323
Г
Термин
газет (журн.) (1971-1981)
Анықтамасы
әдетте, күнделікті, ағымдағы қоғамдық-саяси өмірдің
оқиғаларына арналып шығарылатын көлемді парақтар
түріндегі мерзімді басылым
Қолданыстағы
баламалары
газет, гәзет
Орысша
газета
Ағылшынша
newspaper
Түрікше
gazete (газете)
Қытайша
报纸 (bàozhǐ)
Термин
газет жанрлары (әдеб.) (2003)
Анықтамасы
тұрақты атаумен және кем дегенде айына бір рет шығатын
мерзімді баспа басылымы
Қолданыстағы
баламалары
газет жанрлары
Орысша
газетные жанры
Ағылшынша
newspaper genres
Түрікше
gazete tarzları (газете тарзлары)
Қытайша
报纸类型 (bàozhǐ lèixíng)
Термин
газет тігіндісі (кітапхана)( 1971-1981)
Анықтамасы
тігілген газеттер бумасы
Қолданыстағы
баламалары
газет тігіндісі, газет тікпесі
Орысша
подшивка газет
Ағылшынша
newspaper filing
Түрікше
dosyalama kağıtları (досийалама кағытлары)
Қытайша
报纸备案(bàozhǐ bèi'àn)
Термин
газетші (ісқағаз.) (1971-1981)
Анықтамасы
газет қызметшісі
Қолданыстағы
баламалары
газетші
Орысша
газетчик
Ағылшынша
news vendor; newsman
Түрікше
gazeteci (газетши)
Қытайша
报童 (bàotóng)
Термин
гангстер (заң) (2016)
Анықтамасы
қылмыскер топтың мүшесі, бопсалау, өлтіру, адам ұрлау
және т.б. қылмыстық іспен айналысатын адам
Қолданыстағы
баламалары
гангстер
Орысша
гангстер
Ағылшынша
gangster
324
Түрікше
çeteci (четеджи)
Қытайша
匪徒 (fěitú)
Термин
гангстерлік (заң) (2016)
Анықтамасы
АҚШ-та және кейбір басқа елдерде ұйымдасқан
қылмыстық жүйенің негізгі зорлық әрекет әдісі
Қолданыстағы
баламалары
гангстерлік
Орысша
гангстеризм
Ағылшынша
gangsterism
Түрікше
gangsterlik (гангстерлик)
Қытайша
强盗行径 (qiángdào xíngjìng)
Термин
гастроль (өнер) (2017)
Анықтамасы
артистер тобының я жеке өнер қайраткерінің сырт жерде
көрсететін өнері, ойын-сауығы.
Қолданыстағы
баламалары
гастроль
Орысша
гастроль
Ағылшынша
tour
Түрікше
tur (тур)
Қытайша
游 (yóu)
Термин
гегемонизм (саяс.) (1971-1981)
Анықтамасы
әлемдік үстемдікке, өзге елдер мен халықтарға озбырлық
танытуға ұмтылуға негізделген сыртқы саясат.
Қолданыстағы
баламалары
гегемонизм
Орысша
гегемонизм
Ағылшынша
hegemonism
Түрікше
hegemoni (хегемони)
Қытайша
霸权主义(bàquán zhǔyì)
Термин
гегемония ( саяс.)(2016)
Анықтамасы
бір мемлекеттің басқа бір мемлекетті басқаруы.
Қолданыстағы
баламалары
гегемония, үстемдік
Орысша
гегемония
Ағылшынша
hegemony
Түрікше
hegemonya (хегемония)
Қытайша
霸
权 (bàquán)
Термин
генетикалық градация (лингв.) (1971-1981)
Анықтамасы
бірыңғай «ататілден» шыққан туыс тілдердің ортақ тегіне
негізделген
Қолданыстағы
баламалары
генетикалық градация
Орысша
генетическая градация
Ағылшынша
genetic gradation
325
Түрікше
genetik mezuniyet (генетик мезуниет)
Қытайша
遗传分级 (yíchuán fēnjí)
Термин
геноцид, зұлмат ( саяс.) (2016)
Анықтамасы
нақты бір ұлттық, этникалық, нәсілдік, діни немесе басқа
да тарихи қалыптасқан мәдени-этникалық топты әдейі,
толық немесе ішінара жою ниетімен жасалатын әрекет
Қолданыстағы
баламалары
геноцид, зұлмат, геноцид, жаппай қыру
Орысша
геноцид
Ағылшынша
genocide
Түрікше
soykırım (сойкырым)
Қытайша
种族
灭绝 (zhǒngzú mièjué)
Термин
геральдика ( пед.) (2016)
Анықтамасы
елтаңбаларды, сондай-ақ оларды пайдалану дәстүрлері мен
тәжірибесін зерттеумен айналысатын арнайы тарихи пән.
