Әдетте, күнделікті, ағымдағы қоғамдық-саяси өмірдің оқиғаларына арналып шығарылатын көлемді парақтар



Pdf көрінісі
бет1/9
Дата24.12.2019
өлшемі2,21 Mb.
#54491
  1   2   3   4   5   6   7   8   9
Байланысты:
Г-Д


323 

 

Г 



 

Термин 


газет (журн.) (1971-1981) 

Анықтамасы 

әдетте,  күнделікті,  ағымдағы  қоғамдық-саяси  өмірдің 

оқиғаларына  арналып  шығарылатын  көлемді  парақтар 

түріндегі мерзімді басылым 

Қолданыстағы 

баламалары 

газетгәзет 

Орысша 


газета 

Ағылшынша 

newspaper 

Түрікше 


gazete (газете) 

Қытайша 


报纸 (bàozhǐ) 

 

Термин 



газет  жанрлары (әдеб.) (2003) 

Анықтамасы 

тұрақты атаумен және кем дегенде айына бір рет шығатын 

мерзімді баспа басылымы 

Қолданыстағы 

баламалары 



газет  жанрлары 

Орысша 


газетные жанры 

Ағылшынша 

newspaper genres 

Түрікше 


gazete tarzları (газете тарзлары) 

Қытайша 


报纸类型 (bàozhǐ lèixíng) 

 

Термин 



газет тігіндісі(кітапхана)( 1971-1981) 

Анықтамасы 

тігілген газеттер бумасы 

Қолданыстағы 

баламалары 

газет тігіндісі, газет тікпесі 

Орысша 

подшивка газет 



Ағылшынша  

newspaper filing 

Түрікше  

dosyalama kağıtları (досийалама кағытлары) 

Қытайша  

报纸备案(bàozhǐ bèi'àn) 

 

Термин 


газетші (ісқағаз.) (1971-1981) 

Анықтамасы 

газет қызметшісі 

Қолданыстағы 

баламалары 

газетші 

Орысша 


газетчик 

Ағылшынша 

news vendor; newsman 

Түрікше 


gazeteci (газетши) 

Қытайша 


报童 (bàotóng) 

 

Термин 



гангстер (заң) (2016) 

Анықтамасы 

қылмыскер  топтың  мүшесі,  бопсалау,  өлтіру,  адам  ұрлау 

және т.б. қылмыстық іспен айналысатын адам 

Қолданыстағы 

баламалары 



гангстер 

Орысша 


гангстер 

Ағылшынша 

gangster 


324 

 

Түрікше 



çeteci (четеджи) 

Қытайша 


匪徒 (fěitú) 

 

Термин 



гангстерлік (заң) (2016) 

Анықтамасы 

АҚШ-та  және  кейбір  басқа  елдерде  ұйымдасқан 

қылмыстық жүйенің негізгі зорлық әрекет әдісі 

Қолданыстағы 

баламалары 



гангстерлік 

Орысша 


гангстеризм 

Ағылшынша 

gangsterism 

Түрікше 


gangsterlik (гангстерлик) 

Қытайша 


强盗行径 (qiángdào xíngjìng) 

 

Термин 



гастроль(өнер) (2017) 

Анықтамасы 

артистер  тобының  я  жеке  өнер  қайраткерінің  сырт  жерде 

көрсететін өнері, ойын-сауығы. 

Қолданыстағы 

баламалары 



гастроль 

Орысша 


гастроль 

Ағылшынша 

tour 

Түрікше 


tur (тур) 

Қытайша 


游 (yóu) 

 

Термин 



гегемонизм(саяс.) (1971-1981) 

Анықтамасы 

әлемдік  үстемдікке,  өзге  елдер  мен  халықтарға  озбырлық 

танытуға ұмтылуға негізделген сыртқы саясат. 

Қолданыстағы 

баламалары 



гегемонизм 

Орысша 


гегемонизм 

Ағылшынша 

hegemonism 

Түрікше 


hegemoni (хегемони) 

Қытайша 


霸权主义(bàquán zhǔyì) 

 

Термин 



гегемония (саяс.)(2016) 

Анықтамасы 

бір мемлекеттің басқа бір мемлекетті басқаруы.   

