Әдетте, күнделікті, ағымдағы қоғамдық-саяси өмірдің оқиғаларына арналып шығарылатын көлемді парақтар
жүктеу/скачать 2,21 Mb. Pdf көрінісі
|
Г-Д
дәлелдеу Орысша
доказывание 353
Ағылшынша proving Түрікше
kanıtlama (канытлама) Қытайша
证明 (zhèngmíng)
Термин дәлелдеу қисыны (филос.) (2016) Анықтамасы ойлау үдерісі, бір пікірдің шындығы басқа пікірлердің жәрдемімен дәлелденеді. Бірақ, соңында әрбір дұрыс пікір нақты фактіге негізделеді Қолданыстағы баламалары
Орысша
логика доказывания Ағылшынша ispat mantığı(испат мантыы) Түрікше
proof logic Қытайша
逻辑证明(luójí zhèngmíng)
Термин дәлелдеу мақсаты(заң) (2016) Анықтамасы субъективті түсінік емес, объективті шындық болып табылатын объективті ақиқатты анықтау Қолданыстағы баламалары дәлелдеу мақсаты Орысша
цель доказывания Ағылшынша objective of proof Түрікше
delil tespitinin amacı (делил теспитинин амаджы) Қытайша
证明的目的 (zhèngmíng de mùdì)
Термин дәлелдеу міндеті(заң.)(2016) Анықтамасы алдын ала анықтауды жүргізуші тұлғаның, тергеушінің, прокурордың қылмыстық істің барлық мән-жайын толық, жан-жақты және объективті түрде анықтау парызы Қолданыстағы баламалары дәлелдеу міндеті Орысша обязанность доказывания Ағылшынша duty of proof Түрікше ispat yükü (испат йүкү) Қытайша 举证责任(jǔzhèng zérèn)
Термин
дәлме-дәл мағына, дәлме-дәл мән (лингв.) (2016) Анықтамасы дәлме дәл деп бірнәрсеге толық сәйкес келуі Қолданыстағы баламалары
Орысша
буквальное значение Ағылшынша literal meaning Түрікше
edebi anlam (едеби анлам) Қытайша
字面意义 (zìmiàn yìyì)
Термин дәнекер (лингв.) (1971-1981) Анықтамасы түбір мен қосымшаның немесе біріккен екі сөздің арасын жалғаушы компонент, дыбыс Қолданыстағы
354
баламалары Орысша связка
Ағылшынша bunch
Түрікше bohça (бохча) Қытайша 束 (shù)
Термин
дәреже(*) (2015) Анықтамасы мөлшер, қарқындылық, сапа және т.б. нәрселерді сипаттайтын салыстырмалы шама; өлшем; біреуқол жеткізген жағдай, деңгей Қолданыстағы баламалары
Орысша
таблица гласных Ағылшынша vowel table
Түрікше derece (дередже) Қытайша
粒子 (lìzǐ)
Термин дәрменсіздік(экон.)(2016) Анықтамасы борышкердің (азаматтың, ұйым мен мемлекеттің) ақшалай міндеттемелер бойынша кредиторлардың талаптарын және (немесе) мемлекеттік міндетті төлемдерді төлеу бойынша міндетті орындауын толық көлемде қанағаттандыруға қабілетсіздігі Қолданыстағы баламалары дәрменсіздік, қауқарсыздық, халсіздік Орысша несостоятельность Ағылшынша insolvency Түрікше sağlıksızlık (саылыксызлык) Қытайша 信贷机构破产 (xìndài jīgòu pòchǎn)
Термин
дәстүр(филос.) (1971-1981-2005) Анықтамасы әлеуметтік-мәдени мұраның
ұзақ уақыт бойына адамдар атадан балаға қалдыратын, әдетке айналған, сол қоғамның немесе әлеуметтік топтың құндылықтар жүйесі мен ережелеріне ұласқан бөлігі Қолданыстағы баламалары дәстүр, жора, жоралғы, жөн, кәде, салт, салт-сана Орысша
