данып, санын соғып, қатты мазасызданды. _________ Үлы Түранның Ү лдары _______ 187
Иордан былай баяндайды: “Ол бүкіл елді қаһарымен тітіркендіріп, халык біткенді қалтыратып билеу үшін жарық дүниеге ер болып келген сияқты. Пеш енесіне жазғаны сол ма, әйтеуір оның атын естігендер оны үрей мен жантүршігерлік сұмдықтың иесі деп ұқты. Ол өркеуделі, тәкәппар тұлғасын өзі билеп-төстеген алып иеліктерге қарай бүрып, олай-бұлай көз тастап ша- лқақ тұр... Ол бәрін өз қолыммен, өз ақыл-ойымен жасаған, қол жайып сүраса, көңілі түскенге барын беретін қайырымды” Батыс Еуропа тарихшыларының 434 жылғы Қаталауын даласында Атил ла әск ер і ж ең іл іск е ұшырады деген тұжырымдары ж аңсақ. Одан әрі “жеңіліске ұшыраған’' Атилла өз әскерін Римге қарай бастап бара жатты. Жол үстінде Рим императорының арнайы жіберген Рим папасы Лев баста- ған өкілдерін кездестіреді. Рим папасы “Рим тағдырын бей біт ж олмен ш еш іңіз” деп атынан түсіп, Атилланың аяғын құшып өтінеді. Бірақ Атилла ашу кернеп, император Валентинианидің беделін томен түсіру үшін қарын- дасы Тонорийді императорлық мүліктегі үлесімен қоса өзіне қатындыққа беруін талап етті. Бұл деректен кімнің жеңіп, кімнің жеңіліске ұшырағанын анық байқауға болады. Ендеше, неге тарихшылар мындаған жылдар бойғы шындықты бұрмалайды? Әлгі жоғарыда айтқанымыздай, бүл әділетсіздік тің бәр і де Еуропаға өркениетті, мәдениетті “жабайы тағы” қыпшақтар әкелген деп айтуға арла- нудың әрекетінен туған. Олар көшпелілер мәдениеті жоқ, нашар дамыған меш еу халықтар деп әлем ге жар салып, жұрттардың құлақтарына қүя бергісі келді. Айтыңызшы, мешеу халық болса соншама ұшы-қиыры жок
