«Театрлік хореографиялық өнер және кітапханатану» кафедрасы
жүктеу/скачать 1,02 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Мәтіндік емес құжат
- Иконикалық құжат
- Идеографиялық құжат
- Дыбысты құжат
- Матрицалық құжат
- Кешенді құжат
- Құжаттарды ақпарат жазбасының өлшемдігі бойынша топтастыру Ақпаратты жазу өлшемдігі
| Дәріс 8
Тақырып: Құжаттың жіктелуі.(соңы) Дәрістің мақсаты: Құжаттың жіктелуін қарастыру Дәрістің мазмұны: Құжаттарды ақпараттық белгілік құралдармен жазып алу сипаты бойынша тотастыру. Құжаттарды ақпарат жазбасының өлшемдігі бойынша топтастыру. Құжаттың ерекшелігі-ондағы ақпараттық (мазмұның ) сол немесе басқада белгілермен берілуінде болып табылады. Белгілер (таңбалар) құжаттың міндетті түргі қасиетті, өйткені тек кодталған белгілер арқылы ақпаратты коммуниканттан рециепентке жеткізуге болады. Белгілік – құрлалдарымен жаззып алгу ерекшеліктерін,адаммен ақпаратты беру және қабылдауын ескретін топастырулар формальды топтастырулар қатарына жатқызылады. Олардан мәтіндік және мәтіндік емес құжаттарды айырып отырады. Мәтіндік құжатта белгі (таңба) ретінде табиғи тілдің алфавитті (әріптері) қолданылады (кітап,журнал,газет,потент,стандарт т.б.). Мәтіндік құжаттарды көбіне вербальді немесе ауызша депте атайды. Вербальді құжат әдеттегідей жазба түрде болады,ондағы сөйлемдер материалдық тасымалдағышта шартты белгілермен бекітіледі. Осы ақпаратты кодтаудың ауызша немесе вербальді тәсілінің арқасында мағынаны аса дәлдікпен беру камтамасыз етіледі. «Мәтіндік құжат» түсінігі тек жазба құжаттарға емес, сонымен қатар фоно құжаттарға (сөздер бар), басқаша айтқанда барлық мәтіндік құжаттарға қолданылады. Мәтіндік құжаттың негізгі түрлерінің бірі-жазба құжат. Яғни «мәтіндік құжат» терминіне синоним ретінде «жазба»немесе «әдеби құжат» терминдері қолданылады. Жазба құжаттқа –қолмен жазылған, машинамен жазылған және басылып шыгарылған құжаттар енгізілуі мүмкін,себебі оларда сөздік ақпараттар жазбалық белгілермен тіркелген.Ал бұл белгілерді тасымалдағышқа түсіру (жазу) бұл олардың түрінің ерекшелігі. Мәтіндік емес құжат-ноталық картографиялық т.б сөздік емес белгілермен жазу түрінде рәсімделеді. Мұнда иконикалық, идеографиялық, дыбысты және матрицалы құжаттарды енгізуге болады. Оларды көбіне вербальды емес (ауызша емес) деп атайды. Иконикалық құжат-деп бейнелейтін обьектікке ұқсайтын белгілерді атаймыз (Картина, сурет,фотография,кинофильм,диафильм, бейне диск т.б). Бұл топтағы құжаттардың бірі болып-ондағы суреттер (бейнелер) графиканың,фотографияның, кекіндеменің бейнелеу құралдарымен берілген изографиялық құжат болып табылады. Идеографиялық құжат-деп шынайы затты (нәрсені) немесе құбылысты бейнелейтін ондағы белгілер шартты белгілер ретінде қарастырылатын құжатты атаймыз. (Карта,ноталар,сызбалар) құжаттардың бұл тобына: картографиялық және ноталық құжаттар жатады. Картографиялық құжатқа ерекше обьектілердің бейнелері-ерекше бейнелер жүйесінде орындалған жердің беті немесе басқа да аспан денелері бейнеленеді; ал ноталық құжатқа –графикалық (сызбалық) белгілермен жазылған музыкалық шығарма жатады (ерекше жүйе-ноталық жазба). Дыбысты құжат-ақпаратты дыбыспен тіркейді және береді. Оларды әдетте фоно құжаттар (грампластика, магнитная запись, музыкалық компакт диск) деп атайды. Матрицалық құжат-«матрицалық тіл» құралымен орындалады, яғни ол кодталған тор-матрицалардан турады. Олардың көмегімен машинамен (перфокарта,перфолента,магниттік және оптикалық дискілер, ЭЕМ арналған дикскеталар) «оқылатындай»формада ақпаратты кодтау жүргізіледі. Дыбысты және матрицалық құжаттарды тек техникалық құралдармен (дыбыс шығарғыш, проекциялық аппаратура немесе компьютер) көмегімен оқылатын жазбасы бар техникалық- кодталған (топқа) жатқызылады. Кешенді құжат-ақпаратты екі немесе одан да көп белгілік құралмен тіркей алады(мыс,грампластикасы бар «Кругозор»журналы,оқулық пен дыбысты компакт-кассетадан тұоатын шетел тілінің фонетико-сөйлесу курсы,мәтіні бар диапозитивтер комплектісі,электронды нота клавиатурасы бар кітап және т.б.). Құжаттарды ақпарат жазбасының өлшемдігі бойынша топтастыру Ақпаратты жазу өлшемдігі-деп құжаттың (оның материалдық негізінен) кеңестікте алып жатқан орнын айтамыз. Осы көріністері бойынша құжаттардың бір,екі және үш өлшемді (көлемді)деп айырады. Бір өлшемді ортада ақпаратты жазу Морзе әліппеімен жүзеге асырылады.Алайда құжаттардың басым көпшілігі-екі өлшемді,яғни көлем (фрмат) және мөлшерден (парақ саны) тұрады. Мұндай тасымалдағышта ақпарат жазу екі өлшемнен тұрады.Бұл әріптер,цифрлар,ноталар, графикалық және көркем бейнелер, штрихтық кодтау,магниттік лентаның дыбыстық іздері. жүктеу/скачать 1,02 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|