Дескриптор Білім алушы
елді-мекендерге қатысты айтылған сынды қазіргі ерекшелігімен салыстырады;
салыстыру бойынша шығарманың тақырыбын анықтап, сөз тіркесімен береді;
шығарманың негізгі идеясын 1 сөйлеммен жеткізеді.
17
Оқылатын шығарма тақырыбы
Асан қайғы «Асан қайғының жерге айтқан сыны» аңызы
Оқу мақсаты
|
5.Т/Ж3.Көркем шығармадағы кейіпкерлер портреті мен іс-
|
|
әрекеті арқылы образын ашу
|
Бағалау критерийі
|
Білім алушы
|
|
|
Сурет арқылы аңыздағы басты кейіпкердің портретін
|
|
|
сипаттайды
|
|
|
Іс-әрекеті арқылы кейіпкер образын талдайды
|
Ойлау дағдыларының
|
Қолдану
|
деңгейі
|
|
|
Тапсырма
Берілген сурет бойынша Асан қайғының портретін сипаттап жазыңыз. Кейіпкер әрекетіне дәлел келтіріңіз. Әрекеті негізінде кейіпкер образын 2 сөйлеммен талдаңыз.
|
Портреті
|
Іс-әрекеті
|
Аңыздағы
|
|
|
|
образы
|
|
|
|
|
Дескриптор Білім алушы
суретке мұқият зер салып, кейіпкердің портретін (бет-әлпеті, киімі) сөзбен сипаттайды;
кейіпкердің іс-әрекетіне 1 дәлел келтіреді;
іс-әрекет негізінде кейіпкер образына 2 сөйлеммен талдау жасайды.
18
Оқылатын шығарма тақырыбы
Асан қайғы «Асан қайғының жерге айтқан сыны» аңызы
Оқу мақсаты
5.Т/Ж4.Көркем шығармадан шағын көлемді үзінділерді мәнерлеп оқу, жатқа айту
Бағалау критерийі
Білім алушы
Үзіндіні мәнерлеп жатқа айтады
Тапсырма
Аңыз мазмұны бойынша берілген суреттердің біріне таңдау жасаңыз. Аңыздан суретке сәйкес келетін үзіндіні тауып, жаттаңыз. Жұбыңызға жаттаған үзіндіңізді мәнерлеп жатқа оқыңыз.
Дескриптор Білім алушы
бір суретке таңдау жасайды;
аңыздан суретке сай келетін үзіндіні табады;
үзіндіні жаттайды;
жұбына мәнерлеп жатқа айтады.
19
Оқылатын шығарма тақырыбы
Асан қайғы «Асан қайғының жерге айтқан сыны» аңызы
Оқу мақсаты
5.А/И1.Әдеби шығармадағы екі нәрсені салыстыра суреттеулер мен қарама-қарсы суреттеулерді табу
Бағалау критерийі
Білім алушы
Шығарма бойынша оқиға желісіндегі суреттеулерді
белгілейді
Ойлау дағдыларының деңгейі
Жоғары деңгей дағдылары
Тапсырма
Жұбыңызбен ақылдаса отырып, аңыз мазмұнынан салыстыра суреттеуге 2 дәлел, қарама-қарсы суреттеуге 2 дәлел табыңыз.
Салыстыра суреттеу
|
1-дәлел
|
2-дәлел
|
|
|
|
Қарама-қарсы суреттеу
|
1-дәлел
|
2-дәлел
|
|
|
|
Дескриптор Білім алушы
шығармадан салыстыра суреттеуге қатысты 2 дәлелді анықтайды;
шығармадағы қарама-қарсы суреттеуге қатысты 2 дәлелді анықтайды.
20
Оқылатын шығарма тақырыбы
Асан қайғы «Асан қайғының жерге айтқан сыны» аңызы
Оқу мақсаты
|
5.А/И2.Эпикалық шығармадағы автор бейнесін анықтау
|
|
Бағалау критерийі
|
Білім алушы
|
|
Ойлау дағдыларының
|
Шығармадағы автор бейнесін анықтайды
|
|
Жоғары деңгей дағдылары
|
|
деңгейі
|
|
|
Тапсырма
Асан қайғының жерге айтқан сындарын мұқият оқи отырып, Асан қайғы бейнесін ментальді картаға түсіріңіз.
дәлел
|
көріпкел
|
Асан
|
|
|
қайғы
|
|
|
|
|
Дескриптор
Білім алушы
шығармадағы автор бейнесін ментальді картаға түсіреді;
әр бейнеге аңыз мазмұнынан дәлел келтіреді.
Оқылатын шығарма тақырыбы
Асан қайғы «Асан қайғының жерге айтқан сыны» аңызы
Оқу мақсаты
|
5.А/И3.Шығармадағы тілдік бейнелеу, суреттеу
|
|
|
құралдарының (теңеу, эпитет, ауыспалы мағынадағы
|
|
|
сөздер, қайталау, өлең құрылысы) мағынасын анықтау
|
|
Бағалау критерийі
|
Білім алушы
|
|
|
|
Шығармадағы тілдік бейнелеу, суреттеу
|
|
|
|
құралдарын анықтайды
|
|
Ойлау дағдыларының
|
|
Қолданылу мағыналарын талдайды
|
|
Жоғары деңгей дағдылары
|
|
деңгейі
|
|
|
|
Тапсырма
Шығармадағы тілдік бейнелеу, суреттеу құралдарының әрқайсысына дәлел табыңыз. Аңыздағы қолданылу мағынасына талдау жасаңыз.
Бейнелеу құралдары
|
Шығармадан дәлел
|
Аңыздағы мағынасы
|
Теңеу
Эпитет
Ауыспалы мағынадағы
сөз
Дескриптор Білім алушы
21
шығармадағы тілдік бейнелеу, суреттеу құралдарына 1 дәлелден табады;
аңыздағы мағынасын түсіндіреді.
Оқылатын шығарма тақырыбы
Асан қайғы «Асан қайғының жерге айтқан сыны» аңызы
Оқу мақсаты
5.А/И4. Көркем шығармадан алған әсерін сипаттап авторға хат, өлең жазу
Бағалау критерийі
Білім алушы
Шығармадан алған әсері туралы сипаттайтын
пікірін жазбаша жеткізеді
Ойлау дағдыларының деңгейі
Жоғары деңгей дағдылары
Тапсырма
«Екі түрлі түсініктеме күнделігі» стратегиясы бойынша бірінші бағанға аңыз сюжетіндегі өзіңізге әсер еткен үзіндіні жазыңыз. Екінші бағанға үзіндіден алған әсеріңізбен бөлісіп, Асан қайғыға хат немесе бір шумақ өлең жазыңыз.
Аңыздан өздеріңізге әсер еткен
|
Авторға арнап осы үзінділерден алған
|
үзіндіні жазыңыз
|
әсеріңізді сипаттайтын өлең немесе
|
|
хат жазыңыз
|
|
|
Дескриптор Білім алушы
аңыз мазмұнынан ерекше әсер еткен үзіндіні анықтайды;
таңдалған үзіндіден алған әсерімен бөлісіп, Асан қайғыға шағын хат немесе бір шумақ өлең жазады.
22
Оқылатын шығарма тақырыбы
Асан қайғы «Асан қайғының жерге айтқан сыны» аңызы
Оқу мақсаты
5.Б/С1.Шығармадағы эпизодтар арқылы тарихи құндылығын бағалау
Бағалау критерийі
Білім алушы
Шығарманың тарихи құндылығын дәлелдейтін
эпизодтарды анықтайды
Тарихи құндылығына қазіргі өмірмен байланыстыру
арқылы баға береді
Ойлау дағдыларының деңгейі
Жоғары деңгей дағдылары
1-тапсырма
Аңыздың тарихи құнды мұра екенін дәлелдейтін үш эпизодты анықтаңыз.
1-эпизод
|
1-эпизод
|
1-эпизод
|
|
|
|
2-тапсырма
Жерге айтқан сындарға қатысты анықталған эпизодтарды елді-мекендердің қазіргі географиялық ерекшеліктерімен байланыстыра отырып, шығарманың құндылығын дәлелдеңіз.
Дескриптор Білім алушы
аңыздағы елді-мекендерді географиялық ерекшелігімен байланыстырады.
23
Оқылатын шығарма тақырыбы
Асан қайғы «Асан қайғының жерге айтқан сыны» аңызы
Оқу мақсаты
5.Б/С2. Кейіпкерлерді шынайы өмірмен салыстырып бағалау
Бағалау критерийі
Білім алушы
Шығарма кейіпкерін шынайы өмірмен салыстыра
бағалайды
Ойлау дағдыларының деңгейі
Жоғары деңгей дағдылары
1-тапсырма
www.mediakurs.kz/kz/video/329-aral_tengizi сілтемесі арқылы бейнематериалды көріңіз. Асан қайғы шынайы өмірдегі осы ақпаратқа қандай пікір айтар еді деп ойлайсыз? Өз сөзіңізбен салыстыра бағалаңыз.
Дескриптор Білім алушы
кейіпкердің ақпаратқа қатысты пікіріне болжам жасайды;
жасалған болжам негізінде өзіндік баға береді.
2-тапсырма
Асан қайғы жерге айтқан сындарын осыдан VI-VII ғасыр бұрын айтқан екен. Айтылған сындардың біздің заманымызға тура сай келгеніне көз жеткіздік. Қалай ойлайсыз, егер көріпкел абыз ХХІ ғасырда өмір сүрсе, өзі баға берген жерлеріне қандай сын айтар еді? Асан қайғы болып, аңыздағы екі жерге қатысты сын жазыңыз.
Дескриптор Білім алушы
Асан қайғының сын айтқан екі жеріне таңдау жасайды;
ХХІ ғасырдағы Асан қайғының рөліне енеді;
таңдалған екі жерге қазіргі өмірмен байланысты сын жазады.
24
2-тоқсан
Бөлім: «Тәрбиенің қайнар бұлағы»
Оқылатын шығарма тақырыбы Дулат Бабатайұлы «О, Ақтан жас, Ақтан жас»
Оқу мақсаты
5.Т/Ж1.Әдеби шығарманың жанрына қарай фабуласы мен сюжеттік дамуын сипаттау
Бағалау критерийі
Білім алушы
Өлеңнің сюжеттік желісі бойынша жоспар құрады
Жоспар негізінде сюжеттік дамуын баяндайды
Ойлау дағдыларының деңгейі
Білу және түсіну
Қолдану
1-тапсырма
Өлеңнің сюжеттік желісі бойынша қарапайым жоспар құрыңыз.
