12 билет 1.Игерулі,игерусіз өзгерістер 1.Комбинаторлық өзгерістер(игерулі) 2.спантандық игерусіз(игерусіз)
К.Бисенбаева классификациясы: Игерулі өзгерістер сөз ішіндегі немесе сөз аралығындағы көршілес қатар тұрған дыбыстардың бір-біріне тигізген ықпалымен байланысты болады.
а) бір дыбыстың екінші дыбысқа алмасуы
в) кейде дыбыс түсіп қалуы
б) дыбыстың көмескіленуі
г)жаңа дыбыс пайда болуы т.б
Мыс:сөнген/сөңгөн; сары ала/сар(ы)ала
Ал игерусіз өзгерістер көршілес дыбыстардың бір-біріне тигізген ықпалы болмайды.Мыс:Жүсіп,Түсіп,Нүсіп,Ғазиз,Ғазиза
Комбинаторлық өзгерістер-дыбыстардың бір-біріне тигізген ықпалымен байланысты болады
Спантандық өзгерістер-дыбыстардың бір-біріне тигізген ешқандай ықпалы көрініс таппайды.Онда дыбыс өзгерісі сөздің барлық дыбыстық ықпалына түспей, өздігінен құрылып тұрады.
2. Консонант дауыс шымылдығы бойынша жіктеліуі Ә.Жүнісбек еңбегінде дауыссыз дыбыстар төмендегіше жіктеледі:
Дауыс қатысына қарай:
а) қатаң дауыссыз дыбыстар жасалғанда дауыс желбезегі тербелмейді (п, қ-к, с, ш);
ә) ұяң дауыссыз дыбыстар жасалғанда дауыс желбезегі жартылай тербеледі (б, д, ғ-г, з, ж)
Б) үнді дауыссыз дыбыстар жасалғанда дауыс желбезегі мол тербеледі (м, н, ң, р, л, и, у).
13 билет 1:орфоэпиядағы регрессивті ассимиляция. Бір сөз көлемінде немесе бірнеше сөз аралығында кейінгі дыбыстың алғашқы дыбысқа артикуляция жағынан өзіне ұқсата ықпал етуін регрессивті ассимиляция дейміз.
Орфоэпияда кездесетін регрессивті ассимиляция жартылай регрессивті ассимиляция дейміз.Егер сөз н үнді дыбысына аяқталса қосымша ұяңнан не қатаңнан басталса н-ң айналады Мысалы:күн+ге күңге деп естіледі.
Алдынғы морфема з ұяңнан бітіп кейінгі морфема қатаң сдыбысынан басталса онда з дыбысына алмасады.Мысалы: көзсіз -көссіз деп естіледі.