традиция Ағылшынша tradition Түрікше
gelenek (геленек) Қытайша
传统 (chuántǒng)
Термин дәстүр және жаңашылдық(әдеб.) (1971-1981) Анықтамасы әдебиет пен өнердің даму барысында сабақтастық пен жаңғыртуды, мұрагерлік пен қайта жасауды, бұрынғы мен соңғының байланысын білдіретін ұғым Қолданыстағы баламалары
355
Орысша традиция и новаторство Ағылшынша tradition and innovation Түрікше
gelenek ve yenilik (геленек ве иенилик) Қытайша
传统 (chuántǒng)
Термин дәстүр қатынасы(әдеб.) (2003) Анықтамасы ұрпақтан ұрпаққа
беріліп отыратын, тарихи қалыптасқанрухани бағыт Қолданыстағы баламалары дәстүр қатынасы,дәстүрге қарау Орысша
традиция отношений Ағылшынша relationship tradition Түрікше
gelenek ilişkisi (геленек илишкиси) Қытайша
关系传统 (guānxì chuántǒng)
Термин дәстүрлі(филос.) (2003) Анықтамасы ертеден келе жатқан дәстүрге, рәсімдерге негізделген Қолданыстағы баламалары
Орысша
традиционный Ағылшынша traditional Түрікше
geleneksel (геленексел) Қытайша
传统 (chuántǒng)
Термин дәстүрлі грамматика (лингв.) (2003) Анықтамасы тілдік фактілерді басым түрде формадан мағынаға қарай талдайтын және сипаттайтын грамматика түрі Қолданыстағы баламалары дәстүрлі грамматика
Орысша традиционная грамматика Ағылшынша traditional grammar Түрікше
geleneksel dilbilgisi (геленексел дилбилгиси) Қытайша
传统语法 (chuántǒng yǔfǎ)
Термин дәстүрлі лингвистика (лингв.) (2003) Анықтамасы тіл біліміндегі бағыттар, оларға структурализм және орныққан тілтанымдық дәстүрлерге сәйкес, тіл
компоненттерінің ішкі
қарым-қатынастары мен
тәуелділіктерін, оның құрылымын ашып қана қоймай, өз зерттеуінде тіл мен ойлаудың өзара қарым-қатынастары тәрізді мәселелерді зерделеуді де мақсат етіп белгілейтін бағыттар жатады Қолданыстағы баламалары дәстүрлі лингвистика, дәстүрлі тіл білімі Орысша
традиционная лингвистика Ағылшынша traditional linguistics Түрікше
geleneksel dilbilim (геленексел дилбилим) Қытайша
传统语言学 (chuántǒng yǔyán xué)
356
Термин дәулетті таптар(тар.) (1971-1981) Анықтамасы бірінші кезекте жағдайлары қолдарында бар мал-мүлкімен анықталатын адамдар топтары Қолданыстағы баламалары дәулетті таптар, ауқатты таптар Орысша
имущие классы Ағылшынша proprietary classes Түрікше
güçlü sınıflar(гүшлү сыныфлар) Қытайша
有财产的(yǒu cáichǎn-de)
Термин дәуір (тар.) (1971-1981, 2005) Анықтамасы кейбір сипаттағы құбылыстар, оқиғалар бойынша бөлінген ұзақ уақыт кезеңі Қолданыстағы баламалары дәуір, заман Орысша
эпоха Ағылшынша epoch Түрікше
çağ (чаг) Қытайша
时代 (shídài)
Термин дебет, алашақ (экон.) (2006, 2014) Анықтамасы кестелі нысандағы бухгалтерлік есеп шотының сол жағын білдіретін термин Қолданыстағы баламалары дебет, алашақ Орысша
дебет Ағылшынша debit Түрікше
debit (дебит) Қытайша
借方 (jièfāng)
Термин дебеттеу (экон.) (2014) Анықтамасы дебет шотына, яғни оның сол жағына жазба жүргізу; дебетке белгілі бір соманы енгізу Қолданыстағы баламалары дебеттеу Орысша
