1. Нутрициология, анықтамасы, міндеттері, негізгі ұғымдар
Тамақтанудағы D дәруменінің маңызы. Негізгі тамақ көздері. Гипожәне гипервитаминоздар, клиникалық белгілері
жүктеу/скачать 267,97 Kb.
|
НУТРИЦИОЛОГИЯ
- Бұл бет үшін навигация:
- Витамин жеткіліксіздігінің клиникалық белгілері
- Гиповитаминоз
| 12.Тамақтанудағы D дәруменінің маңызы. Негізгі тамақ көздері. Гипожәне гипервитаминоздар, клиникалық белгілері.
Д витамині деп химиялық құрылысы бойынша ұқсас Д2, Д3 фосфорлы-кальцийлі алмасуды реттеуге қабілеті бар бірнеше қосылыстарды айтады. Д витамині негізінен адам ағзасында теріде ультракүлгін сәулелердің әсерінен түзіледі. Д витаминінің белсенділігі төмен болып , белсенді түріне ауысуы үшін бауырда Д витамині гидроксилденеді және ол белсенді туындыға -1,25- оксикальциферолға ауысады. Д витамині ащы ішекте кальцийдің белсендірілуіне және сүйектердің минерализациясына қатысады. Ересектердің осы витаминге қажеттілігі 2,5 мкг/тәу ультракүлгін сәулелердің әсерінен адам терісінде түзілуімен және тағам арқылы түсуімен қанағатіандырылады. Бірақ шахтерлердің және ультракүлгін сәулелерін аз қабылдайтын басқа да мамандықтардың өкілдерінің тамағын арнайы витаминдейді. Д витамині сүйек қаңқасын қалыптастыруға аса маңызды болғандықтан, алғашқы кезекте балаларға қажет. Д витаминінің жеткіліксіздігінен фосфорлы-кальцийлі алмасуы бұзылады, онын салдары мешелге яғни рахит ауруына әкеледі . Балаларда Д витаминінің жеткіліксіздігі негізінен ультракүлгін сәулелердің тапшылығымен байланысты. Өсімдік текті өнімдерде Д витамині болмайды. Жануар текті балық майында , атлант майшабағында кездеседі. Жұмыртқадағы, сүтте , сары майда , сиыр бауырында құрайды. Витамин жеткіліксіздігінің клиникалық белгілеріжалпы әлсіздік, тершеңдік, сәби тістерінің өсуі тоқтайды; сүйектердің жұмсақтығы, омыртқа қабырғалар түрінің өзгеруі, бұлшық еттің гипотонусы, әлсіздік тыныс жолдарының ауруларына бейімділік байқалады. 13 СҰРАҚ
Е дәруменімайдаеритінболғандықтан, олнегізіненмайлардакездеседі, ал оныңең бай көздеріөсімдікөнімдері: өсімдікмайлары (соя, жүгері, күнбағысмайы) жәнемаргариндер, майлыдақылдар (жаңғақжәнежаңғақ, бадамжәнет.б.), тұқымдар (күнбағыс), дәндідақылдарөсіпшығады. Көкөністер мен жемістер Е витаминініңекіншімаңыздыкөзіболыптабылады, олардағы Е дәруменіконцентрациясы аз, бірақкөкөністер мен жемістердіңкөпмөлшерінебайланыстыбұлкөздіелемеугеболмайды: Е дәруменінің 12-ден 18% -ы денегекөкөністер мен жемістерменбіргетүседі.Е дәрумені жоғары температураға аса сезімтал емес, бірақ ол үшін жарық пен оттегі зиянын тигізеді. Сондықтан құрамында Е дәрумені бар тағамдарды қараңғы жерде (мысалы, шкафта) және жабық ыдыстарда сақтаған жөн. Гиповитаминоз.Е дәрумені тапшылығының клиникалық көрінісі сирек кездеседі. Токоферолдың жетіспеушілігі мальабсорбция және стеаторея синдромымен, жіңішке ішектің бір бөлігін алып тастағанда, сондай-ақ өнеркәсіптік химиялық өндірістің кейбір факторларының әсерінен өсімдік тағамдары мен өсімдік майларын ұзақ уақыт бойы жеткіліксіз қабылдау кезінде пайда болуы мүмкін. Жаңа туылған нәрестелерде Е витаминінің жетіспеушілігін байқауға болады, өйткені токоферолдар плацентаға нашар енеді. Е витаминінің жетіспеушілігі гемолитикалық анемияға, ретинопатияға, көру қабілетінің бұзылуына, липофусцинозға әкелуі мүмкін. Жаңа туылған нәрестелерде Е дәруменінің жетіспеушілігінен кенеттен өлім дамуы мүмкін. Бронхопульмониялық дисплазия ұрықтың Е дәрумені жетіспеушілігінің салдары болып табылады деген көзқарас бар. Емдеу - Е дәрумені препараттары. жүктеу/скачать 267,97 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|