Амин қышқылдарының жіктелуі Амин қышқылдары құрылысы бойынша үш топқа бөлінеді: 1. Ациклді;
2. Карбоциклді;
3. Гетероциклді.
Ациклді амин қышқылдары карбоксил – СООНжәне амин −NH2 топтарының санына қарай бөлінеді:
1. Моноаминкарбонды Бұл топқа кіретін амин қышқылдары, құрамында бір амин және бір карбоксильную топ: глицин, аланин, валин, лейцин және изолейцин, сондай-ақ құрамында оксигруппу (серии, треонин) және құрамында күкірт (цистеин, цистин, гомоцистеин және метионин) он қышқылдары: аланин СН3СН(NH2)СООН – барлық ақуыздар құрамына кіреді.
2. Моноаминдикарбон қышқылдары: аспарагин қышқылы НООССН2СН(NH2)СООН – аминянтар қышқылы, ақуыз гидролизі нәтижесінде түзіледі. Табиғатта аспарагин қышқылының амиді кездеседі –
NH2СОСН2СН(NH2)СООН.
3. Диаминмонокарбон қышқылдары: Осы топқа төрт амин қышқылдары: орнитин, аргинин, лизин және гидроксилизин Н2N(СН2)4СН(NH2)СООН – лизин, кейбір балық уылдырығының құрамында кездеседі, күшті негіз, ауыстырылмайтын амин қышқылдарына жатады. Оны синтетикалық жолмен капролактамнан және биохимиялық әдіспен алады.
ГОМОЦИКЛИЧЕСКИЕ (ХОШ ИІСТІ) АМИН ҚЫШҚЫЛДАРЫ
Қатарына гомоциклических амин қышқылдарының тиесілі екі қышқылы: тирозин (параоксифенилаланин) және фенилаланин
ГЕТЕРОЦИКЛДІ АМИН ҚЫШҚЫЛДАРЫ
Қатарында гетероциклді амин қышқылдары кездеседі мынадай: пролин, оксипролин, гистидин, триптофан. Пролин және оксипролин құрамында гетероцикл — пирролидин, гистидин — имидазол, ал триптофан — индол. Пролин және оксипролин кездеседі, көп мөлшерде бұл ақуыз дәнекер тіннің — коллагенах. Гистидин және триптофан кездеседі, аз мөлшерде » ақуыз ретінде жануар және өсімдік тектес мән бере отырып, оларға полноценность, өйткені бұл амин қышқылдары өте қажет ағза үшін.
Функционалдық топтар бойынша
·Алифатиялық
·Моноаминомонокарбоновые: глицин, аланин, валин, изолейцин, лейцин
·Оксимоноаминокарбоновые: серин, треонин
·Моноаминодикарбоновые: аспартат, глутамат есебінен екінші карбоксильной топ жауап береді ерітіндіде теріс заряд
·Амидтер моноаминодикарбоновых: аспарагин, глутамин
·Диаминомонокарбоновые: лизин, аргинин, көтереді ерітіндіде оң заряд
·Құрамында күкірт бар: цистеин, метионин
·Хош иісті: фенилаланин, тирозин, триптофан, (гистидин)
·Гетероциклді қосылыстар: триптофан, гистидин, пролин
·Иминокислоты: пролин Функционалдық топтар бойынша
·Алифатиялық
·Моноаминомонокарбоновые: глицин, аланин, валин, изолейцин, лейцин
·Оксимоноаминокарбоновые: серин, треонин
·Моноаминодикарбоновые: аспартат, глутамат есебінен екінші карбоксильной топ жауап береді ерітіндіде теріс заряд
·Амидтер моноаминодикарбоновых: аспарагин, глутамин
·Диаминомонокарбоновые: лизин, аргинин, көтереді ерітіндіде оң заряд
·Құрамында күкірт бар: цистеин, метионин
·Хош иісті: фенилаланин, тирозин, триптофан, (гистидин)
·Гетероциклді қосылыстар: триптофан, гистидин, пролин
·Иминокислоты: пролин