дебетование Ағылшынша debiting Түрікше
borçlandırma (борчландырма) Қытайша
借记 (jiè jì)
Термин дебиторлық берешек, дебиторлық борыш (экон.) (2006) Анықтамасы заңды және
жеке тұлғалардан олармен өзара
шаруашылық қатынастар нәтижесінде ұйымға тиесілі борыш сомасы Қолданыстағы баламалары дебиторлық берешек, дебиторлық борыш, дебиторлық қарыз Орысша
дебиторская задолженность Ағылшынша receivable debit Түрікше
alacak hesapları (алажак хесаплары) 357
Қытайша 债务人 (zhàiwùrén)
Термин девальвация, құнсыздану (экон.) (2006, 2015) Анықтамасы ұлттық валютаның шетел валютасына немесе халықаралық валюта өлшемдеріне қатысты бағамының төмендеуі Қолданыстағы баламалары
Орысша
девальвация Ағылшынша devaluation Түрікше
devalüasyon (девалүасйон) Қытайша
货币贬值 (huòbì biǎnzhí)
Термин девиз (ісқағаз.) (1971-1981) Анықтамасы адамдар тобының немесе ұйымның мінез-құлқы мен ұмтылысын анықтайтын сөз немесе қысқа сөйлемше Қолданыстағы баламалары девиз, ұран Орысша
девиз Ағылшынша motto Түрікше
sloganı (слоганы) Қытайша
外 汇 (wàihuì)
Термин
деградация, құлдырау(экон.) (2014) Анықтамасы
Қолданыстағы баламалары деградация, құлдырау, кері кету,нашарлау,төмендеу,азу, біртіндеп кері кету Орысша
деградация Ағылшынша degradation Түрікше
bozulma (бузулма) Қытайша
退化;下降;衰落 (tuìhuà; xiàjiàng; shuāiluò)
Термин дезинтермедиация(экон.)(2006) Анықтамасы инвесторлардың қаражатты пайыздық табысы
айтарлықтай төмен кредит мекемелерінің шотынан ашық рыноктағы табысы неғұрлым жоғары инвестицияға аударуы Қолданыстағы баламалары
Орысша
дезинтермедиация Ағылшынша disintermediation Түрікше
aracısızlaşma (аражызлашма) Қытайша
脱媒 (tuōméi), 非中介 (fēi zhōngjiè)
Термин декаданс (әдеб.) (2003) Анықтамасы XIX ғ. екінші жартысы мен XX ғ. басындағы өмірден түңілу, келешектен үмітсіздікке бой алдыру сарындары, дара тұлғалардың жекеленуі байқалғанын білдіретін,
358
Еуропа мәдениетінде көрініс
тапқан тоқырау
құбылысының жалпы атауы Қолданыстағы баламалары
Орысша
декаданс Ағылшынша decadence Түрікше
çöküş(чөкүс) Қытайша
衰落 (shuāiluò)
Термин декаденттік(әдеб.) (2003) Анықтамасы XIX ғасырдың соңы және ХХ ғасыр басындағы әдебиет пен өнерге қарсы реалистік бағыт Қолданыстағы баламалары декаденттік, декадентшілдік Орысша
декадентство Ағылшынша decadence Түрікше
çöküş(чокүш) Қытайша
衰落 (shuāiluò)
Термин декларация, мағлұмдама(ісқағаз.) (2008) Анықтамасы мемлекеттің ішкі және сыртқы саясатының негізқұраушы қағидаттарын, халықаралық ұйымдар қызметі негіздерінің немесе олардың ұстанымдарын белгілі бір мәселе бойынша қамтитын ресми мемлекеттік құжат Қолданыстағы баламалары декларация, мағлұмдама Орысша
декларация Ағылшынша declaration Түрікше
deklarasyon (декларасйон) Қытайша
宣言(xuānyán), 报单(bàodān)