Қолданыстағы
баламалары
геральдика, рәміздер
Орысша
геральдика
Ағылшынша
heraldry
Түрікше
hanedanlık armaları (ханеданлык армалары)
Қытайша
纹章 (wén zhāng)
Термин
гербтi бланк (ісқағаз.) (2016)
Анықтамасы
мемлекеттің елтаңбасы бейнеленген бланк. Бланкілерді
тиісті қызмет түріне лицензиясы бар полиграфиялық
кәсіпорындар дайындайды
Қолданыстағы
баламалары
гербтi бланк
Орысша
бланк гербовый
Ағылшынша
armorial blank
Түрікше
hanedan armalı formu (ханеден армалы форму)
Қытайша
邮票形式 (yóupiào xíngshì)
Термин
герменевтика ( әдеб.) (2003)
Анықтамасы
ескі әдеби шығармалар мәтінін талдап түсіндіру теориясы.
Қолданыстағы
баламалары
герменевтика
Орысша
герменевтика
Ағылшынша
hermeneutics
Түрікше
hermeneutics(херменеутикс)
Қытайша
诠释学 (quánshì xué)
Термин
гимн (*) (1971-1981),әнұран (1992), гимн; әнұран (2014)
Анықтамасы
мемлекеттің негізгі рәміздерінің бірі
Қолданыстағы
баламалары
гимн, әнұран
326
Орысша
гимн
Ағылшынша
hymn
Түрікше
marş (марш)
Қытайша
圣歌 (shèng gē)
Термин
гипермәтін (ісқағаз.) (2016)
Анықтамасы
ойды күшейту және осы ойды баса көрсету үшін айқын
және қасақана асыра сілтеудің стилистикалық фигурасы
Қолданыстағы
баламалары
гипермәтін
Орысша
гипертекст
Ағылшынша
hypertext
Түрікше
büyük metin (бүйүк метин)
Қытайша
超文本 (chāo wénběn)
Термин
гипомейондар (саяс.) (2016)
Анықтамасы
физикалық жетілмеген немесе кедейленген, азаматтық
құқықтан айрылған азамат
Қолданыстағы
баламалары
гипомейондар
Орысша
гипомейоны
Ағылшынша
hypomeyons
Түрікше
hypomeyon (хипомейон)
Қытайша
肌肤迷们
jīfū mímen
Термин
гипотеза(1971-1981), гипотеза (2014) (филос.)
