіктердің
өсуіне
не
көмектеседі?» зерттеу жұмысын
жүргізеді.
Сергіту сəті.
Əліппе-дəптермен жұмыс.
Серуенге шықан кезде аулада
гүлдеп тұрған жеміс ағаштарын
көріп, олардың хош иістерін
иіскеп,
тыныс
алатындарын
айтады.
Алмаағашының тұқымын қайда тығып
қоятыны туралы əңгіме құрастырады.
Тапсырманы орындайды: гүлдеп тұрған
ағаш немесе бұтаның суретін алып, сол
ағаш немесе бұта туралы əңгімелейді.
«Олардың өсуіне не көмектеседі?» деген
сұраққа жауап береді (күн, жарық, ауа,
жылу, су, құстар, адам, жəндіктер).
Көк шалғында қоңыздар.
Би билейді айнала.
(Айналып би билейді).
Оң аяқпен топ-топ,
Сол аяқпен топ-топ.
(Аяқтарын топылдатады).
Екі қолды жоғары, жоғары.
Көтереді жай ғана.
(Қолдарын жоғары көтеріп
тартылады).
Кəне кімнің қолдары,
Көрінеді жоғары.
(«Менің-менің», – деп қолдарын көтереді).
Тапсырмаларды педагогтің жетекшілігімен
орындайды.
Серуенге
шығатындарын
қуанышпен
қабылдайды.
Онда
табиғаттағы
өзгерістерді
қалай
бақылайтындарын
айтып,
құстарды
бақылайтындарын
айтады.
Рефлексивтік-
түзетушілік
Педагог қорытынды жасайды.
Рефлексия: рефлексиянің
əдістерінің бір тəсілін қолданады:
Балалардың ҰОҚ-да қаншалықты
өсіп жетілгендерін көру:
отырып, тұрып, созылып.
Ым-ишарамен көрсету: Міне,
тамаша!
Қол
шапалақтаңдар!
Аяқтарыңмен топылдатыңдар!
ҰОҚ-ны қорытындылауға қатысады. «Күн
кімге, нелерге керек?» сұрағына жауап
береді.
ҰОҚ-да алған əсерлерін бір-бірімен
бөліседі.
102
Күтілетін нəтиже:
айтады: ағаштарды жапырақтары мен гүлдеріне қарап ажыратады, олардың бөліктерін;
түсінеді: ерте көктемде ағаш бұтақтарында бүршіктер пайда болатындығын; ағаштардың
бұтақтарында шырын қозғалысы жүретіндігін; олардың қалай өсетіндігін
(көктемгі түрі: бүршіктер, жапырақтар, гүл, өсімдік бөліктері);
қолданады: алған білімдерін өмірлік тəжірибелерінде (қандай жерде жақсы өседі: жылы,
суық, жарық, ылғал мол жерлерде).
№ 31 ҰОҚ
Білім беру саласы: Таным, Əлеумет
Бөлімі: Жаратылыстану
Тақырыбы: Ғажайып жəндіктер əлемі
Мақсаты: жəндіктердің кейбір түрлері (көбелек, шыбын, қоңыз, қанқыз, құмырсқа, инелік)
туралы түсініктерін қалыптастыру. Ой белсенділігін, бақылау, талдау, тұжырымдар жасау
дағдыларын дамыту. Жанды табиғатқа қызығушылығын тəрбиелеу.
Сабаққа дайындық жұмыстары: бақылау; суреттер мен фотосуреттерді қарау; бейнетаспалар
мен слайдтарды көру, үнтаспаларды тыңдау; жұмбақтар шешу, қарапайым тəжірибе жəне зерттеу
жұмыстары, зерттеу мақсатындағы серуендерге шығу, тақпақтар жаттау.
Көрнекі құралдар: тақырыпқа байланысты суреттер, əліппе-дəптер, түрлі түсті қарындаштар,
жəндіктердің суреттері, түрлі түсті қағаздар.