Қолданыстағы 

баламалары 

гегемонияүстемдік 

 

Орысша 


гегемония 

Ағылшынша 

hegemony 

Түрікше 


hegemonya (хегемония) 

Қытайша 


权 (bàquán) 

 

Термин 


генетикалық градация (лингв.) (1971-1981) 

Анықтамасы 

бірыңғай «ататілден» шыққан туыс тілдердің ортақ тегіне 

негізделген 

Қолданыстағы 

баламалары 

генетикалық градация 

Орысша 


генетическая градация 

Ағылшынша 

genetic gradation 


325 

 

Түрікше 



genetik mezuniyet (генетик мезуниет) 

Қытайша 


遗传分级 (yíchuán fēnjí) 

 

Термин 



геноцид, зұлмат (саяс.) (2016) 

Анықтамасы 

нақты  бір  ұлттық,  этникалық,  нәсілдік,  діни  немесе  басқа 

да  тарихи  қалыптасқан  мәдени-этникалық  топты  әдейі, 

толық немесе ішінара жою ниетімен жасалатын әрекет 

Қолданыстағы 

баламалары 

геноцидзұлмат, геноцид, жаппай қыру 

Орысша 


геноцид 

Ағылшынша 

genocide 

Түрікше 


soykırım (сойкырым) 

Қытайша 


种族

灭绝 (zhǒngzú mièjué) 

 

Термин 


геральдика (пед.) (2016) 

Анықтамасы 

елтаңбаларды, сондай-ақ оларды пайдалану дәстүрлері мен 

тәжірибесін зерттеумен айналысатын арнайы тарихи пән. 

Қолданыстағы 

баламалары 



геральдика,  рәміздер 

Орысша 


геральдика 

Ағылшынша 

heraldry 

Түрікше 


hanedanlık armaları (ханеданлык армалары) 

Қытайша 


纹章 (wén zhāng) 

 

Термин 



гербтi бланк (ісқағаз.) (2016) 

Анықтамасы 

мемлекеттің  елтаңбасы  бейнеленген  бланк.  Бланкілерді 

тиісті  қызмет  түріне  лицензиясы  бар  полиграфиялық 

кәсіпорындар дайындайды 

Қолданыстағы 

баламалары 

гербтi бланк 

Орысша 


бланк гербовый 

Ағылшынша 

armorial blank 

Түрікше 


hanedan armalı formu (ханеден армалы форму) 

Қытайша 


邮票形式 (yóupiào xíngshì) 

 

Термин 



герменевтика (әдеб.) (2003) 

Анықтамасы 

ескі әдеби шығармалар мәтінін талдап түсіндіру теориясы. 

Қолданыстағы 

баламалары 

герменевтика  

 

Орысша 


герменевтика     

Ағылшынша 

hermeneutics 

Түрікше 


hermeneutics(херменеутикс) 

Қытайша 


诠释学 (quánshì xué) 

 

Термин 



гимн (*) (1971-1981),әнұран (1992), гимн; әнұран (2014) 

Анықтамасы 

мемлекеттің негізгі рәміздерінің бірі 

Қолданыстағы 

баламалары 

гимнәнұран 


326 

 

Орысша 



гимн 

Ағылшынша 

hymn 

Түрікше 


marş (марш) 

Қытайша 


圣歌 (shèng gē) 

 

Термин 



гипермәтін (ісқағаз.) (2016) 

Анықтамасы 

ойды  күшейту  және  осы  ойды  баса  көрсету  үшін  айқын 

және қасақана асыра сілтеудің стилистикалық фигурасы 

Қолданыстағы 

баламалары 



гипермәтін 

Орысша 


гипертекст  

Ағылшынша 

hypertext 

Түрікше 


büyük metin (бүйүк метин) 

Қытайша 


超文本 (chāo wénběn) 

 

Термин 



гипомейондар (саяс.) (2016) 

Анықтамасы 

физикалық  жетілмеген  немесе  кедейленген,  азаматтық 

құқықтан айрылған азамат 

Қолданыстағы 

баламалары 



гипомейондар 

Орысша 


гипомейоны 

Ағылшынша 

hypomeyons 

Түрікше 


hypomeyon (хипомейон) 

Қытайша 


肌肤迷们 

jīfū mímen

 

 

Термин 



гипотеза(1971-1981), гипотеза  (2014) (филос.) 

Анықтамасы 

қандай  да  бір  құбылыстарды  түсіндіру  үшін  ұсынылатын 

ғылыми болжам 

Қолданыстағы 

баламалары 



гипотеза, болжамболжалдау, жорамалдау 

Орысша 


гипотеза 

Ағылшынша 

hypothesis 

Түрікше 


varsayım (варсаиым) 

Қытайша 


假设 (jiǎshè) 

 

Термин 



глоссарий (лингв.) (2014) 

Анықтамасы 

белгілі  бір  білім  саласының  тар  мамандандырылған 

терминдерінің 

түсіндірмелері, 

кейде 


басқа 

тілге 


аудармалары, түсіндірмелері мен мысалдары бар сөздігі 

Қолданыстағы 

баламалары 

глоссарий, сөздік, анықтамалық 

Орысша 


глоссарий  

Ағылшынша 

glossary 

Түрікше 


sözlük (сөзлүк) 

Қытайша 


词汇 (cíhuì) 

 

Термин 



гносеология(филос.) (1971-1981) 

Анықтамасы 

әлемдегі 

адамның 


білімін, 

когнитивтік 

әрекеттің 


327 

 

құрылымын, шындыққа қатысты білім формасын, білімнің 



шынайылығы  мен  сенімділігін,  табиғаты  мен  шегарасын 

зерттейтін философия бөлімі 

Қолданыстағы 

баламалары 



гносеология, таным теориясы 

Орысша 


гносеология 

Ағылшынша 

epistemology 

Түрікше 


gnosioloji (гносиоложи) 

Қытайша 


认识论 (rènshìlùn) 

 

Термин 



говор(филос.) (1971-1981) 

Анықтамасы 

әдетте 

тілде 


сөйлеушілердің 

аумақтық 

жағынан 

байланысты 

шағын 

бөлігінің 



қарым-қатынасында 

қолданылатын тілдің түрі 

Қолданыстағы 

баламалары 



говор, сөйленіс 

Орысша 


говор 

Ағылшынша 

dialect; sound of voices 

Түрікше 


konuşma (конушма), ağız (ааыз) 

Қытайша 


方言 (fāngyán) 

 

Термин 



гравюра (өнер) (1971-1981) 

Анықтамасы 

графикалық  өнердің  (және  графикалық  техниканың, 

полиграфия технологиясының) түрі 

Қолданыстағы 

баламалары 



беземе, қырнақ, нақышойма, оймыш,өрнек, гравюра 

Орысша 


гравюра 

Ағылшынша 

engraving 

Түрікше 


gravür (гравүр) 

Қытайша 


版画 bǎnhuà 

 

Термин 



градация, үдеме(әдеб.) (1971-1981) 

Анықтамасы 

әрқайсысы  белгілі  бір  әсер  туғызу  үшін  алдыңғы  сөздің 

мағынасын  күшейтетін  бірқатар  сөздерді  қамтитын 

стилистикалық фигура 

Қолданыстағы 

баламалары 

градацияүдеме 

Орысша 


градация 

Ағылшынша 

graduation 

Түрікше 


derece(дереже) 

Қытайша 


层次 (céngcì) 

 

Термин 



грамота (ісқағаз.) (2016) 

Анықтамасы 

ресми құжат 

Қолданыстағы 

баламалары 

грамота, марапаттама 

Орысша 


грамота 

Ағылшынша 

letter 

Түрікше 


belge (белге) 

328 

 