Анықтамасы
қандай да бір құбылыстарды түсіндіру үшін ұсынылатын
ғылыми болжам
Қолданыстағы
баламалары
гипотеза, болжам, болжалдау, жорамалдау
Орысша
гипотеза
Ағылшынша
hypothesis
Түрікше
varsayım (варсаиым)
Қытайша
假设 (jiǎshè)
Термин
глоссарий (лингв.) (2014)
Анықтамасы
белгілі бір білім саласының тар мамандандырылған
терминдерінің
түсіндірмелері,
кейде
басқа
тілге
аудармалары, түсіндірмелері мен мысалдары бар сөздігі
Қолданыстағы
баламалары
глоссарий, сөздік, анықтамалық
Орысша
глоссарий
Ағылшынша
glossary
Түрікше
sözlük (сөзлүк)
Қытайша
词汇 (cíhuì)
Термин
гносеология (филос.) (1971-1981)
Анықтамасы
әлемдегі
адамның
білімін,
когнитивтік
әрекеттің
327
құрылымын, шындыққа қатысты білім формасын, білімнің
шынайылығы мен сенімділігін, табиғаты мен шегарасын
зерттейтін философия бөлімі
Қолданыстағы
баламалары
гносеология, таным теориясы
Орысша
гносеология
Ағылшынша
epistemology
Түрікше
gnosioloji (гносиоложи)
Қытайша
认识论 (rènshìlùn)
Термин
говор (филос.) (1971-1981)
Анықтамасы
әдетте
тілде
сөйлеушілердің
аумақтық
жағынан
байланысты
шағын
бөлігінің
қарым-қатынасында
қолданылатын тілдің түрі
Қолданыстағы
баламалары
говор, сөйленіс
Орысша
говор
Ағылшынша
dialect; sound of voices
Түрікше
konuşma (конушма), ağız (ааыз)
Қытайша
方言 (fāngyán)
Термин
гравюра (өнер) (1971-1981)
Анықтамасы
графикалық өнердің (және графикалық техниканың,
полиграфия технологиясының) түрі
Қолданыстағы
баламалары
беземе, қырнақ, нақыш, ойма, оймыш,өрнек, гравюра
Орысша
гравюра
Ағылшынша
engraving
Түрікше
gravür (гравүр)
Қытайша
版画 bǎnhuà
Термин
градация, үдеме (әдеб.) (1971-1981)
Анықтамасы
әрқайсысы белгілі бір әсер туғызу үшін алдыңғы сөздің
мағынасын күшейтетін бірқатар сөздерді қамтитын
стилистикалық фигура
Қолданыстағы
баламалары
градация, үдеме
Орысша
градация
Ағылшынша
graduation
Түрікше
derece(дереже)
Қытайша
层次 (céngcì)
Термин
грамота (ісқағаз.) (2016)
Анықтамасы
ресми құжат
Қолданыстағы
баламалары
грамота, марапаттама
Орысша
грамота
Ағылшынша
letter
Түрікше
belge (белге)
328
Қытайша
证书 (zhèngshū)
Термин
гранка (журн.) (1971-1981)
Анықтамасы
әлі беттелмеген баспа жиынтығының бөлігінен алынған,
сол сияқты осындай жиынтықтың бір бөлігі
Қолданыстағы
баламалары
гранка
Орысша
гранка
Ағылшынша
galley-proof
Түрікше
kadırga(кадырга)
Қытайша
活字盘(huózìpán)
Термин
грант (экон.)(2015)
Анықтамасы
әлдебір қызмет саласында өтінім берілген жобаны жүзеге
асыру үшін ұйымға, бастамашыл топқа немесе жеке
тұлғаға конкурстық негізде берілетін өтеусіз мақсатты
жәрдем қаражат
Қолданыстағы
баламалары
грант
Орысша
грант
Ағылшынша
grant
Түрікше
bağış (баыш)
Қытайша
资助(金) (zīzhù) (jīn)
Термин
грант-элемент (экон.) (2006)
Анықтамасы
несиенің негізгі шарттарын: өтеу кезеңін, жеңілдікті
кезеңді, құнды қорытындылайтын біріктірме көрсеткіш
Қолданыстағы
баламалары
грант-элемент
Орысша
грант-элемент
Ағылшынша
grant element
Түрікше
grant elemanı (грант елеманы)
Қытайша
格
兰特元素 (gélántè yuánsù)
Термин
