Қ. Жарықбаев о. СаңҒылбаев

462
сындағылардың назарын өзіне ауда-
руға тырысушылығымен сипаттала-
ды, бұл орайда оның нақты оқиғалар-
ды бағалау өзіне қолайлы тұрғыда
бұрмаланған болады, қарым-қаты-
наста театрдағыдай мәнерленушілік-
ке бейім; 8) орнықсыз психопаттар –
негізгі нышандары: көңілшектік, ке-
лелі мүдделерінің болмауы, айнала-
сындағылардың ықпалына тез бе-
рілушілік; 9) органикалық психо-
паттар – ақыл-ойының туа біткен 
шектеулілігімен ерекшеленеді, жақ-
сы оқуы мүмкін, бірақ нәтижесіз, 
білімді қолдану не бастама көрсету 
қажет болған кезде өзін қоғамда ұс-
тай біледі
;
бірақ пайымдаулары жұрт 
ығыр болған түрде болып келеді.
П-мен қалыпты мінез-құлықтары-
ның арасында анық шекара жоқ. 
Психопаттардың аталған типтеріне 
нормада мінез бітімі ұқсас, бірақ 
патологиялық (психопаттық) көрінісі 
жоқ кісілердің табиғаты үйлес ке-
леді. Аурудың немесе психикалық 
жарақаттардың ықпалымен психо-
паттарда ұзаққа созылған невроздық
күйлер, сондай-ақ депрессиялар пай-
да болуы мүмкін. П.-дың профилак-
тикасында лайықты тәрбиенің, психо-
терапевтік және психофармакология-
лық емдеудің маңызды мәні бар.
ПСИХОСЕМАНТИКА 
(психо... 
және грек. 
semantikos – 
белгілеуші) –
қабылдау, ойлау, жад, шешімдер қа-
былдау процестеріне негіз болатын
мағыналардың жеке-даралық жүйе-
сінің генезисін, түзілімін және функ-
ция атқаруын зерттейтін психология 
саласы. П. индивидуумдық санада 
мағыналардың (бейнелер, символ-
дар, символдық әрекеттер, сондай-ақ 
белгілік және вербальдық нысан-
дар) болуының әртүрлі нысандарын 
зерттейді, субъектіде қалыптасатын 
мағыналар жүйесіне мотивациялық 
факторлардың және субъекттің эмо-
циялық күйінің ықпалын талдайды. 
Эксперименттік психосемантиканың 
негізгі әдісі индивидуумдық сананың 
категориялық құрылымдарының 
модельдік түсінігі болып табылатын
субъективтік семантикалық кеңістік-
терін құруға саяды. П. категориялану 
процесінің жалпы психологиялық, 
сондай-ақ дифференциалдық-пси-
хологиялық аспектілерін зерттейді. 
Соңғы жағдайда психосемантика-
ның міндеті – белгілі бір индивидтің 
әлем туралы түсініктерінің жүйесін 
оның индивидуумдық мағыналары 
мен тұлғалық мәндер жүйесін қайта 
құру жолымен қайта құрылымдау 
болып табылады.
ПСИХОТЕРАПИЯ 
(грек. 
рsусhе – 
жан 
+ 
thraреіа 
– емдеу). Қысқаша айтқан-
да П. адамды (пациентті) психоло-
гиялық құралдардың ықпалымен ем-
деу дегенді білдіреді. П. – кең өрісті 
мағынасы бойынша сау адамдарға 
(клиенттерге) әртүрлі психологиялық
қиын жағдайларга немесе психика-
сын өңдеуге көмекті қажетсінгенде 
жәрдем беруді іздейтін ғылым саласы. 
Ондай көмектерді жеке-дара немесе
топты формада маман ұйымдасты-
рады. Қазіргі кезде П. адамның, тұл-
ғааралық қатынастың, топтық үрдіс-
тердің болмысына байланысты әр-
түрлі теориялық-әдіснамалық ба-
ғыттары – психоаналитикалық, нео-
бихевиористік, когнитивтік, гума-
нистік, нейролингвистикалық бағ-
дарламалау (НЛБ) және т.б. бар. П. –

жүктеу/скачать 11,21 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: