2) Басқарудағы ұйымдастыру жəне əкімшілік əдістер.Басқару субьектілерінің мемлекеттік, жарлықтар, заңдар, ережелер, бұйрықтар, өкiмдер, нұсқаулықтар негізінде обьектілерге ықпал ету тəсілдерін анықтайды, əр басшы мен атқарушылардың міндеттерін, құқықтарын, жауапкершіліктерін тағайындайды. Ұйымдастыру жəне əкімшілік əдістербасқару мен басқарудың барлық деңгейлеріндегі адамдардың құқықтары мен міндеттеріне, басшының өз билігін жүргізуіне, бағыныштылардың жауапкершілігіне жəне ұйымдастырушылық қатынастар жүйесін құруға негізделген. Мұндай əдістер үш топқа бөлінеді:
1. Ұйымдастыру тұрақтандыру - адамдар арасында басқару жүйелерінде ұзақ мерзімді қарым-қатынас орнату (ұйымды басқару тұжырымдамасы, басқару құрылымының құрылымы, қызметкерлер, нұсқаулық, рационализация, реттеу, бақылау жəне қадағалау).
2. Ұйымдастырушылық-əкімшілік – адамдар мен бөлімдердің бірлескен
қызметін жедел басқаруды қамтамасыз етеді. (бұл əдістер келісімшарттар, бұйрықтар, нұсқаулар, шешімдер түрінде жүзеге асырылады).
3. Ұйымдастыру жəне тəртіптік - ұйымдастырушылық қатынастар мен қарым-қатынастардың тұрақтылығын қамтамасыз ету, қызметкерлердің міндеттерді орындау үшін жауапкершілігі.
Ұйымдастыру əсерлері қызметкерлердің қызметін реттейтін ішкі нормативтік құжаттар: ұйымның жарғысы, бөлімшелердің ережелері, ұжымдық шарт, лауазымдық нұсқаулықтар, ішкі ережелерге негізделеді. Бұл құжаттар ұйым басшысының міндетті бұйрығымен жүзеге асырылады. Бұл топқа жататын əдістер: директива (өткізілетін іс-шаралардың мақсаты, міндеттері, тəртібі, реті жəне орындалу мерзімі көрсетілетін, жазбаша түрдегі қызметтік құжат); тəртіпті белгілеу, міндеттерді бөлу, реттеу, нұсқау беру, бұйрық, қаулы, жалпыға бірдей талап қою,
жауапкершілік жүктеу, тапсырмалар беру жəне оны орындау критерийлерін анықтау. Бұйрық - бағыныштыларды өз уақытында қабылданған шешімдерді нақты орындау үшін міндеттейді. Тапсырыстар ұйым басшысының атынан беріледі. Жарлық бұйрыққа қарағанда ұйымның барлық функцияларын қамтымайды, ол басшылықтың жəне құрылымдық бөлімшенің нақты функциялары шеңберінде орындау үшін міндетті болып табылады. Жарлықтарды, əдетте, ұйым басшысының орынбасары атынан беріледі. Нұсқаулықтар мен нұсқаулар басқару процесін жедел түрде реттеуге жəне қызметкерлердің шектеулі санына бағытталған. Тəртіптік жауапкершілік пен айыппұлдар. Тəртіп Еңбек кодексіне, басқа заңдарға, ұжымдық шартқа, келісімдерге, еңбек шартына жəне ұйымның жергілікті нормативтік
актілеріне сəйкес айқындалған тəртіп ережелеріне бағынатын барлық қызметкерлер үшін міндетті болып табылады. Жұмыс беруші қызметкерлерге еңбек тəртібін сақтауға қажетті жағдайларды жасауға міндетті. Мектептің жұмыс тəртібі ішкі еңбек нормаларының ережелерімен анықталады. Тəртіптік құқық бұзушылық жасағаны үшін, яғни, жұмыс берушінің өз міндеттеріне жүктелген кінəсінен қызметкер орындамаған немесе тиісінше орындамағаны үшін жұмыс беруші келесі тəртіптік жазаларды қолдануға құқылы: ескерту, сөгіс, тиісті негіздер бойынша
жұмыстан босату. Бұл əдістердің негізгі механизмдері: ықпал ету, жауапкершілік, талап қою. Аталған əдістер нақты атқарушылардың, орындау
мерзімін көрсетеді жəне орындау талап етіледі. Ұйымдастырушылықреттеушілік əдістерді қолдану білім беру мекемесі қызметінің жағдайына, басшының кəсіби құзыреттілігіне байланысты. Экономикалық əдістер – педагог мамандар мен білім алушылардың еңбектерін бағалауға негізделген, іс əрекет нəтижелерін материалдық ынталандыру тəсілдері, экономикалық ынталар мен жетістіктер жиынтығы, жанама əсер етеді, қажетті бағытта қызметкерлердің қызметін ұйымдастыру.
Достарыңызбен бөлісу: |