Жоспар
Кіріспе бөлім ____________________________
Негізгі бөлім ____________________________
Қорытынды бөлім ________________________
2-тапсырма
Жоспар негізінде өлеңнің сюжеттік дамуын анықтаңыз.
Дескриптор Білім алушы
өлеңнің мазмұны бойынша жоспар құрады;
жоспар негізінде өлеңнің сюжеттік дамуын анықтайды.
25
Оқылатын шығарма тақырыбы Дулат Бабатайұлы «О, Ақтан жас, Ақтан жас»
Оқу мақсаты
|
5.Т/Ж3.Көркем шығармадағы кейіпкерлер портреті мен іс-
|
|
|
әрекеті арқылы образын ашу
|
|
Бағалау критерийі
|
Білім алушы
|
|
|
Негізгі кейіпкердің портретін жинақтайды
|
|
|
Кейіпкердің образға қызмет етіп тұрған маңызды
|
|
|
әрекеттерін талдайды
|
|
|
Жинақталған ақпараттар негізінде кейіпкер образына
|
|
Ойлау дағдыларының
|
қатысты өз көзқарасын білдіреді
|
|
Жоғары деңгей дағдылары
|
|
деңгейі
|
|
|
Тапсырма
Кестеге Ақтанның кескін-келбетін бірінші бағанға, екінші бағанға ең маңызды 4 іс-әрекетін жазыңыз.
Ақтанның қазіргі кескін-келбеті
|
Ақтанның маңызды 4 әрекеті
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Дескриптор Білім алушы
Ақтанның портретіне қатысты сөз тіркестері мен сөйлемдерді анықтайды;
Ақтанның ең маңызды 4 әрекетін ажыратады.
Оқылатын шығарма тақырыбы Дулат Бабатайұлы «О, Ақтан жас, Ақтан жас»
Оқу мақсаты
5.Т/Ж4.Көркем шығармалардан шағын көлемді үзінділерді мәнерлеп оқу, жатқа айту
Бағалау критерийі
Білім алушы
Шығармалардан орта көлемді үзінділерді мәнерлеп
жатқа айтады
Ойлау дағдыларының деңгейі
Қолдану
Тапсырма
Өлеңнен орта көлемді шағын үзіндіні таңдап алып, жаттаңыз.
Жаттаған үзіндіні жұбыңызға мәнерлеп жатқа айтып беріңіз.
Дескриптор Білім алушы
26
өлеңнен орта көлемді үзіндіні таңдап алады;
үзіндіні жаттайды;
жұбына мәнерлеп жатқа айтады.
Оқылатын шығарма тақырыбы Дулат Бабатайұлы «О, Ақтан жас, Ақтан жас»
Оқу мақсаты
5.А/И1.Әдеби шығармадағы екі нәрсені салыстыра суреттеулер мен қарама-қарсы суреттеулерді табу
Бағалау критерийі
Білім алушы
Шығарма бойынша суреттеулер мен қарама-қарсы
суреттеулерді анықтайды
Суреттеулердің бейнелеу түрін ажыратады
Ойлау дағдыларының деңгейі
Жоғары деңгей дағдылары
Тапсырма
Шығармадағы суреттеулерді анықтап, 6 қарама-қарсы немесе салыстыра суреттеуді
табыңыз. Суреттеулерді кестеге толтырып, көркемдік ерекшелігін анықтаңыз.
|
Салыстыра суреттеулер
|
Қарама-қарсы суреттеулер
|
Бейнелеуіш
|
|
|
|
|
құралдар
|
1
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
4
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
5
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
6
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Дескриптор
|
Білім алушы
|
|
|
шығармадан салыстыра суреттеулерді іріктей алады;
анықталған суреттеуге өлеңнен қарама-қарсы немесе салыстыра суреттеуді табады;
суреттеулердің көркемдік түрін ажыратады.
27
Оқылатын шығарма тақырыбы Дулат Бабатайұлы «О, Ақтан жас, Ақтан жас»
Оқу мақсаты
5.А/И2.Эпикалық шығармадағы автор бейнесін анықтау
Бағалау критерийі
Білім алушы
Автордың ойын, көзқарасын білдіретін жолдарды
табады
Анықталған үзінділер негізінде автордың образын
талдайды
Ойлау дағдыларының деңгейі
Жоғары деңгей дағдылары
1-тапсырма
Өлеңнен автордың ойын, көзқарасын білдіретін үзінділерді белгілеп, кестеге толтырыңыз. Кестемен жұмыста автордың ойын, көзқарасын, үмітін өз сөзіңізбен түсіндіріңіз.
Өлең үзіндісі
|
Ақын үміті қандай?
|
Сен де жетер ме екенсің?
|
|
Шаруа жиып кенеліп,
|
|
Бала сүйіп, мал жиып,
|
|
Өмір сүрер ме екенсің?
|
|
Жетімдіктен өтерсің,
|
|
Жетерсің, әлі жетерсің.
|
|
...
|
|
2-тапсырма
Шығарма авторының бейнесін сипаттайтын түйінді ойыңызды бір сөйлеммен жеткізіңіз.
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Дескриптор Білім алушы
өлеңнен автордың ойын, көзқарасын анықтайды;
автор көзқарасын өз пікірімен түсіндіреді;
үзінді арқылы автор бейнесін анықтап, бір сөйлем арқылы жеткізеді.
28
Оқылатын шығарма тақырыбы Дулат Бабатайұлы «О, Ақтан жас, Ақтан жас»
Оқу мақсаты
5.А/И3.Шығармадағы тілдік бейнелеу, суреттеу құралдарының (теңеу, эпитет, ауыспалы мағынадағы сөздер, қайталау, өлең құрылысы) мағынасын анықтау
Бағалау критерийі
Білім алушы
Шығармадан бейнелеу құралдарын анықтайды
Анықталған бейнелеу құралдарының мағынасына
талдау жасайды
Ойлау дағдыларының деңгейі
Жоғары деңгей дағдылары
Тапсырма
Өлең мазмұнынан 4 бейнелеу құралын анықтап, тілдік бейнелеу, суреттеу құралдарын сатылай кешенді талдау арқылы талдаңыз.
О, Ақтан жас, Ақтан жас
Эпитеттер және
мағыналары:
Ассонанс:
Теңеу т.б. бейнелеу, суреттеу
құралдары, мағыналары:
Дескриптор Білім алушы
өлеңдегі 4 түрлі бейнелеу, суреттеу құралдары кездесетін тармақтарды анықтайды;
көркемдегіш құралдардың мағыналарын талдау арқылы жеткізеді.
29
Оқылатын шығарма тақырыбы Дулат Бабатайұлы «О, Ақтан жас, Ақтан жас»
Оқу мақсаты 5.А/И4. Көркем шығармадан алған әсерін сипаттап авторға
хат, өлең жазу
Бағалау критерийі Білім алушы
Шығармадан алған әсерін сипаттайтын пікірін
жазбаша жеткізеді
Ойлау дағдыларының Жоғары деңгей дағдылары
деңгейі
Тапсырма
Шығармадан алған әсеріңізді сипаттайтын 4 сөйлем арқылы пікіріңізді жазыңыз:
1-сөйлем: шығарманың сізге қалай әсер еткені туралы бір ой жазыңыз;
2-сөйлем: өлеңнен бір мысал келтіріңіз;
3-сөйлем: бір сұрақ қойыңыз;
4-сөйлем: сол сураққа жауап беріңіз.
Дескриптор Білім алушы
шығармадан алған әсерін бір оймен жеткізеді.
өлеңнен бір мысал келтіреді;
сұрақ қояды;
Оқылатын шығарма тақырыбы Дулат Бабатайұлы «О, Ақтан жас, Ақтан жас»
Оқу мақсаты
Бағалау критерийі
Ойлау дағдыларының деңгейі
5.Б/С3. Шығармадағы кейіпкерді өзіндік құндылығы тұрғысынан талдап, әдеби эссе жазу
Білім алушы
Кейіпкердің тұлғалық ерекшеліктерін талдап эссе жазады
Жоғары деңгей дағдылары
Тапсырма
Автор арнау өлеңінде басты кейіпкер Ақтанды ел мақсаты үшін жан аямай күресе алатын ер, батыр ретінде суреттеу себебін немен байланыстырасыз? «Ақын үміті» тақырыбында эссе жазыңыз (100-120сөз).
Дескриптор Білім алушы
өлеңдегі басты кейіпкерді өзіндік құндылығы тұрғысынан талдайды;
кіріспе бөлімде Ақтан туралы өзіндік пікір білдіреді (20-25 сөз);
негізгі бөлімде автордың Ақтанды батыр ретінде суреттеу себебін анықтайды (30 сөз);
Ақтанның қасиетіне шығармадан дәлел келтіреді (30 сөз);
қорытынды бөлімде Ақтанның бойынан өзіне үлгі алатын
30
қасиеттерін айтып, ойын тұжырымдайды (20-25 сөз)
Оқылатын шығарма тақырыбы Ыбырай Алтынсарин «Қыпшақ Сейітқұл», «Атымтай Жомарт», «Дүние қалай етсең табылады?» әңгімелері
Оқу мақсаты
5.Т/Ж1.Әдеби шығарманың жанрына қарай фабуласы мен сюжеттік дамуын сипаттау
Бағалау критерийі
Білім алушы
Шығарманың мазмұны мен сюжеттік дамуын
сипаттайды
Ойлау дағдыларының деңгейі
Білу және түсіну
1-тапсырма
Топтағы өз рөліңізге қатысты берілген міндетті орындаңыз.
2 баяндаушы - мәтіннің мазмұнын баяндайды.
2 сұрақ қоюшы - мәтін сюжетінің дамуына қарай сұрақтар қояды. Тыңдаушылар - баяндаушыларды тыңдайды, сұрақ қоюшылардың сұрақтарына жауап береді.
2-тапсырма
Шығарманың композициясын төмендегі жүйеге сай сипаттаңыз:
Оқиғаның басталуы –
Оқиғаның дамуы -
Оқиғаның шиеленісуі –
Оқиғаның шарықтау шегі –
Оқиғаның аяқталуы –
Дескриптор Білім алушы
әңгіменің мазмұнын баяндайды;
сюжеттік дамуына қатысты 6 сұрақ дайындайды;
шығарма мазмұны бойынша сұрақтарға жауап береді;
шығарманың композициясын анықтайды;
шығарманың сюжеттік дамуын сипаттайды.
32
Оқылатын шығарма тақырыбы
Ыбырай Алтынсарин «Қыпшақ Сейітқұл», «Атымтай Жомарт»,
«Дүние қалай етсең табылады?» әңгімелері
2
Оқу мақсаты 5.Т/Ж2. Әдеби шығарманың тақырыбы мен идеясын
анықтау
Бағалау критерийі Білім алушы
Шығарманың тақырыбы мен идеясын анықтайды
Ойлау дағдыларының
|
Білу және түсіну
|
деңгейі
|
|
Тапсырма
Сызба бойынша шығарманың тақырыбы мен идеясын анықтаңыз:
Үлгі:
Дәлелденетін пікір: Атымтай
жомарт өзi есепсiз бай бола
тұрып, күн сайын бiр мезгiл
үстiне ескi-құсқы киiм киiп, отын
кесiп, шөп тасып жұмыс қылады
екен.
Дәлелдейтін пікір: Әуелгiсi: әдемi
ат, асыл киiм, асқан дәулеттi өне
бойы әдет етсең, көңiлге жел
кiргiзедi; сол желiккен көңiлмен
өзiмнен терезесi төмен
бейшаралардан жиренiп, көз
салмай, кем-кетiкке жәрдем
берудi ұмытармын деп қорқамын.
Екiншiсi: ....
өйткені
себебі
неге десеңіз
сондықтан
сол себепті
демек
олай болса
түйінді оймен
дәлелдеңіз
(тақырыбы)
мәтін
мазмұны
туралы
қорытынды
пікір
(идеясы)
Дескриптор Білім алушы
шығарманың тақырыбын анықтайды.
шығарманың идеясын көрсетеді.
33
Оқылатын шығарма тақырыбы Ыбырай Алтынсарин «Қыпшақ Сейітқұл»,
«Атымтай Жомарт», «Дүние қалай етсең табылады?» әңгімелері
Оқу мақсаты
5.Т/Ж3.Көркем шығармадағы кейіпкерлер портреті мен іс-әрекеті арқылы образын ашу
Бағалау критерийі
Білім алушы
Әңгімедегі басты кейіпкердің портретін сипаттайды
Іс-әрекеті арқылы кейіпкер образын талдайды
Ойлау дағдыларының деңгейі
Жоғары деңгей дағдылары
Тапсырма
Берілген сурет бойынша
кейіпкерлердің портретін сипаттап жазыңыз. Кейіпкер әрекетіне дәлел келтіріңіз.
Әрекеті негізінде кейіпкер образын 2 сөйлеммен талдаңыз.
Суреттер
|
Оқиғалар
|
Мінездеме
|
|
|
|
Дескриптор Білім алушы
суретке мұқият зер салып, кейіпкердің портретін (бет-әлпеті, киімі) сөзбен сипаттайды;
кейіпкердің іс-әрекетіне 1 дәлел келтіреді;
іс-әрекет негізінде кейіпкер образына 2 сөйлеммен талдау жасайды.
Оқылатын шығарма тақырыбы Ыбырай Алтынсарин «Қыпшақ Сейітқұл», «Атымтай Жомарт», «Дүние қалай етсең табылады?» әңгімелері
Оқу мақсаты
5.Т/Ж4.Көркем шығармалардан шағын көлемді үзінділерді мәнерлеп оқу, жатқа айту
Бағалау критерийі Ойлау дағдыларының деңгейі
Білім алушы
Шығармадан үзінділерді диалог арқылы мәнерлеп
жатқа айтады
Жоғары деңгей дағдылары
Тапсырма
Кейіпкерлер рөліне ене отырып шығарма үзіндісі бойынша диалог құрыңыз.
Диалог барысында сөздерді мәнерлеп жатқа айтыңыз.
Дескриптор Білім алушы
үзінді бойынша диалогке сенімді түсе алады.
сөздерді мәнерлеп жатқа айтады.
34
Оқылатын шығарма тақырыбы Ыбырай Алтынсарин «Қыпшақ Сейітқұл», «АтымтайЖомарт», «Дүние қалай етсең табылады?» әңгімелері
Оқу мақсаты
5.А/И1.Әдеби шығармадағы екі нәрсені салыстыра суреттеулер мен қарама-қарсы суреттеулерді табу
Бағалау критерийі
Білім алушы
Шығарма бойынша салыстыра суреттеулер мен
қарама-қарсы суреттеулерді анықтайды
Ойлау дағдыларының деңгейі
Жоғары деңгей дағдылары
Тапсырма
Жұбыңызбен ақылдаса отырып, аңыз мазмұнынан салыстыра суреттеуге 3 дәлел, қарама-қарсы суреттеуге 3 дәлел табыңыз.
Салыстыра суреттеу
|
1-дәлел
|
2-дәлел
|
3-дәлел
|
|
|
|
|
Қарама-қарсы суреттеу
|
1-дәлел
|
2-дәлел
|
3-дәлел
|
|
|
|
|
Дескриптор Білім алушы
шығармадан салыстыра суреттеуге қатысты 3 дәлелді анықтайды;
шығармадағы қарама-қарсы суреттеуге қатысты 3 дәлелді анықтайды.
35
Оқылатын шығарма тақырыбы Ыбырай Алтынсарин «Қыпшақ Сейітқұл», «Атымтай Жомарт», «Дүние қалай етсең табылады?» әңгімелері
Оқу мақсаты
5.А/И2.Эпикалық шығармадағы автор бейнесін анықтау
Бағалау критерийі
Білім алушы
Шығармадағы автордың
бейнесін анықтайды
Ойлау дағдыларының деңгейі
Жоғары деңгей дағдылары
Тапсырма
Шығарма бойынша пікіріңізді білдіріңіз, мына сөйлемдерден басталуы тиіс:
Мен автор ретінде, әңгімені бұлай бастау себебім....
Мен автор ретінде, бұл әңгімедегі кейіпкердің әрекетін былайша түсіндірер едім...
Мен автор ретінде, әңгімені былайша аяқтауым....
Дескриптор Білім алушы
шығармадағы автор рөліне ене отырып, оның көзқарасын жеткізеді;
әңгімедегі кейіпкердің әрекетін түсіндіреді;
автордың бейнесін жинақтап қорытады.
36
Оқылатын шығарма тақырыбы Ыбырай Алтынсарин «Қыпшақ Сейітқұл», «Атымтай Жомарт», «Дүние қалай етсең табылады?» әңгімелері
Оқу мақсаты
5.А/И3.Шығармадағы тілдік бейнелеу, суреттеу құралдарының (теңеу, эпитет, ауыспалы мағынадағы сөздер, қайталау, өлең құрылысы) мағынасын анықтау
Бағалау критерийі
Білім алушы
Шығармадағы тілдік бейнелеу, суреттеу
құралдарының мағыналарын анықтайды
Ойлау дағдыларының деңгейі
Жоғары деңгей дағдылары
Тапсырма
Шығармадан бейнелеу, суреттеу құралдарын тауып, белгілеңіз.
https://kk.wikipedia.org/wiki/ сөздігінің көмегімен сөздердің мағынасын анықтаңыз.
А4 форматтағы қағаз бетіне қолдың суретін салыңыз, төрт саусаққа сөздіктің көмегімен суреттеу құралдарының мағынасы туралы жазыңыз. Кішкентай-шылдыр шүмекке сөздердің мағынасына немесе басқа да суреттеулерге қатысты сұрақтарыңызды жазыңыз. Жазып болған соң, қағазды бүктеп/умаждап басқа орындыққа лақтырыңыз.
Сол жазбаны алған топ жұмыспен танысып, қойылған сұраққа жауап беруі тиіс.
Дескриптор Білім алушы
37
Оқылатын шығарма тақырыбы Ыбырай Алтынсарин «Қыпшақ Сейітқұл», «Атымтай Жомарт», «Дүние қалай етсең табылады?» әңгімелері
Оқу мақсаты
|
5.А/И3.Шығармадағы тілдік бейнелеу, суреттеу
|
|
|
құралдарының (теңеу, эпитет, ауыспалы мағынадағы сөздер,
|
|
|
қайталау, өлең құрылысы) мағынасын анықтау
|
|
Бағалау критерийі
|
Білім алушы
|
|
|
Шығармадағы тілдік бейнелеу, суреттеу құралдарын
|
|
|
анықтайды
|
|
Ойлау дағдыларының
|
Қолданылу мағыналарына қарай талдайды
|
|
Жоғары деңгей дағдылары
|
|
деңгейі
|
|
|
Тапсырма
Әңгімедегі тілдік бейнелеу, суреттеу құралдарының әрқайсысына дәлел табыңыз.
Әңгімедегі қолданылу мағынасына талдау жасаңыз.
Бейнелеу құралдары
|
Шығармадан дәлел
|
Аңыздағы мағынасы
|
Теңеу
Эпитет
Ауыспалы мағынадағы
сөз
Дескриптор Білім алушы
әңгімедегі тілдік бейнелеу, суреттеу құралдарын табады;
Оқылатын шығарма тақырыбы Ыбырай Алтынсарин «Қыпшақ Сейітқұл», «Атымтай Жомарт», «Дүние қалай етсең табылады?» әңгімелері
Оқу мақсаты
|
5.А/И4. Көркем шығармадан алған әсерін сипаттап авторға
|
|
|
хат, өлең жазу
|
|
Бағалау критерийі
|
Білім алушы
|
|
|
Шығармадан алған әсерін сипаттайды
|
|
Ойлау дағдыларының
|
Пікірін жазбаша жеткізеді
|
|
Жоғары деңгей дағдылары
|
|
деңгейі
|
|
|
Тапсырма
Шығарманы оқығаннан кейін қандай әсер алдыңыз? Сипаттап беріңіз. Осы сұраққа жауап ретінде бес жолды өлең жазыңыз:
зат есім;
сын есім;
етістік
сөйлем
синоним. Оқыңыз.
Дескриптор Білім алушы
38
шығарманы оқығаннан кейін алған әсерін сипаттап береді.
ойын жинақтап, бес жолды өлеңмен жазбаша жеткізеді.
Оқылатын шығарма тақырыбы Ыбырай Алтынсарин «Қыпшақ Сейітқұл», «Атымтай Жомарт», «Дүние қалай етсең табылады?» әңгімелері
Оқу мақсаты
5.Б/С3. Шығармадағы кейіпкерді өзіндік құндылығы тұрғысынан талдап, әдеби эссе жазу
Бағалау критерийі
Білім алушы
Шығармадағы кейіпкердің құндылығын дәлелдейтін
эпизодтарды анықтап, эссе жазады
Эссе құрылымын сақтайды
Ойлау дағдыларының деңгейі
Жоғары деңгей дағдылары
1-тапсырма
Сызба бойынша шығармадағы кейіпкердің өзіндік 3 құндылығын анықтап, сыни тұрғыдан пікіріңізді білдіре отырып талдаңыз.