Сөздік жұмыс: жəндіктер, қорғаныш, пайдасы.
Билингвалды компонент: көбелек – бабочка
Жұмыс
кезеңдері
Педагогтің басқарушылық
қызметі (Əдістер, тəсілдер)
Балалардың іс-əрекеті
Ынталандыру-
қызығушы-
лықтарын ояту
Педагог
балалардың
жұмыс
істеуіне эмоционалдық көңіл күй
қалыптастырады.
Жұмбақтар
оқиды.
Педагогтің оқыған жұмбақтарын шешеді:
Гүл ұшып гүлге қонады,
Гүл бақшам гүлге толады.
( Көбелек )
Қарайып ұшты қарғадай,
Бармаған жері қалмады-ай.
Жерге түсті, ін қазды,
Аяғымен тырмалай.
( Қоңыз )
Таңертеңнен ыжылдап ж-ж-ж,
Гүлден-гүлге қонақтап.
Тынбай ұшар,
Бал жинар.
(Ара)
Шырылдаған дауысы
Естілер тек жазда: шыр-шыр.
Шөп ішінде секіріп,
Шыр-шыр еткен жəндікті
Білесің бе, балақан?
(Шегіртке)
103
Балалардың
білімдерін
белсендіреді.
Балаларды
гүлдеп
тұрған
шалғынға
«серуендеуге»
шақырады.
– Шалғында қандай гүлдер өсіп
тұр екен? Кім біледі?
Сұрақтарға жауап алу арқылы
ҰОҚ-ның
тақырыбын
жəне
мақсатын болжамдап тапқызады.
Қызыл қанатты, қара дақты,
Менің алақанымда жыбырлар жүрер.
Бұл не?
(Қанқыз)
Екі басы жұдырықтай,
Ортасы қылдырықтай.
( Құмырсқа )
Шалғынның суретін көріп тамашалайды.
Педагогтің сұрақтарына жауап береді.
Бірінің айтқанын бірі толықтырады.
Түймедақ,
жоңыщқа,
жолжелкен,
қоңыраугүл, өгейшөп.
Шалғында ұшып жүрген жəндіктерді
атайды.
Ізденістік-
ұйымдастыру-
шылық
Балалардың назарларын əліппе-
дəптердегі
суретке
аударады:
Сұрақтар қояды:
Жəндіктер тірі ме? Суреттен
қандай
жəндіктерді
көріп
тұрсыңдар?
Бұларды
қайдан
кездестіруге болады? Олардың
қандай ұқсастықтары бар?
Кесілген
суреттерден
жəндіктердің суреттерін құрауға
тапсырма береді. Құрастырған
жəндіктер туралы не білетіндерін,
олардың қандай пайдасы бар
екенін сұрайды.
«Алдымен не пайда болады?»
зерттеу жұмысын жүргізеді.
Сергіту сəті.
Əңгімеге қатысады. Суреттегі жəндіктерді
атайды. Оларды неліктен тірі деп
айтатындарын дəлелдейді.
Əліппе-дəптердегі
жəндіктерді
сипаттайды, олардың ұқсастықтары мен
айырмашылықтарын айтады.
Қанқыз – қызыл, қара дақтары бар.
Көбелек – əдемі, үлкен қанаттары бар,
кішкентай
бізтұмсығы
бар,
онымен
өсімдіктердің шырынын жинайды.
Бірнеше
бөлікке
бөлініп
кесілген
суреттерден
бүтін
сурет
жинайды.
Мысалы: көбелек суреті шықса, көбелек
туралы не білетіндерін əңгімелейді. Егер
жауап беруге қиналса, көбелек туралы
сызба арқылы əңгіме құрастыруға болады.
Көбелектің пайда болуы туралы сызбаға
қарайды.
Жұмыртқа – жұлдызқұрт – қуыршақ –
көбелек.