Қытайша 



证书 (zhèngshū) 

 

Термин 



гранка(журн.) (1971-1981) 

Анықтамасы 

әлі  беттелмеген      баспа  жиынтығының  бөлігінен  алынған, 

сол сияқты осындай жиынтықтың бір бөлігі 

Қолданыстағы 

баламалары 



гранка 

Орысша 


гранка  

Ағылшынша 

galley-proof 

Түрікше 


kadırga(кадырга) 

Қытайша 


活字盘(huózìpán) 

 

Термин 



грант (экон.)(2015) 

Анықтамасы 

әлдебір  қызмет  саласында  өтінім  берілген  жобаны  жүзеге 

асыру  үшін  ұйымға,  бастамашыл  топқа  немесе  жеке 

тұлғаға  конкурстық  негізде  берілетін  өтеусіз  мақсатты 

жәрдем қаражат 

Қолданыстағы 

баламалары 



грант 

Орысша 


грант   

Ағылшынша 

grant 

Түрікше 


bağış (баыш) 

Қытайша 


资助(金) (zīzhù) (jīn) 

 

Термин 



грант-элемент(экон.) (2006) 

Анықтамасы 

несиенің  негізгі  шарттарын:  өтеу  кезеңін,  жеңілдікті 

кезеңді, құнды қорытындылайтын біріктірме көрсеткіш 

Қолданыстағы 

баламалары 



грант-элемент 

Орысша 


грант-элемент 

Ағылшынша 

grant element 

Түрікше 


grant elemanı (грант елеманы) 

Қытайша 


兰特元素 (gélántè yuánsù) 

 

Термин 


график(*) (1971-1981), кесте (2005) 

Анықтамасы 

орындаудың 

нормалары 

мен 

уақытының 



нақты 

көрсеткіштері бар жұмыс жоспары 

Қолданыстағы 

баламалары 



график, кесте 

Орысша 


график 

Ағылшынша 

schedule 

Түрікше 


tarife(тарифе) 

Қытайша 


时间表 (shíjiān biǎo) 

 

Термин 



графика(өнер) (1971-1981) 

Анықтамасы 

бейнелеудің 

негізгі 


құралы 

ретінде 


сызықтарды, 

штрихтарды,  дақтарды  және  нүктелерді  қолданатын 

бейнелеу өнерінің түрі 


329 

 

Қолданыстағы 



баламалары 

графика, жазу таңбалары 

Орысша 


графика 

Ағылшынша 

graphic arts 

Түрікше 


grafik(график) 

Қытайша 


图像 (túxiàng) 

 

Термин 



графология(өнер) (1971-1981) 

Анықтамасы 

тұлғаның қолтаңбасы мен жеке ерекшеліктерінің арасында 

тұрақты байланыс болатын ілім 

Қолданыстағы 

баламалары 



графология 

Орысша 


графология 

Ағылшынша 

graphology 

Түрікше 


grafoloji(графоложи) 

Қытайша 


笔迹学 (bǐjī xué) 

 

Термин 



грим (өнер) (2014) 

Анықтамасы 

актердің  сыртқы  түрін  (көбіне  бетін) арнайы  бояулар 

(грим),  пластикалық  және  шаштық  жапсырмалар,  парик, 

шаш үлгілері және т.б. көмегімен өзгерту өнері 

Қолданыстағы 

баламалары 

гримбет бояуы 

 

Орысша 


грим 

Ағылшынша 

makeup 

Түрікше 


makyaj (макиаж) 

Қытайша 


化装 (huàzhuāng) 

 

Термин 



гриф (ісқағаз.) (2016) 

Анықтамасы 

құжаттағы жазу немесе арнайы белгі 

Қолданыстағы 

баламалары 

гриф, белгі 

Орысша 


гриф 

Ағылшынша 

griffin 

Түрікше 


akbaba (акбаба) 

Қытайша 


秃鹫(tūjiù) 

 

Термин 



гротеск(өнер) (1971-1981) 