график (*) (1971-1981), кесте (2005)
Анықтамасы
орындаудың
нормалары
мен
уақытының
нақты
көрсеткіштері бар жұмыс жоспары
Қолданыстағы
баламалары
график, кесте
Орысша
график
Ағылшынша
schedule
Түрікше
tarife(тарифе)
Қытайша
时间表 (shíjiān biǎo)
Термин
графика (өнер) (1971-1981)
Анықтамасы
бейнелеудің
негізгі
құралы
ретінде
сызықтарды,
штрихтарды, дақтарды және нүктелерді қолданатын
бейнелеу өнерінің түрі
329
Қолданыстағы
баламалары
графика, жазу таңбалары
Орысша
графика
Ағылшынша
graphic arts
Түрікше
grafik(график)
Қытайша
图像 (túxiàng)
Термин
графология (өнер) (1971-1981)
Анықтамасы
тұлғаның қолтаңбасы мен жеке ерекшеліктерінің арасында
тұрақты байланыс болатын ілім
Қолданыстағы
баламалары
графология
Орысша
графология
Ағылшынша
graphology
Түрікше
grafoloji(графоложи)
Қытайша
笔迹学 (bǐjī xué)
Термин
грим (өнер) (2014)
Анықтамасы
актердің сыртқы түрін (көбіне бетін) арнайы бояулар
(грим), пластикалық және шаштық жапсырмалар, парик,
шаш үлгілері және т.б. көмегімен өзгерту өнері
Қолданыстағы
баламалары
грим, бет бояуы
Орысша
грим
Ағылшынша
makeup
Түрікше
makyaj (макиаж)
Қытайша
化装 (huàzhuāng)
Термин
гриф (ісқағаз.) (2016)
Анықтамасы
құжаттағы жазу немесе арнайы белгі
Қолданыстағы
баламалары
гриф, белгі
Орысша
гриф
Ағылшынша
griffin
Түрікше
akbaba (акбаба)
Қытайша
秃鹫(tūjiù)
Термин
гротеск (өнер) (1971-1981)
Анықтамасы
шынайы
және
фантастикалық,
ықтималдық
және
карикатура, гипербола және аллогизмнің ерекше және
контрастылық қисындасуы арқылы өмірлік қарым-
қатынастарды
күлкілі
немесе
қайғылы
түрде
қорытындылайтын және қиыстыратын көркем бейнелілік
түрі
Қолданыстағы
баламалары
гротеск
Орысша
гротеск
Ағылшынша
grotesque
Түрікше
grotesk (гротеск)
330
Қытайша
怪诞 (guàidàn)
Термин
гудвилл, беделқұн (экон.) (2006, 2016)
Анықтамасы
фирманың іскерлік беделінің құны
Қолданыстағы
баламалары
гудвилл, беделқұн
Орысша
гудвилл
Ағылшынша
goodwill
Түрікше
iyi niyet (ии ниет)
Қытайша
善意 (shànyì)
Термин
ғазал (әдеб.) (2003)
Анықтамасы
негізінен кемі үш, көбі 12 бәйіттен түзілетін бірыңғай
ұйқасы бар өлең
Қолданыстағы
баламалары
ғазал
Орысша
газал
Ағылшынша
gazal
Түрікше
gazal (газал)
Қытайша
瞪羚 (dèng líng)
331
Ғ
Термин
ғалым (пед.) (2015)
Анықтамасы
арнайы білім алған және ғылыми немесе ғылыми-
педагогикалық қызметпен кәсіби түрде шұғылданатын
адам
Қолданыстағы
баламалары
ғалым
Орысша
ученый
Ағылшынша
scientist
Түрікше
bilim adamı (билим адамы)
Қытайша
受过训练的 (shòuguò xùnliàn de)
Термин
ғалымдар кеңесi ( ісқағаз.) (2016)
Анықтамасы
жоғары оқу орнын, ұйымды, өзі орналасқан аумақты
дамытудың стратегиялық мәселелерін шешумен
айналысатын жоғары оқу орнының, ғылыми-зерттеу
ұйымының немесе ғалымдар бірлестігінің тұрақты түрде
әрекет ететін сайланбалы өкілетті органы
Қолданыстағы
баламалары
ғалымдар кеңесі
Орысша
совет ученых
Ағылшынша
council of scientists
Түрікше
bilim adamları konseyi (билим адамлары консеии)
Қытайша
科学家理事会 (kēxuéjiā lǐshì huì)
Термин
ғақлия (әдеб.) (2003)
Анықтамасы