Көбелек
Бір күні көбелек ұйқысынан оянды
(Денелерін түзу ұстап, оңға, солға иіледі).
Енді оның ұйқысы келмейді,
(Алдыға, артқа иіледі).
Керілді, созылды,
(Қолдарын жоғары созып керіледі).
Қанаттарын қағып, жоғары ұшып кетті.
(Қолдарын жайын, көбелек тəрізді
«ұшады»).
104
Балаларды
үш
топқа
бөліп,
жəндіктерді түсі, көлемі, пішіні
бойынша ретеп қоюға тапсырма
береді.
«Пайдасымен
зияны»
дидактикалық ойыны.
Балалардың
жауаптарын
толықтырып отырады.
Əліппе-дəптермен жұмыс.
Түрлі түсті қағаздар
қиындыларынан жəндіктер
құрастырады.
Өзекті сұрақтар: жəндіктердің
жаулары
бар
ма?
Оларды
білесіңдер
ме?
Құмырсқаның
илеуі қандай түсті? Шегіртке неге
жасыл? Жəндіктерге мұндай түс
не үшін қажет?
Өзекті сұрақ: Құмырсқаның үйі
қалай аталады?
Тоғай ішінде құмырсқаның илеуін
көргендерің бар ма?
Педагогтің əңгімесі: Құмырсқаның
илеу
ішінде
жəне
илеуінің
жанында мыңдаған құмырсқалар
жүгіріп жүреді. Олардың біреулері
топырақ,
дəндердің
қабығы,
қураған
өсімдік
қалдықтары
сияқты
нəрселерді;
ал
енді
біреулері
қоңыз,
шыбын,
жұлдызқұрттарды тасып жүреді.
Құмырсқалар зиянды жəндіктерді
құртып, пайда келтіреді.
Енді көбелек былай əндетті:
Мен – көк көбелекпін,
Көздерім дөп-дөңгелекпін.
Гүл көрсе күлімдеймін,
Көк шөптің арасында
Түр-түсім білінбейді.
1-топ:
«Көбелектерді топ бойынша бөлу».
2-топ: «Инеліктерді топ бойынша бөлу».
3-топ: «Қоңыздарды топ бойынша бөлу».
Балалар жəндіктерді пайдасы мен зиянын
болжамдап əңгімелейді. Мысалы:
Аралар гүлдерді тозаңдандырады. Олар
бал жинайды.
Көбелектер гүлдерді тозаңдандырады.
Шыбындар аяқтарымен микробтарды
тасиды. Жұлдызқұрттар жапырақтарды
жейді. Маса шағады.
Қанқыздың суретін бояйды.
Жəндіктерді құрастырады. Құрастырған
жəндіктерін жапырақ үстіне қойып, қай
жəндік өзінің түсі арқылы жауынан
тығыла алатынын болжамдайды.
Сұрақтарға жауап береді. Педагогтің
толықтырған əңгімесін мұқият тыңдайды.
Балалар жауап бере алмаса, педагог өзі
айтады. Құмырсқаның «үйі» илеу деп
аталады.
Көрген, көрмегендерін айтады.
Педагогтің əңгімесін мұқият тыңдайды,
өздері құмырсқалар туралы білетіндерін
əңгімелейді.
105
Рефлексивтік-
түзетушілік
Педагог қорытынды жасайды.
Рефлексия:
рефлексияның
бір
түрін қолданады: дене күші
(үлгердім – үлгермедім); сенсорлы
(көңіл күйі: қолайлы, қолайлы
сезінбедім);
интелектілі
(Нені
түсіндім? – Нені түсінбедім?
Қандай қиындықтар болды?).
ҰОҚ-да алған əсерлерін бір-бірімен
бөліседі.
Күтілетін нəтиже:
айтады: жəндіктердің сыртқы түріндегі ерекшеліктерін; олардың нақты белгілерін;
түсінеді: жəндіктердің тіршілік ортасы қандай болатынын, олардың пайдасы мен зиянын;
қолданады: зерттеу дағдыларын өмірлік іс-тəжірибелерінде.