Термин декорация (өнер) (1971-1981) Анықтамасы сахнада орнатылатын театрлық іс-қимылдардың орнын және жабдықталуын кескіндемелік немесе архитектуралық бейнелеу Қолданыстағы баламалары декорация Орысша декорация Ағылшынша decoration Түрікше dekorasyon(декорацион) Қытайша 表面的装饰 (biǎomiànde zhuāngshì)
Термин
декрет (ісқағаз.) (2016) Анықтамасы билік органының немесе лауазымды тұлғаның құқықтық актісі
Қолданыстағы баламалары декрет, заң Орысша
декрет Ағылшынша decree Түрікше
kararname (карарнаме) 359
Қытайша 法令(fǎlìng)
Термин делдал (экон.) (1992) Анықтамасы әртүрлі мәмілелерді жасау кезіндегі делдал Қолданыстағы баламалары
Орысша брокер Ағылшынша broker Түрікше
broker (брокер) Қытайша
经纪人 (jīngjì rén)
Термин
делдал (заң)( 1999) Анықтамасы коммерциялық, қаржылық операциялар жүргізуші, сондай- ақ түрлі дауларды реттеу қызметін көрсетуші заңды немесе жеке тұлға.
Қолданыстағы баламалары делдал, дәнекер
Орысша
Посредник Ағылшынша mediator, intermediary Түрікше Arabulucu(арабулужу) Қытайша 中 间人(zhōngjiānrén) Термин
делдал банк (экон.) (2002) Анықтамасы алушы банкпен немесе жіберуші банкпен корреспонденттік қатынаста болатын банк Қолданыстағы баламалары делдал банк, арашы банк Орысша
банк-посредник Ағылшынша intermediary bank Түрікше
aracı banka (аражы банка) Қытайша
中介 银行 一家银行 (zhōngjiè yínháng yījiā yínháng)
Термин
делдалдық(заң)( 2016) Анықтамасы халықаралық құқықта – мемлекеттер арасындағы дауларды үшінші мемлекеттің қатысуы арқылы және олардың қойған шарттары негізінде келіссөздер жолымен бейбіт шешу амалдарының бірі. Қолданыстағы баламалары делдалдық, келістірушілік
Орысша
посредничество Ағылшынша Mediation Түрікше Arabuluculuk (арабулуджулук) Қытайша 调解(tiáojiě)
Термин делдалдық қызметтер көрсету (экон.)( 2016) Анықтамасы шикізат, материал, өнім, ақша, валюта, ақпарат, тұтынушылық тауарларының айналымдарын жеделдету және жеңілдету үшін өндірушілер мен тұтынушылар
360
арасындағы байланысты жолға қоюға көмектесетін кәсіпкерлік қызмет формасы. Қолданыстағы баламалары делдалдық қызметтер көрсету Орысша посреднические услуги Ағылшынша intermediary services Түрікше arabuluculuk hizmetleri (арабулуджулук хизметлери) Қытайша 调解服务(tiáojiě fúwù)
Термин делегат (ісқағаз.) (2016) Анықтамасы мемлекет, ұжым уәкілетті болатын сайланған немесе тағайындалған өкіл Қолданыстағы баламалары делегат Орысша
делегат Ағылшынша delegate Түрікше
temsilci (темсилджи) Қытайша
代表 (dàibiǎo)
Термин делегация (ісқағаз.) (2016) Анықтамасы үкімет, ұйым, қауымдастық бөлген адамдар тобы Қолданыстағы баламалары
Орысша
делегация Ағылшынша delegation Түрікше
delegasyon (делегасион) Қытайша
代表 团 (dàibiǎo tuán)
Термин
делистинг, тізімнен шығару (экон.) (2016) Анықтамасы қор биржасының баға белгілеу тізімінен белгілі бір бағалы қағазды шығару Қолданыстағы баламалары делистинг, тізімнен шығару Орысша