Үлгі:
|
Өйткені
|
|
Дәлелдейтін пікір: ...Ал
|
Себебі
|
|
ерінбей егін салып, еңбек
|
|
|
еткен Сейітқұл отыз үйлі
|
Неге десеңіз
|
|
кедейге кетпен ұстатып, кәсіп
|
сондықтан
|
|
меңгертеді. Ынтымақты,
|
|
|
іргелі ел болып, сол жерді
|
Сол себепті
|
|
шаһарға айналдырады.
|
|
|
|
демек
|
|
|
|
|
олай болса
|
|
2-тапсырма
Сейітқұлдың бойындағы қасиеттерін негізге ала отырып, эссе жазыңыз (100-120сөз).
Дескриптор Білім алушы
кейіпкердің өзіндік құндылығына дәлел болатын 3 эпизодты анықтайды;
кіріспе бөлімде Сейітқұл туралы өзіндік пікір білдіреді (20-25 сөз);
негізі бөлімде Сейітқұлдың бойындағы адамгершілік қасиеттерін жинақтайды (30 сөз);
әр қасиетіне шығармадан дәлел келтіреді (30 сөз);
қорытынды бөлімде Сейітқұлдың бойынан өзіне үлгі алатын қасиеттерін айтып, ойын тұжырымдайды (20-25 сөз).
39
3-тоқсан
Бөлім: «Адамгершілік асыл қасиет»
Оқылатын шығарма тақырыбы А.Байтұрсынұлы «Егіннің бастары» мысалы, «Адамдық диқаншысы» өлеңі
Оқу мақсаты
|
5.Т/Ж1.Әдеби шығарманың жанрына қарай фабуласы
|
|
мен сюжеттік дамуын сипаттау
|
Бағалау критерийі
|
Білім алушы
|
|
Өлеңді сюжеттік дамуына қарай сипаттайды
|
|
Композициялық құрылысына талдайды
|
Ойлау дағдыларының
|
Білу және түсіну
|
деңгейі
|
Қолдану
|
1-тапсырма
«Егіннің бастары» өлеңін композициялық құрылысына талдаңыз.
Композиция
Басталуы
Дамуы
Шиеленісуі
Шарықтау шегі
Шешімі
2-тапсырма
Композиция бойынша өлеңді жұбыңызға өз сөзіңізбен әңгімелеңіз.
Дескриптор Білім алушы
шығармадағы эпизодтарды композициялық құрылымына жіктейді;
жұбына өлеңнің сюжеттік дамуын өз сөзімен әңгімелейді.
40
Оқылатын шығарма тақырыбы А.Байтұрсынұлы «Егіннің бастары» мысалы, «Адамдық диқаншысы» өлеңі
Оқу мақсаты
5.Т/Ж2. Әдеби шығарманың тақырыбы мен идеясын анықтау
Бағалау критерийі
Білім алушы
Шығарманың идеясына қатысты тақырып
ұсынады
Шығармадан идеяға қатысты шумақты анықтау
арқылы, өзіндік тұжырым жасайды
Ойлау дағдыларының деңгейі
Білу және түсіну
Қолдану
1-тапсырма
Өлеңге басқа қандай тақырып қойып, себебін түсіндіріңіз.
2-тапсырма
Өлеңдегі дәнге толы және дәні жоқ егіннің бастарын сипаттайтын жолдарды анықтаңыз. Өлеңнің идеясын ашуға тірек болып тұрған шумақты анықтаңыз.
Дәні жоқ егіннің
|
Дәнге толы
|
Идеяға қызмет
|
Өзіндік
|
басы
|
егіннің басы
|
ететін шумақ
|
тұжырымыңыз
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Дескриптор Білім алушы
шығармаға басқаша атау ұсынады;
атауды ұсынудың себебін 2 сөйлеммен түсіндіреді.
өлең мазмұнынан егіннің бастарын сипаттайтын жолдарды теріп жазады;
өлеңнен идеяны ашуға негіз болып тұрған шумақты анықтайды;
анықталған шумақ негізінде өз пікірін бір сөйлеммен білдіреді.
41
Оқылатын шығарма тақырыбы А.Байтұрсынұлы «Егіннің бастары» мысалы, «Адамдық диқаншысы» өлеңі
Оқу мақсаты
|
5.Т/Ж3.Көркем шығармадағы кейіпкерлер портреті мен
|
|
іс-әрекеті арқылы образын ашу
|
Бағалау критерийі
|
Білім алушы
|
|
Шығармадағы кейіпкер портреті мен іс әрекетін
|
|
анықтайды
|
|
Әрекет пен портрет негізінде кейіпкердің
|
|
образына талдау жасайды
|
Ойлау дағдыларының
|
Қолдану
|
деңгейі
|
|
Тапсырма
Топта өздеріңізге тиісті кейіпкердің портретін және іс-әрекетіне қатысты сызба дайындаңыз. Сызба негізінде кейіпкер образын ашыңыз.
