238 Труды университета №1 (86) • 2022 Кіріспе
-сурет – Қазақстандық компанияларда басқару мінез-құлқы
жүктеу/скачать 0,75 Mb. Pdf көрінісі
|
13М
| 1-сурет – Қазақстандық компанияларда басқару мінез-құлқы
1-кесте – «Басқару стилі» ұғымының әртүрлі сипаттағы көрінісі Автор Басқару стилі-бұл басқарушылық қызмет пен мақсаттарға қол жеткізу үшін басшы бағыныштыларға психологиялық әсер етудің жеке тәсілі. М.А. Афонасова Басқару стилі-бұл кәсіпорынның тиімділігіне қол жеткізу процесінде басшының типтік мінез-құлқы. Г.Я. Гольдштейн Басқару стилі-басқарушылық функцияларды орындау кезінде менеджердің бағынышты- ларға әсер ету әдістері мен тәсілдерінің жиынтығы. А.Л. Журавлев Басқару стилі – бұл жұмыстың өнімділігін арттыру үшін қызметкерлерге әсер ету тәсілі. Е.П. Михалева Басқару стилі-бағыныштыларға тиімді және нәтижелі әсер ету және мақсатқа жетуге ынта- ландыру мақсатында басшының бағыныштыларға қатынасының қалыптасқан түрі. М.Р. Переверзев Басқару стилі-белгілі бір субъектілерге тән бағыныштыларға өзгерістер мен әсер етуге жауап беретін белгіленген қағидаттар, өлшемдер, әдістер мен тәсілдео жиынтығы. 240 Труды университета №1 (86) • 2022 шылық стиліне параллель болады [2]. Суретте 81 = (9×9) мүмкін санаттар көрсетілген, онда көшбасшы стилі төмен деңгейден жоғары деңгейге дейін өзгеруі мүмкін. 1. Нашар басқару (1,1): осы басқару стилі бар менеджерлер бағыныштылардың жұмысын орындау үшін аз күш жұмсайды. Олар адамдар үшін де, өндіріс үшін де ең аз қамқорлыққа ие және олар тек жұмыс орындары мен жұмыс тәжірибесін сақтау үшін жұмыс істейді. Сон - дықтан ұйымда дисгармония, қанағаттанбау және дисорганизация бар. 2. Тапсырмаларды басқару (9,1): мұнда басшы өндіріске көбірек көңіл бөледі және бағынышты - ларының жеке қажеттіліктеріне аз көңіл бөледі. Басқарудың бұл стилі диктаторлық немесе поэти - калық стиль деп те аталады, мұнда бағынышты - лар биліктің нұсқауы бойынша тапсырманы орындауы керек. Көшбасшылықтың бұл стилінде қысқа мерзімді перспективада нәтиже күрт артуы мүмкін, бірақ қатаң ережелер мен процедура - ларға байланысты жұмыс күшінің жоғары дең - гейі болуы мүмкін. 3. Жолдың ортасы (5,5): осы стильдегі менед - жер ұйымдық мақсаттар мен бағыныштылардың жеке қажеттіліктері арасындағы тепе-теңдікті сақтауға тырысады. Мұнда басшы жұмыс талап - тары мен қанағаттанарлық мораль арасындағы тепе-теңдік арқылы жеткілікті өнімділікке назар аударады. Адамдар да, өндіріс қажеттіліктері де толығымен орындалмайды, сондықтан ұйым ор - таша өнімділікке қол жеткізеді. 4. Ауыл әкімшілігі (1,9): мұнда басшы бағы - ныштылардың жеке қажеттіліктеріне көбірек көңіл бөледі және шығарылымға аз көңіл бөледі. Менеджер бұл басқару стилін өзіне-өзі ынталан - дырылған және өздігінен жұмыс істейтін бағы - ныштылар үшін достық және ыңғайлы жұмыс ортасына ие болу ниетімен қабылдайды. Алай - да, өндіріске аз көңіл бөлу жұмыс мақсаттарына теріс әсер етуі мүмкін және қанағаттанарлықсыз нәтижелерге әкелуі мүмкін. 5. Команданы басқару (9.9): Блейк пен Мутон - ның пікірінше, бұл басқарудың ең тиімді стилі, онда көшбасшы адамдарды да, өндірісті де қол - мен алады. Бұл стиль мак Грегор y теориясына негізделген, онда қызметкерлер мақсатқа жетуге дайын және әр қадамда менеджердің араласуын қажет етпейді деп саналады. Осы стильдегі көш - басшы мүмкіндіктерді кеңейту, сенім, құрмет, міндеттеме қарым-қатынас тобын құруға көмек - теседі, нәтижесінде қызметкерлердің қанағатта - нушылығы мен ұйымның жалпы өндірісі артады [10]. Роберт Хаус әріптестерімен бірге әртүрлі жағдайларда көшбасшылық стильдердің тиімділі - гін болжауға тырысатын модель жасады. Ол кез-келген көшбасшының басты функциясы бағы - ныштылардың мақсаттарын нақты анықтау және оларға осы мақсатқа жетудің жақсы жолын та - буға көмектесу деп санайды. Олар көшбасшылық стильдері мен жағдай арасындағы байланысты зерттеді. Олардың айтуынша, барлық жағдай - ларға сәйкес келетін бірыңғай көшбасшылық стилі жоқ, сондықтан олар әртүрлі жағдайларда көшбасшылық стильдердің тиімділігін болжауға тырысты (3-сурет). Роберт Хаус пен Митчелл моделі бойынша мақсатқа жету моделі: 1. Қолдау: мұнда көшбасшы өзінің әл-ауқаты - на қамқорлық жасап, ұйым ішінде достық орта құра отырып, қол астындағылармен тұлғааралық қарым-қатынас орнататынын баса айтады. Көш - басшылықтың бұл стилі жұмыс неғұрлым ауыр жүктеу/скачать 0,75 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|