№ 32 ҰОҚ
Білім беру саласы: Таным, Əлеумет
Бөлімі: Жаратылыстану
Тақырыбы: Жылы-жылы жел соқты
Мақсаты: жəндіктердің кейбір түрлері (көбелек, шыбын, қоңыз, қанқыз, құмырсқа, инелік)
туралы түсініктерін қалыптастыру. Ой белсенділігін, бақылау, талдау, тұжырымдар жасау
дағдыларын дамыту. Жанды табиғатқа қызығушылығын тəрбиелеу.
Сабаққа дайындық жұмыстары: тақырып бойынша əңгіме өткізу, көркем шығармаларды оқу,
жұмбақтар шешу, тəжірибе, зерттеу жұмыстары, дидактикалық ойын (үстелүсті), бақша ауласынан
сырт жерге серуенге бару.
Көрнекі құралдар: тақырыпқа байланысты суреттер, əліппе-дəптер, түрлі түсті қарындаштар, əуе
шарлары, сабын суы бар стақандар, интерактивті құрал, айдаршық, желбағарлар.
Сөздік жұмыс: жел, жансыз табиғат, айдаршық, желбағарлар.
Билингвалды компонент: жел – ветер
Жұмыс
кезеңдері
Педагогтің басқарушылық
қызметі
(Əдістер, тəсілдер)
Балалардың іс-əрекеті
Ынталандыру-
қызығушы-
лықтарын ояту
Педагог
балалардың
жұмыс
істеуіне эмоционалдық көңіл күй
қалыптастырады. Жұмбақ
шешкізеді.
Балалардың
білімдерін
белсендіреді.
Жұмбақта неліктен желдің аяғы,
Аяқсыз жетіп барады,
Қолсыз есік қағады. (Жел)
Жұмбақтың шешуін табады.
Желдің
көзге
көрінбейтінін,
оның
106
қолы
жоқ
деген?
Сендер
балабақшаға келе жатқанда жел
соқты ма? Қандай жел соқты?
Жылы ма əлде суық па?
Сұрақтарға жауап алу арқылы
ҰОҚ-ның
тақырыбын
жəне
мақсатын болжамдап тапқызады.
шынымен аяқ-қолы жоқ екенін айтады.
Желдің
қыста
суық,
жазда
жылы
болатынын анықтап айтады.
Ізденістік-
ұйымдастыру-
шылық
Əліппе-дəптердегі
суретпен
жұмыс
жүргізеді:
Суреттегі
ағаштар неге иілген? Баланың
баскиіміне не болды? Баланың
қолындағы
батпырауық
жел
соққанда қалай ұшады?
Педагог
сұрақтарға
жауап
алғаннан соң тұжырым жасайды:
Жел – бұл ауа ағыны.
«Жел қандай?» дидактикалық
ойыны.
Тəжірибе жұмысы: «Ауаны қай
жерден табуға болады?» Педагог
балаларға айналаларынан ауаны
табуға ұсыныс тастайды.
Сергіту сəті.
Зерттеуге арналған сұрақтар:
1. Жел қандай болады?
2. Жел не істей алады?
3. Жел адамға қалай көмектеседі?
4. Желдің зияны бола ма?
Əліппе-дəптердегі
тапсырманы
орындатады.
Танымдық
əрекеттерін
белсендіреді.
Суреттегі
ағаш
бұтақтарын
жел
майыстырды. Баланың баскиімін жел
ұшырып кетті. Батпырауық жел соққанда
аспанда жақсы ұшады. Жел əртүрлі
болады. бірде қатты соғады, бірде ақырын
соғады.
Тірек сөздерді айтады: қатты, əлсіз, жеңіл,
қоңыр жел, самал жел, суық жел, жылы
жел, таңғы самал, жазғы, қарсы соққан
жел.
Айнала толған ауа, тек ол көрінбейтінін
айтады. Айдаршықты желпілдетеді, шар
үрлейді,
оның
ауасын
шығарады,
стақандағы сабынды суды түтікшемен
үрлейді,
желбағарларды
үрлеп,
айналдырады.
Жел улейді: у-у-у.
Құйын келіп билейді: зу-зу.
Қатты-қатты жел соқты: гу-гу.
Жапырақтар қол соқты: ду-ду.
Желдің
əртүрлі
болатынын
тұжырымдайды: əлсіз, қатты. Қатты
соққан желді дауыл деп атайтынын
болжамдайды.
Желдің пайдасы: ауаны тазартады, кеменің
желкенін
толтырады,
өсімдіктердің
тұқымын ұшырады, жуылған киімді
кептіреді т.б.
Желдің зияны: қатты соқан жел ағаш
бұтақтарын сындырады, үй шатырларын
ұшырып əкетеді т.б.
Желкенді қайықтың суретін бояйды.
107
«Жел мен кеме» дидактикалық
ойыны
Балалар қолдарын екі жаққа созып,
желкенді
кемелер
сияқты
«жүзеді».
Педагог «жел» болады. «Жел» қатты соқса,
балалар-кемелер жылдам жүгіреді, «жел»
ақырын соқса, баяу жүреді. «Жел»
тоқтаған кезде бір орындарында тұрады.
Рефлексивтік-
түзетушілік
Педагог
суреттер,
музыканы
пайдаланып, ҰОҚ-ны көтеріңкі
көңіл күймен қорытындылайды.
Балаларға көңіл күйлерін қандай
да бір жануар немесе өсімдіктің
суретімен
көрсетуге
болатындығын айтады. Ауызекі
тілмен жеткізуге де болады.
ҰОҚ-ны қорытындылауға қатысады. «Мен
жаңа не білдім?» сұрағына жауап береді.
ҰОҚ-да алған əсерлерін бір-бірімен
бөліседі.
Күтілетін нəтиже:
айтады: адам мен табиғат үшін желдің маңызын;
түсінеді: адам тіршілігінде желді қалай пайдаланатынын;
қолданады: ҰОҚ-да алған білімдерін қорытындылап, нəтиже шығарады, зерттеу іс-
əрекеттерінде алған дағдыларын өмірлік тəжірибелерінде.
№ 33 ҰОҚ
Білім беру саласы: Таным, Əлеумет
Бөлімі: Жаратылыстану
Тақырыбы:Жау, жау, жаңбыр
Мақсаты: жансыз табиғат құбылыстары туралы түсініктерін кеңейту. Есте сақтау қабілетін,
логикалық пайымдауы мен шығармашылық қиялын дамыту. Білімге құштарлықты, танымдық
белсенділікті тəрбиелеу.
Сабаққа дайындық жұмыстары: Суреттер мен фотосуреттерді қарау; просмотр, презентаций;
үнтаспа тыңдау; жұмбақтар шешу, қарапайым тəжірибе жəне зерттеу жұмыстары, зерттеу
мақсатындағы серуендерге шығу, тақпақтар жаттау.
Көрнекі құралдар: тақырыпқа байланысты суреттер, əліппе-дəптер, түрлі түсті қарындаштар,
сорғыштар, су құйылған ыдыс, термос, интерактивті құрал.
Сөздік жұмыс: жаңбыр, бұлт.
Билингвалды компонент: жаңбыр – дождь
Жұмыс
кезеңдері
Педагогтің басқарушылық
қызметі (Əдістер, тəсілдер)
Балалардың іс-əрекеті
Ынталандыру-
қызығушы-
лықтарын ояту
Педагог
балалардың
жұмыс
істеуіне эмоционалдық көңіл күй
қалыптастырады. Балалармен
бірге «Жау, жау, жаңбыр» əнін
орындайды.
Достарыңызбен бөлісу: |