Кәсіпкерліктің түрлері
Өндірістік
Коммерциялық
Қаржылық
Кеңес-беру
Жаңартушылық
Саудалық
Банктік
Ғылыми - техникалық
Әкімшілік жолмен басқару
Сауда-көтерме сатып алу
Сақтандыру
Тауар өндіру
Қаржылық басқару
Сауда делдалдық
Аудиторлық
Жалпы басқару
Сурет 2. Кәсіпкерліктің түрлері
Кәсіпкерліктің түрлері
1.Атқаратын міндетіне қарай кәсіпкерліктің мынадай түрлері болады: өндірістік, коммерциалық, финанс және консультациялық.
2.Меншік түрлері бойынша жеке меншік, мемлекеттік, муниципалды, сонымен бірге қоғамдық құрылымдар меншігі.
3.Меншіктер саны бойынша кәсіпкерлік іс жеке адамның немесе коллективтің (ұжымның) құрамы болуы керек.
4.Кәсіпкерлік формасы бойынша екіге бөлінеді:
1) ұжымдық – құқықтық және 2) ұжымдық экономикалық.
Кәсіпкерліктің үш түрі бар:
- жеке тұлғалар;
- серіктестік (жолдастық);
- корпорация (акционерлік қоғам)
Жеке кәсіпкерлік деп- бір адам ғана айналысатын бизнесті айтады. Оның жауапкершілігі шектелмеген және оның капиталы көп емес – жеке кәсіпкерліктің кемшіліктері осында.
Оның артықшылықтары: әр меншік иесі өз пайдасына өзі ие, кез келген өзгерісті өзі жасай алады. Ол тек табыс салығын төлейді және корпорация үшін бекітілген салықтан босатылған.
Корпорация деп- бір кәсіпкерлік қызмет істеу үшін бірлескен тұлғалар жиынтығын айтамыз. Корпорация меншігіне құқық акциялар бойынша бөліктерге бөлінген, сондықтан корпорация иелері акция ұстаушылар, ал корпорация акционерлік қоғам деп аталады. Корпорация табысынан корпорацияға салынатын салық ұсталады. Кәсіпкерліктің акционерлік формасы Қазақстанда жиі кездеседі.
Корпорация артықшылықтарына мыналар жатады:
Кәсіпкерлік экономикалық ойлардың ерекше түрі, көзқарас жиынтығы ретінде сипатталады және шешім қабылдайды, онытәжірибелік қызметте іске асырады.
Кәсіпкер болудың мәні біреудің істегенін істемеу дейді И.Шумпетер. Ескішілікті елестету, көріп білу, тұрақты қарсы тұру.Жаңаны табуға дайын болу және оның мүмкіншілігін пайдалану үшін тәуекелге баруға үйрену, қорқуды жеңу және игілікті ықпал ету болып жатқан жағдайға байланысты емес – бұл процесті кәсіпкер анықтау керек.
Кәсіпкер ой өрісі жағынан өте тайыз, себебі оның көзқарасы өте тар шеңберге.Біздің отандық әдебиетте кәсіпкерлік шаруашылық өнерінің призмасы ретінде қарастырылады. Экономикалық және ұйымдастыру шығармашылығы ретінде еркін бастамашылық, новаторлық, тәуекелге бару табыс табу үшін тәукелге бару болып табылады. Бұл толық табиғи мүмкіншілік: басқарудың өзі мүмкіншілік өнері, өндірісті ұйымдастыру, нақты шаруашылық жүргізудегі жеке бейімділік, тапқырлық, ой жүйріктігі.
Кәсіпкердің қаралып отырған қызмет түрі материалдық, еңбек, қаржы ақпараттық ресурстарды пайдаланумен тығыз байланысты. Сондықтан да тәуекелділік бұл ресурстарды толықтай немесе кейбір бөліктерін жоғалту қаупі жөнінде болуы мүмкін. Бұдан басқа тәуекелдің апатты аймағы да болады. Бұл жағдайда кәсіпорын қарызын төлеуге дәрмені болмай, күйрейді.
Кәсіпорын (фирма) дегеніміз - бұл пайда табу мақсатымен өндіріс факторларын қолданып шаруашылықта еркіндік алған экономикалық субъект. Ұйымдастыру формасына байланысты кәсіпорындар әртүрлі формаларға бөлінеді, олардың ішінде ең бастылары: жеке бизнес, серіктестік, акционерлік қоғам.
Достарыңызбен бөлісу: |