Анықтамасы 

шынайы 

және 


фантастикалық, 

ықтималдық 

және 

карикатура,  гипербола  және  аллогизмнің  ерекше  және 



контрастылық  қисындасуы  арқылы  өмірлік  қарым-

қатынастарды 

күлкілі 

немесе 


қайғылы 

түрде 


қорытындылайтын  және  қиыстыратын  көркем  бейнелілік 

түрі 


Қолданыстағы 

баламалары 



гротеск 

Орысша 


гротеск 

Ағылшынша 

grotesque 

Түрікше 


grotesk (гротеск) 

330 

 

Қытайша 



怪诞 (guàidàn) 

 

Термин 



гудвилл, беделқұн (экон.) (2006, 2016) 

Анықтамасы 

фирманың іскерлік беделінің құны 

Қолданыстағы 

баламалары 

гудвилл, беделқұн 

Орысша 


гудвилл 

Ағылшынша 

goodwill 

Түрікше 


iyi niyet (ии ниет) 

Қытайша 


善意 (shànyì) 

 

Термин 



ғазал (әдеб.) (2003) 

Анықтамасы 

негізінен  кемі  үш,  көбі  12  бәйіттен  түзілетін  бірыңғай 

ұйқасы бар өлең 

Қолданыстағы 

баламалары 



ғазал 

Орысша 


газал 

Ағылшынша 

gazal 

Түрікше 


gazal (газал) 

Қытайша 


瞪羚 (dèng líng) 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

331 

 

 



 

 

 



Ғ 

 

Термин 



ғалым (пед.) (2015) 

Анықтамасы 

арнайы  білім  алған  және  ғылыми  немесе  ғылыми-

педагогикалық  қызметпен  кәсіби  түрде  шұғылданатын 

адам 

Қолданыстағы 



баламалары 

ғалым 

Орысша 


ученый 

Ағылшынша 

scientist 

Түрікше 


bilim adamı (билим адамы) 

Қытайша 


受过训练的  (shòuguò xùnliàn de) 

 

Термин 



 ғалымдар кеңесi (ісқағаз.) (2016) 

Анықтамасы 

жоғары оқу орнын, ұйымды, өзі орналасқан аумақты 

дамытудың стратегиялық мәселелерін шешумен 

айналысатын жоғары оқу орнының, ғылыми-зерттеу 

ұйымының немесе ғалымдар бірлестігінің тұрақты түрде 

әрекет ететін сайланбалы өкілетті органы 

Қолданыстағы 

баламалары 

ғалымдар кеңесі 

Орысша 


совет ученых  

Ағылшынша 

council of scientists 

Түрікше 


bilim adamları konseyi (билим адамлары консеии) 

Қытайша 


科学家理事会 (kēxuéjiā lǐshì huì) 

 

Термин 



ғақлия (әдеб.) (2003) 

Анықтамасы 

көркем  қара  сөз,  нақыл  сөздің  бір  түрі,  дүниенің  құпия 

сыры терең таразыланған ойлар мен пікірлер, трактат 

Қолданыстағы 

баламалары 



ғақлия  

 

Орысша 



гаклия 

Ағылшынша 

gakliya 

Түрікше 


kefil (кефил) 

Қытайша 


论文 (lùnwén) 

 

Термин 



ғаруз (әдеб.) (1971-1981) 

Анықтамасы 

өлең өлшемінің жүйесі 

Қолданыстағы 

баламалары 

ғаруз 

Орысша 


аруз 

Ағылшынша 

aruz 

Түрікше 


aruz vezni (аруз везни) 

Қытайша 


哈儿物泽(ha er wù zé) 

 


332 

 

Термин 



ғашықтық эпос (әдеб.) (2003  ) 

Анықтамасы 

лирикалық әрі эпикалық шығарма 

Қолданыстағы 

баламалары 

ғашықтық  эпос,  ғашықтық  дастан,  ғашықтар  туралы 

эпос, ғашықтар туралы дастан 

Орысша 


любовный эпос 

Ағылшынша 

love epos 

Түрікше 


aşk destanı(ашк дестаны) 