1-топ. Дәні жоқ егіннің басы
2-топ. Дәнге толы егіннің басы
3-топ. Бала
4-топ. Әке
Дескриптор Білім алушы
өлеңнен кейіпкердің портретін және әрекетін көрсететін жолдарды анықтайды немесе өлең мазмұны негізінде өз болжамдарын ұсынады;
анықталған портрет пен әрекеттер негізінде кейіпкер образын 2 сөйлеммен ашады.
42
Оқылатын шығарма тақырыбы А.Байтұрсынұлы «Егіннің бастары» мысалы, «Адамдық диқаншысы» өлеңі
Оқу мақсаты
|
5.Т/Ж4.Көркем шығармалардан шағын көлемді
|
|
|
үзінділерді мәнерлеп оқу, жатқа айту
|
|
Бағалау критерийі
|
Білім алушы
|
|
|
Шығармадан алынған үзіндіні мәнерлеп, жатқа
|
|
Ойлау дағдыларының
|
оқиды
|
|
Қолдану
|
|
деңгейі
|
|
|
Тапсырма
Жұбыңызбен өлеңнен үзінді таңдап, рөлдік ойын арқылы үзіндіні мәнерлеп жатқа айтыңыз.
Дескриптор Білім алушы
шығармадағы диалогтен үзінді таңдайды;
үзіндіні жатқа оқып, рөлдік ойын арқылы көрсетеді.
Оқылатын шығарма тақырыбы А.Байтұрсынұлы «Егіннің бастары» мысалы, «Адамдық диқаншысы» өлеңі
Оқу мақсаты
5.А/И1.Әдеби шығармадағы екі нәрсені салыстыра суреттеулер мен қарама-қарсы суреттеулерді табу
Бағалау критерийі
Білім алушы
Өлеңдегі қарама-қарсы суреттеулерді анықтайды
Көркемдегіш құрал түрін ажыратады
Ойлау дағдыларының деңгейі
Жоғары деңгей дағдылары
Тапсырма
Өлеңдегі қарама-қарсы суреттеулерді тауып, кестеге орналастырыңыз. Қарама-қарсы суреттеулердің көркемдегіш түрін анықтаңыз.
Суреттеу
|
Қарама-қарсы суреттеу
|
Көркемдегіш құрал түрі
|
|
|
|
Дескриптор Білім алушы
шығармадан қарама-қарсы 4 суреттеуді табады;
анықталған суреттеулердің қандай көркемдегіш құрал түріне жататындығын анықтайды.
43
Оқылатын шығарма тақырыбы А.Байтұрсынұлы «Егіннің бастары» мысалы, «Адамдық диқаншысы» өлеңі
Оқу мақсаты
5.А/И2.Эпикалық шығармадағы автор бейнесін анықтау
Бағалау критерийі
Білім алушы
Шығармадағы мәселелер негізінде автор образын
анықтайды
Ойлау дағдыларының деңгейі
Жоғары деңгей дағдылары
1-тапсырма
9 ромб әдісі бойынша шығармадағы автор МАҢЫЗДЫ және ОНША МАҢЫЗДЫ ЕМЕС деп санаған мәселелерді анықтаңыз. Жұбыңызға анықталған мәселелердің неліктен маңызды және маңызды емес екенін түсіндіріңіз.
Мысалы: адамдық, еңбек, бейнет, зейнет.. - МАҢЫЗДЫ; мал, есек, жасық .... - ОНША МАҢЫЗДЫ ЕМЕС.
Анықталған маңызды аспектілер арқылы автор бейнесін сипаттаңыз.
Дескриптор Білім алушы
өлеңнен автордың маңызды деп санайтын 6 аспектісін анықтайды;
3 маңызды емес аспектіні анықтайды;
анықталған маңызды аспектілер негізінде автор бейнесін 2 сөйлеммен сипаттайды.
2-тапсырма
Шығармадан автордың "МЕН" бейнесін көрсететін тармақтарды табыңыз.
Үлгі:
МЕН қырға шықтым,
МЕН құрға шықтым,
МЕН тұқымын шаштым....
МЕН ....
Тармақтардың мазмұны бойынша автор бейнесін сын есімдер арқылы ашыңыз.
Автор
бейнесі
Дескриптор Білім алушы
шығармадағы автордың «мен» бейнесін ашатын өлең тармақтарын табады;
тармақтар мазмұны бойынша автор бейнесіне қатысты сын есімдерді кластерге түсіреді.
44
Оқылатын шығарма тақырыбы А.Байтұрсынұлы «Егіннің бастары» мысалы, «Адамдық диқаншысы» өлеңі
Оқу мақсаты
5.А/И3.Шығармадағы тілдік бейнелеу, суреттеу құралдарының (теңеу, эпитет, ауыспалы мағынадағы сөздер, қайталау, өлең құрылысы) мағынасын анықтау
Бағалау критерийі
Білім алушы
Шығармадағы тілдік бейнелеу, суреттеу
құралдарын анықтайды
Қолданылу мағыналарына қарай талдайды
Ойлау дағдыларының деңгейі
Жоғары деңгей дағдылары
Тапсырма
Өлеңнен ауыспалы мағынадағы сөздер кездесетін тармақтарды табыңыз. Суреттеу құралының мағынасын түсіндіріңіз.
Ауыспалы мағынадағы
|
Мағынасы
|
сөздер
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Достарыңызбен бөлісу: |