көркем қара сөз, нақыл сөздің бір түрі, дүниенің құпия
сыры терең таразыланған ойлар мен пікірлер, трактат
Қолданыстағы
баламалары
ғақлия
Орысша
гаклия
Ағылшынша
gakliya
Түрікше
kefil (кефил)
Қытайша
论文 (lùnwén)
Термин
ғаруз (әдеб.) (1971-1981)
Анықтамасы
өлең өлшемінің жүйесі
Қолданыстағы
баламалары
ғаруз
Орысша
аруз
Ағылшынша
aruz
Түрікше
aruz vezni (аруз везни)
Қытайша
哈儿物泽(ha er wù zé)
332
Термин
ғашықтық эпос (әдеб.) (2003 )
Анықтамасы
лирикалық әрі эпикалық шығарма
Қолданыстағы
баламалары
ғашықтық эпос, ғашықтық дастан, ғашықтар туралы
эпос, ғашықтар туралы дастан
Орысша
любовный эпос
Ағылшынша
love epos
Түрікше
aşk destanı(ашк дестаны)
Қытайша
爱情史诗 (àiqíng shǐshī)
Термин
ғибрат өлең (әдеб.)( 2003)
Анықтамасы
моральдық сипаттағы әндер жанры
Қолданыстағы
баламалары
ғибрат өлең
Орысша
песня–наставление
Ағылшынша
admonishing song
Түрікше
Şarkı-manual (Шаркы-мануал)
Қытайша
歌曲指令
(gēqǔ zhǐlìng)
Термин
ғұрып (филос.)(2005)
Анықтамасы
белгілі бір қоғамда немесе әлеуметтік топта пайда болатын
және олардың мүшелеріне үйреншікті болып табылатын іс-
әрекеттердің мұраға алған таптаурындық тәсілі
Қолданыстағы
баламалары
ғұрып, дәстүр
Орысша
Обычай
Ағылшынша
Custom
Түрікше
Görenek (гөренек)
Қытайша
习俗 (xísú), 风俗 (fēngsú)
Термин
ғылыми-фантастикалық жанр (әдеб.)(1971-1981)
Анықтамасы
көркем әдебиет, кино және басқа да өнер түрлеріндегі
жанр, фантастика түрлерінің бірі
Қолданыстағы
баламалары
ғылыми-фантастикалық жанр, ғылыми қиял-ғажайыпжанр
Орысша
научно-фантастический жанр
Ағылшынша
science fiction genre
Түрікше
bilim kurgu tarzı (билим кургу тарзы)
Қытайша
科幻小说类型 (kēhuàn xiǎoshuō lèixíng)
Термин
ғылыми құқықтық сана (пед.)(2016)
Анықтамасы
нақтылығымен және көлемділігімен ерекшеленетін терең
және жан-жақты құқықтық танымдар болып табылатын
құқықтық сана
Қолданыстағы
баламалары
ғылыми құқықтық сана, ғылыми құқық санасы
Орысша
научное правосознание
Ағылшынша
scientific sense of justice
Түрікше
bilimsel adalet anlayışı (билимсел адалет анлайышы)
Қытайша
科学的正义感 (kēxué de zhèngyì gǎn)
333
Термин
ғылыми фантастикалық әдебиет(әдеб.)(2003)
Анықтамасы
ғылым саласындағы фантастикалық жорамалдарға (қиялға,
алыпсатарлыққа), сондай-ақ нақты, жаратылыстану және
гуманитарлық
ғылымдарға
негізделетін
фантастика
жанрының бір түрі
Қолданыстағы
баламалары
ғылыми фантастикалық әдебиет, ғылыми-фантастикалық
әдебиет, ғылыми-қиялдық әдебиет
Орысша
научно-фантастическая литература
Ағылшынша
science fiction literature
түрікше
bilim kurgu edebiyatı(билим кургу едебиаты)
Қытайша
科幻文学
(kēhuàn wénxué)
Термин
ғұлама (филос.) (2005)
Анықтамасы
ақылды адам, ойшыл, аса терең ой адамы
Қолданыстағы
баламалары
ғұлама, дана, данагөй
Орысша
мудрец
Ағылшынша
sage
Түрікше
adaçayı (адачайы)
Қытайша
哲人(zhérén)
Термин
ғұмырнама (тарих.) (2000)
Анықтамасы
автордың өзі қатысқан немесе куәгері болған өткен
оқиғалар туралы жазба түрде баяндалған әдеби шығарма
Қолданыстағы
баламалары
Достарыңызбен бөлісу: |