делистинг
Ағылшынша delisting Түрікше
listeden silme (листеден силме) Қытайша
退市 (tuì shì)
Термин демагогия, даурықпа(*) (1971-1981, 1990) Анықтамасы адамдардың сезіміне, инстинкттеріне қасақана әсер ету, өз мақсаттарына жету үшін сана-сезімі төмен бұқара бөлігінің талғамдарына бейімделу Қолданыстағы баламалары
Орысша
демагогия Ағылшынша demagogy Түрікше
demagoji (демагожи) 361
Қытайша 蛊惑(gǔhuò)
Термин демалыс(ісқағаз.)(1971-1981з) Анықтамасы тынығу, емделу және т.б. үшін жұмыстан, қызметтенбелгілі бір мерзімге босатылу Қолданыстағы баламалары демалыс
Орысша Отпуск
Ағылшынша Vacation Түрікше Tatil(татил) Қытайша 节日(Jiérì)
Термин
демалыс жәрдемақысы (экон.)( 2016) Анықтамасы еңбек кодексінде немесе ұжымдық шартта анықталған, қызметкерге соңғы жұмыс күні төленетін ақша сомасы. Қолданыстағы баламалары демалыс жәрдемақысы, қызметтен босарда алатын жәрдемақы Орысша пособие выходное Ағылшынша holiday allowance Түрікше tatil indirimi (татил индирими) Қытайша 假期津贴(jiàqī jīntiē)
Термин
демалыс күні (ісқағаз.) (1971-1981), демалыс күн (2016) Анықтамасы жұмыс істемейтін күн Қолданыстағы баламалары
Орысша
выходной день Ағылшынша day off Түрікше
bir gün izin (бир гүн изин ) Қытайша
休息日 (xiūxí rì) Термин
демередж (экон.) (2006) Анықтамасы ақшалай айыппұл, тұрақсыздық айыбы Қолданыстағы баламалары
Орысша
демередж Ағылшынша demurrage Түрікше
demoraj (демораж) Қытайша
免箱期 (miǎnxiāngqī)
Термин демеуқаржы (1995), дотация, демеуқаржы (2016) (экон.) Анықтамасы әртүрлі мекемелердің пайдалануына берілетін капиталдар немесе кіріс баптары Қолданыстағы баламалары дотация, демеуқаржы, үстеме Орысша
дотация Ағылшынша grant, subsidy Түрікше
ödenek (өденек) 362
Қытайша 补助金, 补贴 (bǔzhù jīn, bǔtiē)
Термин Демеулік (лингв.) (1971-1981) Анықтамасы сөзге немесе сөйлемге күшейту, тежеу, шектеу, сұрау, болжалдық, күмән, нақтылау мәнін үстейтін шылау түрі Қолданыстағы баламалары демеулік Орысша
частица Ағылшынша fraction, particle Түрікше
mote yarar (моте иарар) Қытайша
遗志 (yízhì)
Термин демеуші (заң) (1990) Анықтамасы жеке және заңды тұлғалардың қандай да бір қызметін қаржыландыратын жеке немесе заңды тұлға Қолданыстағы баламалары демеуші Орысша
спонсор Ағылшынша sponsor Түрікше
sponsor (спонсор) Қытайша
赞助 (zànzhù)
Термин де мократия (саяс.) (2016) Анықтамасы азаматтардың өздері немесе сайланған өкілдері арқылы шешімдер (саяси) қабылдау құқығын жүзеге асыратын басқару нысаны Қолданыстағы баламалары демократия Орысша
демократия Ағылшынша democracy Түрікше
demokrasi (демокраси) Қытайша
民主 (mínzhǔ)
Термин демонстрация (*) (2016) Анықтамасы тыңдаушыларды әлдебір
құбылыспен, затпен,
таныстырудың көрнекі тәсілі; ашық көрсету Қолданыстағы баламалары
жүктеу/скачать 2,21 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|