5В071100 «Геодезия және картография»

Бірыңғайлау – бірдеңені бірыңғай жүйеге, формаға, бірегейлікке келтіру. Мысалы техникада бірыңғайлау деп өнімнің және оны шығаруға қажет құралдардың минимум санды типтік өлшемге, маркаға, қасиеттерге келтіруді айтады.

Бірыңғайлаудың мақсаты ө өнімнің, процестердің қажетсіз көп түрлері болуға жол ьермеу және олардың санын негізгі тұтынушыға қажетті минимумға келтіру болып табылады.

Бірыңғайлау стандарттау объектілерін жүйелеу, типтендіру (типтеу), селекция, симплификация және оптималдауда (оңтаылауда) негізделеді және төмендегі бағыттарда жүзеге асырылуы мүмкін:

• 
  бұйымдар, машиналар, жабдықтар, аспаптар, тораптар мен бөлшектердің параметрлерлік және типті өлшемдік қатарларын әзірлеу;
  
• 
  біртекті өнімдердің бірыңғайланған топтарын құрастыру мақсатында типтік бұйымдарды зерттеп дайындау;
  
• 
  бірыңғайланған технологиялық процестерді, сынау әдістерін, құжат формаларын және т.б. зерттеп дайындау;
  
• 
  біртекті стандарттау объектілерінің номенклатурасын оптималды минимуммен шектеу.
  

• 
  типтік- өлшемдік бірыңғайлау (мысалы, функционалдық арналуы бірдей, бір- біріне бас параметрлерінің сандық мәнімен ажырасатын өнімдер);
  
• 
  тип шегіндегі бірыңғайлау (мысалы, бас парамерті бірдей, құрамдық элементтерінің конструкциясымен ажырасатын өнімдер);
  
• 
  тип алалық бірыңғайлу (мысалы, әртүрлітипті және конструкциялы өнімдер).
  

Бірыңғайланған, стандартты, өзара алмастырылатын бөлшектер мен тораптарды қолдану нәтижесінде бұйымның жөндеуге келу қабілеті мен жөндеудің тиімділігін жоғарылатады.

Агрегаттау машина жасау, радиоэлектроника және өлшем құралдарын жасау салаларында кеңінен қолданылады. Аталған салаларың дамуы бұйымдар конструкциясының күрделігі және жиі өзгеруімен сипатталады. Әртүрлі машиналарды жобалау және жасау үшін машинаның конструкциясын бір-бірінен тәуелсіз жинау бірліктеріне (агрегаттарға) бөлу қажет болып шықты. Әр агрегат машинада белгілі функция атқаратындай қылып жасалатын балды. Бұл шара агрегаттарды бөлек бұйым ретінде шығаруға және оның жұмысын машинаның жұмысынан бөлек (жеке) тексеруге мүмкіндек берді.

Бұйымдарды бөлек агрегаттарға бөлу агрегаттау әдісінің дамуының алғашқы предпосылкасы болды. Содан кейін машиналардың конструкцияларын талдау көптеген агрегаттар, тораптар және бөлшектер, құрылымы басқаа болса да әртүрлі машиналарда бірден бір функция атқаратынын көрсетті. Бөлек конструкциялық шешімдерді бірыңғайланғанагрегаттар, тораптар және бөлшектер әзірлеу жолымен жалпылау осы әдістің мүмкіншіліктерін едәуір арттырады.