Анықталмаған интегралдың негізгі қасиеттері:
10. (∫f(x)dx)/=(F(x)+C)/=f(x)
20. ∫kf (x)dx=k ∫f(x)dx
30. ∫ (f(x)+g(x))dx= ∫f(x)dx+∫g(x)dx
40. ∫ f(x)dx=f(x)
50. ∫df (x)=f(x)+C
60. ∫ f(ax+b)dx= F (ax+b)+C
Мысалдар
а) [∫ (x2+5)dx]=x2+5
b) (∫ )=
g) ∫d(sinx)= ∫ (sinx)dx=sinx+C
d) ∫ d (x3+x2+x+5)= (x3+x2+x+5)= 3x2+2x+1.
Егер f(x)=∫d(x2-4) болса, онда f/(5) неге тең?
Шешуі: Теңдіктен f(x)= x2-4 шығады. Бұдан f/(х)=2x. f/(5)=2*5=10 болады.
Егер f(x)= ∫(x3-4x+5)dx болса, онда x=2 нүктесінде жанаманың бұрыштық коэффициенті неге тең?
Шешуі: f(x)=∫ f/(x)dx қасиетін пайдалансақ, онда f(x)=(x3-4x+5) болады. Ендеше f/(2) =23-4*2+5=5
Егер ∫x*f(x)dx=2x2+5x-3 болса, онда f(x) неге тең?
Шешуі: Анықталмаған интегралдың қасиетін пайдалансақ: x*f(x)=(2x2+5x-3)/. Ендеше x*f(x)=(4х+5), бұдан f(x)= =4+ болады.
Егер F(x)=∫
f(x)=∫(х2-2х+3)dx фунциясының иілу нүтесін табыңыз.
Интегралдар кестесі
Интегралдау амалы дифференциалдау амалына кері амал.
∫xndx= +C
∫ =ln|x|+C
∫ax*dx= +C (a≠1)
∫eˣ*dx=eˣ+C
∫sinx*dx=-cosx+C
∫cosx*dx=sinx+C
∫
∫ =-ctgx+C
∫tgx*dx=-ln|cosx|+C
∫ctgx*dx=ln|sinx|+C
∫ rctgx+C (-arcctgx+C)
11/. ∫ = arctg +C (- arcctg )
∫ = ln |+C (a≠0)
∫ =arcsinx+C (-arccosx+C)
13/.
∫
Мысалдар:
A) ∫x3dx=
b) ∫5dx=5x+C
c) ∫5xdx=5∫xdx=5*
d) ∫ (5x²+2)dx=5∫x²dx+2∫dx=5*
2. a) ∫
b) ∫ dx.
3. a) ∫ 5³ˣdx b) ∫ 5³ˣ+4dx g) ∫e2xdx
4. a) ∫sin5xdx=-
b) ∫cos (5x+3)dx=
d) ∫
g) ∫
1.3 Анықталмаған интегралдарды есептеу әдістері
Интегралды интегралдау әдістері интеграл астындағы функцияның берілуіне және интегралдау кестесінің қорына байланысты:
Тікелей интегралдау;
Айнымалыларды ауыстыру арқылы интегралдау;
Бөліктеп интегралдау.
Осы тәсілдерді жеке қарастырайық:
Тікелей интегралдау әдісі
Функцияларды анықталмаған интегралдың қасиеттері мен интегралдар кестесіне сүйеніп тікелей интегралдауға болады. Ал, тригонометриялық фнкцияларды интегралдағанда қосымша келесі келтіру формулаларын пайдалануға болады:
sin²x+cos²x=1, sinx=
ctgx= , tgx*ctgx=1
cosec , secx=
sin2x=2sinx*cosx, cos2x=cos²x-sin²x=2cos²x-1=1-2sin²x
sinx*cosy=
cosx*siny= (sin(x+y)-sin(x-y))
cos*cosy= (cos(x+y)+cos(x-y))
sinx*siny= (cos(x+y)-cos(x-y)).
Мысал, ∫ интегралын есептеп, нәтижесін дифференциалдау арқылы тексеріңдер. Алымын бөліміне бөліп, интегралдың қасиетін және кестені пайдаланып, шығарамыз:1. ∫ -1/4dx-2∫ x15/4dx+∫ x5/12dx=4x3/4- x19/4+ x17/12+C=4 - 19+ 12√x17+C.
∫
∫ cos7xdx
∫sin(2x-6)dx
∫ sin²xdx
Интеграл астындағы функцияның бөліміндегі өрнектен толық квадратты бөліп аламыз. Сонда 1. ∫ = ∫ = =4√3/6√13arctg
∫
∫ dx
Алымында бөлімінің туындысына тең болатын қосылғышты айырып алып, алатынымыз: 4. ∫ =∫(4-8x)-2/5dx=- (4-8x)3/5+C=- ⁵√(4-8x)³+C
5.∫
6. ∫ dx
7. ∫ dx= ∫ dx= ∫ =dx= ∫(1-cosx)dx=x-sinx+C
Достарыңызбен бөлісу: |