Қытайша 


爱情史诗 (àiqíng shǐshī) 

 

Термин 



ғибрат өлең(әдеб.)( 2003) 

Анықтамасы 

моральдық сипаттағы әндер жанры 

Қолданыстағы 

баламалары 

ғибрат өлең 

Орысша 

песня–наставление 



Ағылшынша  

admonishing song 

Түрікше  

Şarkı-manual (Шаркы-мануал) 

Қытайша  

歌曲指令


(gēqǔ zhǐlìng) 

 

Термин 



ғұрып(филос.)(2005) 

Анықтамасы 

белгілі бір қоғамда немесе әлеуметтік топта пайда болатын 

және олардың мүшелеріне үйреншікті болып табылатын іс-

әрекеттердің мұраға алған таптаурындық тәсілі 

Қолданыстағы 

баламалары 

ғұрып, дәстүр 

Орысша 

Обычай 


Ағылшынша  

Custom 


Түрікше  

Görenek (гөренек) 

Қытайша  

习俗 (xísú), 风俗 (fēngsú)  

 

Термин 


ғылыми-фантастикалық жанр(әдеб.)(1971-1981) 

Анықтамасы 

көркем  әдебиет,  кино  және  басқа  да  өнер  түрлеріндегі  

жанр, фантастика түрлерінің бірі 

Қолданыстағы 

баламалары 

ғылыми-фантастикалық жанр, ғылыми қиял-ғажайыпжанр 

Орысша 


научно-фантастический жанр 

Ағылшынша  

science fiction genre 

Түрікше  

bilim kurgu tarzı (билим кургу тарзы) 

Қытайша  

科幻小说类型 (kēhuàn xiǎoshuō lèixíng) 

 

Термин 



ғылыми құқықтық сана(пед.)(2016) 

Анықтамасы 

нақтылығымен  және  көлемділігімен  ерекшеленетін  терең 

және  жан-жақты  құқықтық  танымдар  болып  табылатын  

құқықтық сана 

Қолданыстағы 

баламалары 

ғылыми құқықтық сана, ғылыми құқық санасы 

Орысша 

научное правосознание 



Ағылшынша  

scientific sense of justice 

Түрікше  

bilimsel adalet anlayışı (билимсел адалет анлайышы) 

Қытайша  

科学的正义感 (kēxué de zhèngyì gǎn) 



333 

 

 



Термин 

ғылыми фантастикалық әдебиет(әдеб.)(2003) 

Анықтамасы 

ғылым саласындағы фантастикалық жорамалдарға (қиялға, 

алыпсатарлыққа),  сондай-ақ  нақты,  жаратылыстану  және 

гуманитарлық 

ғылымдарға 

негізделетін 

фантастика 

жанрының бір түрі 

Қолданыстағы 

баламалары 

ғылыми  фантастикалық  әдебиет,  ғылыми-фантастикалық 

әдебиет, ғылыми-қиялдық әдебиет 

Орысша 

научно-фантастическая литература 



Ағылшынша  

science fiction literature 

түрікше  

bilim kurgu edebiyatı(билим кургу едебиаты) 

Қытайша  

科幻文学


(kēhuàn wénxué) 

 

Термин 



ғұлама (филос.) (2005) 

Анықтамасы 

ақылды адам, ойшыл, аса терең ой адамы 

Қолданыстағы 

баламалары 

ғұлама, дана, данагөй 

Орысша 


мудрец 

Ағылшынша 

sage 

Түрікше 


adaçayı (адачайы) 

Қытайша 


哲人(zhérén) 

 

Термин 



ғұмырнама (тарих.) (2000) 

Анықтамасы 

автордың  өзі  қатысқан  немесе  куәгері  болған  өткен 

оқиғалар туралы жазба түрде баяндалған әдеби шығарма 

Қолданыстағы 

баламалары 




Достарыңызбен бөлісу:
  1   2   3   4   5   6   7   8   9




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет