5-бөлім алдыңғы бөлімдерде меңгерілген білім мен дағдыларға негізделеді. Оқушылар ана тілінде саяхат туралы әңгімелер, өлеңдер, санамақтар және тақырыпқа сәйкес сөздік қормен таныс болулары керек.
Мәнмәтін
Бұл бөлімде тілдік білім мен дағдылар саяхат туралы әңгімелеу үшін қажет. Бөлімде фонетика жүйелі оқытылуы тиіс. Бұл бөлімнің «Өнер» пәнімен байланысы бар. Оқушылардың білімді меңгеруіне көмек көрсету үшін қызықты рөлдік ойындар, оқылым және жазылым тапсырмалары қажет.
Қысқаша шолу
Бөлімде оқушылар тілдік дағдыларын ‘Мектепке бару’ деген тақырыптан бастап ‘Көлік және транспорт’ деген тақырыптар аясында дамытады. Оқушылар әңгімелермен, өлеңдермен және көрнекі мәтіндермен танысады. Өздігінен, топ болып немесе ұжым болып жұмыс істейді. Оқу үдерісі интерактивті болғаны дұрыс, оның ішінде сөйлеу мен тыңдалым дағдыларына баса назар аудару керек, алайда жазылым дағдыларын да қолға алып, жазу ретін үйрете бастау керек. Бағытталған оқу және бағытталған жазу - бұл жердегі ең басты педагогикалық әдіс болып табылады, қажетінше мұғалім өзі үлгі көрсетуі керек, сонымен қатар, қалыптастырушы бағалауды үнемі жүзеге асырып отыруы керек.
Оқу бағдарламасына сілтеме
Оқу мақсаттары
Ұсынылатын оқыту іс-әрекеттері
Мұғалімге арналған ескертпелер
Оқу ресурстары
Фонетика - қазақ тілінің төл дыбыстарын оқыту.
һ, Іі, Ыы дыбыстары мен әріптері.
3.1 Оқу түрлерін қолдану
1.3.1.1 таныс сөздерді тұтас оқу
Мектепке барар жол – оқылым
(Ұ) Мұғалім оқушылардан мектепке күнде қалай жететіндері жайында сұрайды. Үлкен кеспе қағаздар (суреті мен мәтіні бар) көрсетеді. Бірнеше рет қайталап, тақтаға іліп қояды.
(К) Мектепке барудың бір тәсілін қимылмен көрсетеді. Мысалы, жеңіл көлікпен келу. Оқушылар оны табуы керек, сосын мұғалім соған сәйкес кеспе қағазды алып тақтаға іледі.
(Ұ) Оқушылар шеңберге тұрып, кезекпен мектепке барудың жолдарын пантомимамен көрсетеді. Қалғандары оның іс-әрекетін дұрыс тауып, сәйкес карточканы көрсетеді.
(К,Ұ) Мұғалім мектепке бару туралы түрлі кітаптар, суреттер, қысқа фильмдер көрсетеді және сұрақтар қояды. Мысалы, Мәшинемен, автобуспен, велосипедпен саяхатқа шықтың ба?
Саған қай көлік ұнайды?
Саяхаттың қандай түрлері бар?
(Ж) Кітаптағы идеянытүсіну үшін оқушылар жұптасып кітап оқиды.
(Т,Қ) Мұғалім оқушылар кітаптарды көріп жатқан кезде, бір топпен мектепке бару туралы бір мәтін таңдап алып, бағытталған оқу әдісін жүргізеді. Төмендегідей сұрақтар қоюға болады:
Бұл кітап не туралы?
Саған қай сурет ұнады?
Мына сөздер сендерге таныс па? Маған көрсетіңдер… Бұл нені білдіреді?
Кітапты ұнатасың ба? Неліктен?
Мұғалім оқушылардың төмендегі дағдыларын бағалайды:
мәтіннің негізгі ойды анықтауын;
мәтін туралы қарапайым сұрақтарға жауап беруін;
мәтін туралы басқалардың айтқанын тыңдауын;
тірек сөздерді меңгеруін.
(Ұ,Қ) Оқушылар қызықты ойларымен сыныппен бөліседі. Басқа оқушылар сабақтың мақсатына сай бірін-бірі бағалайды.
Дифференциация:
Қабылдау деңгейі жоғары оқушылар сыныпта оқыған қызықты кітаптарын талқылайды.
Қабылдау деңгейі орташа оқушылар кітаптарға қызығушылықтарын білдіреді және тірек сөздерді пайдаланып, сурет бойынша сөйлейді .
Қазақ тілінің төл дыбыстары:
һ, Іі, Ыы дыбыстарын және оларды таңбалаушы әріптерімен таныстыру, жазғызу. Бұл жұмыстар әріптер, жеке буындар мен сөздерді жазу арқылы жүргізіледі.
Жазылымды үйрету үш кезеңнен тұрады:
1-кезең: мәтінді оқу және мәтіннің түрімен таныс болу (оқушылар көптеген мәтін түрлерімен таныс болады, оның ішінде фильм.)
2-кезең: жазылымға қажетті идеяларды жинақтау/есте сақтау (драма, рөлдік ойын, өнер, мәтіннің талдауы, сұрақ қою және жауап беру, болжау, әңгіме кітаптар)
3-кезең: жоспарлау, жазу және өңдеу. (Бірлесіп жазу, жазылым барысындағы ойлау, талдау, идеяларды жинақтау үдерісін көрсету, топта жоспарлау, жобалау, жұмысты өңдеу.)
Осы тоқсаннан бастап жазылым кезеңдерін ретімен сақтап оқытылатын болады және жазылым тапсырмалары осы үдеріске мысал бола алады.
Мектепке барудың түрлі жолдарын көрсететін көлемді суреттер дайындаңыз: мен жаяу жүріп барамын, жеңіл көлікпен, автобуспен, велосипедпен, пойызбен және т.б.
Оқушылардың алдына нақты оқу мақсатын қойыңыз.
Оқушыларға көлік түрлерімен саяхаттау туралы суреттер, әңгімелер, өлеңдер немесе әндер әкелуді тапсырыңыз, сыныпқа көрсетіңіз.
Бағытталған оқыту:
Кітапқа кіріспе (Бұл кітап не туралы болуы мүмкін? Біз бұл кітап туралы не білеміз?)
Тексеру стратегиясы (топтық оқыту мақсатын және фонетикалық стратегияларды түсіндіріңіз немесе қайталаңыз).
Өздігінен оқу (оқушылар өздігінен оқиды немесе мұғалімнің айтуы бойынша суреттерге қарайды).
Мәтінге қайта оралып, сұрақтарға жауап беру (кітапты/суреттерді топ болып талқылайды. Олар не түсінді?)
Мұғалім сабақ жүргізе отырып, жеке оқушылардың кітап оқуын тыңдайды.
Бағытталған оқу:
Сөздерді танып-білу дағдыларын дамыту;
Әріптердің дұрыс дыбысталуын меңгерту;
Сөздерді оқу үшін фонетикалық білімдерін қолдану және жаңа сөздерді танып білу.
Суретке қарап, онда қандай оқиға болып жатқанын, не болуы мүмкін екенін талқылау, т.б.
1.3.3.1 мәтіннің жанрын (өлең, ертегі, жұмбақ, жаңылтпаш, санамақ және т.б.) ажырату
2.6 Оқыған/тыңдаған материал бойынша ой-пікір білдіру
1.2.6.1 тыңдаған/оқыған материал туралы өзінің қарапайым пікірін (келісемін/келіспеймін, ұнайды/ұнамайды) айту
3.5
Түрлі дереккөздерден қажетті ақпаратты алу
1.3.5.1 мұғалімнің көмегімен иллюстрациялы шағын мәтіннен қажетті ақпаратты табу
3.4 Сұрақтар мен жауаптар құрастыру
1.3.4.1 мұғалімнің көмегімен мәтін немесе иллюстрация бойынша қарапайым сұрақтар (кім? не? қандай? қанша?) қою
1.5 Тыңдау-көру материалдарының мазмұнын түсіну
1.1.5.1 қимыл-қозғалыс, сұрақ қою, қысқа жауап арқылы тыңдаған/көрген мәтінді түсінгенін білдіру
1.4 Мәтіндегі негізгі, қосалқы ақпараттарды түсіну
1.1.4.1 мұғалімнің көмегімен тыңдаған материалдың кім/не туралы екенін түсіну
«Мектепке барар жол» – жаңа идеяларды түсіну
(МК) Мұғалім мектепке келу жолын пантомимамен, яғни сипаттау сөздер және сөз орамдары арқылы көрсетеді. Мысалы, орындықты пайдаланып, «Мен мектепке жеңіл машинамен келе жатырмын» деп айтады. Келесі пантомимаға мысалдар: «Мен жаяу мектепке келе жатырмын», «Жолда велосипед теуіп келе жатырмын», «Мен автобуста отырмын».
(Ұ) Оқушылар кезекпен орындықты пайдаланып, мектепке келудің түрлі жолдарын көрсететін пантомима жасайды (автобус, пойыз, жаяу, машина) және басқалардан ‘Орындық нені білдіреді?’ деп сұрайды.
(Д) Мектепке келу көрінісін көрсететін «стоп-кадр» дайындайды.
(Т,Қ) Оқушылар топпен өздерінің мектепке келуін көрсететін «стоп-кадр» (сурет) дайындайды.
(Ұ,Қ) Әр топ өз «стоп-кадрларын» кезекпен көрсетеді. Өзгелері олардың не бейнеленгенін дұрыс табуы керек.
(Т,Қ) Оқушылар мәшине, автобус, пойыздардың көлемді макетін үлкен қораптардан жасап, жаңа сөздермен сипаттайды. Мұғалім оқушылардың тілдік дағдыларын дамыту үшін таңдалған бір топпен жұмыс істейді. Олардың төмендегі дағдыларын бағалайды:
топта бірігіп жұмыс істей алу, сөйлей алуын;
мектепке баруға қатысты сөздік қорын пайдалануын.
Дифференциация:
Қабылдау деңгейі жоғары оқушылар сынып алдында өзінің және басқалардың макеттерін сөйлемдерді қолдана отырып сипаттайды.
Қабылдау деңгейі орташа оқушылар басқа оқушылармен сөйлескен кезде, көлікке қатысты кейбір сөздерді пайдаланады.
Оқушылардың алдына нақты оқу мақсатын қойыңыз.
«Мектепке барар жол» тақырыбына қатысты сөздер көрнекі жерде ілінуі қажет. Сөздер/сөйлемдер осы шақта айтылуы тиіс.
«Стоп-кадр» дегенді түсіну үшін 2-бөлімді қараңыз. «Мектепке барар жол» стоп кадрінде көрініс табатын мысалдар:
Ата-анасымен қоштасу;
Мектеп автобусына міну;
Достарымен мектепке жаяу бару;
Мектепке келе жату.
Көлік түрлерінің модельдерін жасау үшін үлкен қорап, бояу, қайшы т.б. дайындау.
Бөлімнің тақырыптарын меңгеруге көмектесетін жағдай жасаңыз:
Киім киіп, рөлдік ойындар ойнау үшін гараж, автобус сияқты орын, алғашқы жазылымға арналған түрлі қарындаш, қаламмен қамтылған арнайы орын;
Автомобиль, мотоцикл, автобус туралы кітаптармен/көрнекі құралдармен жабдықталған ыңғайлы орын;
Оқиғаларды баяндау және қойылым қою үшін қуыршақтар мен шағын-ойындары бар арнайы орын.
For information about guided reading see:
http://www.teachfind.com/teachers-tv/guided-reading-fiction-and-non-fiction
1.5 Аудиовизуалды материал мазмұнын түсіну
1.1.5.1 қимыл-қозғалыс, сұрақ қою, қысқа жауап арқылы тыңдаған/көрген мәтінді түсінгенін білдіру
2.4
Оқыған/тыңдаған материалды мазмұндау
1.2.4.1 шағын мәтінді/ қарапайым оқиғаларды мазмұндау
2.3 Түрлі жағдаяттарда қарым-қатынасқа түсу (диалог) және тілдік нормаларды қолдану
1.2.3.1 сұхбаттасының не туралы айтқанын түсіну және тілдік нормаларды сақтай отырып, түрлі тәсілдермен жауап беру
2.6 Оқыған/тыңдаған материал бойынша ой-пікір білдіру
1.2.6.1 тыңдаған/оқыған материал туралы өзінің қарапайым пікірін (келісемін/келіспеймін, ұнайды/ұнамайды) айту
5.1 Грамматикалық нормаларды сақтау
(термин сөздерді қолданбау)
1.5.1.5 мұғалім көмегімен сөйлемдегі сөздердің орын тәртібін сақтап құрастыру
2.2 Берілген тақырып бойынша ойын жеткізу
1.2.2.1 сурет бойынша 2-3 сөйлеммен өз ойын білдіру
Мектепке барар жол – шағын есеп жазу
(К) Бірлесіп жазу. Мұғалім, ең алдымен, «Мектепке барар жол» туралы жазылған шағын есептің үлгісін жасайды (алты суреттен тұратын тізбек, астына сөздер, сөз тіркестері мен сөйлемдер жазылған). Жазу кезінде мұғалім өз ойын дауыстап айтып отырады. Сөздерге назар аудара отырып сөйлемдерді оқиды. Мысалы: Мен ата-анаммен қоштасамын, автобусқа отырамын, автобустан түсемін, автобуста отырған достарыммен сөйлесемін, автобустан түсемін, мектеп ауласында ойнаймын, қоңырау соғылған бетте ішке кіремін.
(Ұ) Бірлесіп жазу. Оқушылар ортақ идеялар айтып, пікірлерін білдіреді, ал мұғалім жазады.
Оқушылар алты суреттен тұратын өздерінің мектепке барар жолды бейнелейтін реттілігі сақталған сурет тізбегін салады. Әрбір суреттің астына реттілігін білдіретін сөзді жазады.
(Т, К) Мұғалім осы кезде бір топтың тілдік дағдыларын дамыту үшін бағытталған жазу әдісін қолданады. Оқушылардың төмендегі дағдыларын бағалайды:
ойларының жинақылығын;
топта бір-бірін тыңдап, орынды пікір білдіруін;
суреттер туралы реттілігі сақталған сөз/сөйлем жазуын.
Дифференциация:
Қабылдау деңгейі жоғары оқушыларөздігінен сөздер жазады, іс-әрекеттің ретін білдіретін сөздерді орынды пайдаланады. Мысалы, бірінші…, сосын…, соңынан…, содан кейін …, келесі…, ең соңында… .
Қабылдау деңгейі орташа оқушылар мектепке барар жол туралы үлгідегідей сөздерді көшіріп жазады.
«Көлік түрлері». Оқылым
(Ұ) Мұғалім оқушыларға бірнеше аптаның ішінде көлік туралы суреттер мен жазбалары бар шағын анықтамалық кітап (қажет болса, олардың ана тілінде) дайындайтынын айтады.
(Ұ) Оқушылардан көлік туралы және көлік түрлері туралы не білетінін сұрайды. Көліктің суреттері мен атаулары көрсетілген кеспе қағаздарды көрсетеді. Бірнеше рет қайталатып, көрнекі жерге қояды.
(К,Ұ) Көлік түрлері туралы жақсы кітаптар, суреттер, шағын фильмдер көрсетеді. Көліктердің жақсы жақтарына назар аудара отырып сұрақтар қояды:
Анықтамалық неге байланысты жақсы болады? (суреттер, оңай оқылатын мәтін, мазмұн, құрылым)
Кітап несімен ұнайды? Сендер анықтамалықты қалай істеуші едіңдер?
Өз кітаптарыңда қандай идеялар қолданасыңдар?
(Ж) Оқушылар жұптасып идея алу үшін кітаптарға және суреттерге қарайды.
(Т,Қ) Мұғалім көлік туралы қызықты мәтінді таңдап, бағытталған оқуды жүргізеді. Сұрақтар төмендегідей болуы мүмкін:
Бұл кітап не туралы?
Саған қай сурет ұнайды?
Мына сөздердің қайсысы таныс? Маған көрсетіңдер…Ол нені білдіреді?
Кітап сендерге ұнай ма? Неге?
Сен бұл анықтамалық туралы не білдің ?
Мұғалім оқушылардың төмендегі дағдыларын бағалайды:
негізгі ойды анықтауын;
мәтін туралы қарапайым сұрақтарға жауап бере алуын;
мәтін туралы басқалардың айтқандарын тыңдауын;
нақты сөздерді тануын.
(Ұ,Қ) Оқушылар қызықты ойларымен бөліседі. Басқа оқушылар сабақтың мақсатына қарай бірін-бірі бағалайды.
Дифференциация:
Қабылдау деңгейі жоғары оқушылар өз кітаптарын талқылайды және не туралы жазатынын жоспарлайды.
Қабылдау деңгейі орташа оқушылар үлгі бойынша кітаптағы суреттер жайында сөз қозғайды.
Оқушылардың алдына нақты оқу мақсатын қойыңыз.
Бірлесіп жазу - бүкіл сыныпқа жазылымды үйретудің бірден-бір жолы. Мұғалім сыныпқа жазылымның үлгісін көрсетеді. Бұл транскрипциялық, мысалы оң немесе сол деген бағытты көрсету түрінде болуы мүмкін. Немесе композициялық, мысалы, қызықты сөздер немесе қызықты сөйлем құрылымдары болуы мүмкін.
Бірлесіп жазу төмендегідей жүзеге асады:
Мұғалімнің көрсетуі: мұғалім оқушыларға қажетті белгіл бір жазылым дағдысын көрсетеді. Мұғалім осы кезде автордың ойында не болып жатқанын дауыстап айта отырып осы дағдыны түсіндіреді.
Мұғалім «хатшы»: мұғалім оқушылардан не жазу керектігі туралы ойларын сұрап, сөз тіркесі немесе сөйлем түрінде жазады.
Мұғалім жеке немесе жұпта тайқтайшаға сөз, сөз тіркестерін, сөйлем құрап отырған балалардан өз ойларын жазуды сұрайды. Бұл мұғалімге құнды ақпарат береді және оқушылардың өздігінен жазуға қаншалықты дайын екендіктерін көрсетеді.
Оқушыларды керекті сөз немесе сөз тіркестерін табуға жетелейтін тіркестер:
Бұл идеяға кейін қайтып оралармыз.
Бұл идея жаман емес.
Табылған сөз!.
Табылған ақыл!.
Тамаша ойлар!/ Керемет сөздер!
Сендер де осыны қолданасыңдар деген үміттемін...
Қайсысы дұрыс болмақ?
Біз қаламаймыз…
Біз «Жазушылар» ретінде оқырманды таң қалдыратын, қызықтыратын жаңа, тың нәрсе ойлап табуымыз керек
Қайтадан ойлан.
Бұл керемет пікір!
Тағы қандай ой бар?
Мен неге осыны таңдадым?
Мынаны қарайық...
Бұл күрделірек...
Әрбір оқушыға алтыға бөлек қағаз дайындаңыз.
Оқушылардың көз алдына мектепке барар жол туралы сөздерді көрсетіп қойыңыз. Сөйлемдер/сөз тіркестері осы шақта жазылуы керек.
Бағытталған жазудың реті:
Кіріспе (оқушыларға оқу мақсатын түсіндіріңіз).
Есте сақтау (жазылымға арналған ойларды/идеяларды есте сақтау, қайталау).
Үлгі жасау/жобалау (мұғалім сыныптағы оқушының қабілетін ескере отырып, жазылымның үлгісін береді).
Қолдану/жазу (оқушы өздігінен жазады)
Қорғау (өз жазғандарын сыныптағы оқушылармен бөліседі).
Рецензия (пікір) (құрбылары/өздері өз жазғандарын оқу мақсаттарына қарай бағалайды) Бағытталған жазудың мақсаттарын дұрыс таңдаңыз. Мақсат оқушылардың жазу дағдыларын жақсартуда және өздігінен жұмыс істеу қабілетін арттыруда көмегін тигізетіндей болуы керек. Топ ішіндегі жеке оқушылардың қажеттіліктерін ескеріңіз, мысалы:
оқуда алға ілгерілеу үшін оқушыларды кедергіні жеңуге ұмтылдыру;
оқушыларға жазылым туралы талқылау барысында белсенді қатысуға жағдай жасау;
өздеріне деген сенімділіктерін арттыру;
үйрену барысында бағалау.
Бағалау ақпараты қабілеттері өзара ұқсас оқушыларға пайдаланылады. Әр топтағы оқушылар саны да, сонымен қатар, әр сыныптаға топ саны да әр түрлі болуы мүмкін. Топ үшін бағытталған жазу оқушылардың қажеттіліктері ескеріліп құрылуы керек. Бұл бөлімде әр топ 4-5 оқушыдан құралғаны ыңғайлы.
Оқушылардың алдына нақты оқу мақсатын қойыңыз.
Оқушыларға алдыңғы сабақта қолданған көліктің суреттері бар кеспе қағаздарды көрсетіп қайталаңыз (мысалы, машина, автобус, пойыз, ұшақ, кеме)
Алдыңғы сабақта қолданған көлік туралы мәтіндер, ертегілер, тақпақтар және әндер, суреттерді қарастырыңыз.
Бағытталған оқуды үйрету алдыңғы тақырыптағы материалдарда көрсетілген.
Оқушыларға бөлімді меңгеруге көмектесетін қосымша әрекеттер:
Көлік түрлеріне қатысты ертегі, тақпақ, санамақ айтыңыз. Оқушылардың өздерін осы үдеріске қатыстырып, бірнеше рет қайталаңыз.
Liam’s first day at school
http://www.youtube.com/watch?v=-yzRdOvh1TI
http://www.mescards.com/birthday1/card1_makeyourown.php
4.1 Кейіпкердің атынан мәтін құрастырып жазу
1.4.1.1 суретте берілген заттардың сынын білдіретін сөздерді жазу
4.4 Каллиграфиялық нормаларды сақтау
1.4.4.1 бас әріптер мен кіші әріптерді санитарлық-гигиеналық талаптарға сәйкес бір-бірімен дұрыс байланыстырып, анық, айқын жазу
5.1 Грамматикалық нормаларды сақтау
(термин сөздерді қолданбау)
1.5.1.2 мұғалімнің көмегімен көптік/тәуелдік/ жіктік /септік жалғауларын ауызша тілде қолдану
5.2 Орфоэпиялық және орфографиялық нормаларды сақтау
1.5.2.3 мұғалімнің көмегімен бас әріппен жазылатын сөздерді (кісі есімдері, жер-су атаулары, үй жануарларына берілген ат) ажырату
Жанрды және мәтін түрін анықтау
1.3.3.1 мәтіннің жанрын (өлең, ертегі, жұмбақ, жаңылтпаш, санамақ және т.б.) ажырату
2.6 Оқыған/тыңдаған материал бойынша ой-пікір білдіру
1.2.6.1 тыңдаған/оқыған материал туралы өзінің қарапайым пікірін (келісемін/келіспеймін, ұнайды/ұнамайды) айту
http://www.balakai.kz
3.4 Сұрақтар мен жауаптар құрастыру
1.3.4.1 мұғалімнің көмегімен мәтін немесе иллюстрация бойынша қарапайым сұрақтар (кім? не? қандай? қанша?) қою
Көлік – идеяларды түсіну
1.4 Мәтіндегі негізгі, қосалқы ақпараттарды түсіну
1.1.4.1 мұғалімнің көмегімен тыңдаған материалдың кім/не туралы екенін түсіну
(МК) Мұғалім көліктің бөліктерін білдіретін сөздерді карточкалардың көмегімен үйретеді.
(Ө) Оқушылар таңдаулары бойынша көліктің суретін салады/ бояйды/ моделін құрастырады және оны сыныпқа суреттеп береді.
(Ж) Мұғалім оқушылардың көлік тақырыбына қатысты сөздік қорын молайту үшін жұпқа бөліп, «Өз жұбыңды тап» оқыта үйрету ойынын жүргізеді. Мұғалім әр оқушыға бір-бірден сөз үлестіреді. Барлық оқушылар өздеріне берілген сөздерді дауыстап оқиды. Осыдан кейін оқушылар сөз тіркесін жасау үшін өз жұбын іздейді. Мысалы ұшақ деген сөзді оқыған бала ұшады деген сөзді оқыған баланың қасына барып, екеуі бірігіп, ұшақ ұшады деген тіркесті айтады.
Мұғалім оқушылардың төмендегі дағдыларын бағалайды:
көлік туралы сөздерді қолдануын;
үйренген сөздерін қолдана отырып, берілген суретті немесе модельді қарапайым сөйлемдермен сипаттауын;
басқа оқушыларды тыңдап, түсінуін.
(Ұ,Қ) Мұғалім бірнеше оқушыға белгілі бір өнер туындысын көрсетіп, сол туралы бір-біріне айтқызады. Басқа оқушылар оларды бағалайды.
Дифференциация:
Қабылдау деңгейі жоғары оқушылар өз көліктерін тиісті сөздерді қолдана отырып сөйлемдермен сипаттайды.
Қабылдау деңгейі орташа оқушылар көлікті сипаттауда үлгіде берілген сөздерді қолданады.
Оқушылардың алдына нақты оқу мақсатын қойыңыз.
Оқушыларға көліктің бөлшектерін көрсететін кеспе қағаздар дайындаңыз. Мысалы, дөңгелек, мотор, руль, жүк салғыш, капот, орындық, т.б.
Тапсырманы орындату үшін желім, бояу, қағаз және қайшы дайындаңыз.
Оқушылардың бөлімді меңгеруіне көмектесетін қосымша әрекеттер:
рөлдік ойын, сахналық киімдер кию, көлік жөндеу орталығы ретінде бұрышты безендіру, ойыншық мәшинелер, үзіліс кезінде оқушылар барып ойнай алады;
қуыршақтар мен ойыншықтарды пайдаланып, шағын қойылым қою.
Қосымша тапсырма:
мектепке қонақ ретінде таксист, автобус жүргізушісін немесе ТЖО-да (техникалық жөндеу орталығы) жұмыс істейтін маманды шақырып, оқушылармен сұхбат жүргізу. Олар өздерімен бірге суреттер, бөлшектер т.б. алып келіп, оқушылардың қойған сұрақтарына жауап береді.
Өз жұбыңды тап оқыта үйрету ойыныоқушылардыңсөз тіркестерінің лексикалық мағынасын жаттықтыру мақсатында ойнатыңыз
2.3 Түрлі жағдаяттарда қарым-қатынасқа түсу (диалог) және тілдік нормаларды қолдану
1.2.3.1 сұхбаттасының не туралы айтқанын түсіну және тілдік нормаларды сақтай отырып, түрлі тәсілдермен жауап беру
1.5Аудиовизуалды материал мазмұнын түсіну
1.1.5.1 қимыл-қозғалыс, сұрақ қою, қысқа жауап арқылы тыңдаған/көрген мәтінді түсінгенін білдіру
2.3 Түрлі жағдаяттарда қарым-қатынасқа түсу (диалог) және тілдік нормаларды қолдану
1.2.3.1 сұхбаттасының не туралы айтқанын түсіну және тілдік нормаларды сақтай отырып, түрлі тәсілдермен жауап беру
Көлік туралы жазу үшін ақпараттар
3.5
Түрлі дереккөздерден қажетті ақпаратты алу
1.3.5.1 мұғалімнің көмегімен иллюстрациялы шағын мәтіннен қажетті ақпаратты табу
(МК) Бірлесіп жазу жаттығулары. Мұғалім көлік туралы ақпарат жазуға мысал ретінде бір сөйлем жазып көрсетеді. Сөйлемдегі әр сөзді жекелей дыбыстап, оқушыларға дауыстап оқып береді. Мысалы, Бұл – спорт мәшинесі. (Ұ) Бірлесіп жазу жаттығулары. Оқушылар көбірек идея тастап, пікір білдіреді, мұғалім жазып отырады.
(Ө) Оқушылар таңдаған көліктері бойынша шағын кітап дайындайды. Оның әдемі мұқабасы, іші суретке, фотоға толы болуы керек. Суреттерді журналдан немесе интернеттен алады, суреттердің астыңғы жағына міндетті түрде көлік туралы сөздік қорынан алынған сөзді жазады.
(Т,К) Мұғалім тілдік дағдыларды дамыту үшін бағытталған жазу әдісін қолданады. Оқушылар бірін-бірі бағалайды.
Мұғалім оқушылардың төмендегі дағдыларын бағалайды:
кітапқа қажетті, оқырманға қызықты ақпаратты таңдауын;
топта бірін-бірі тыңдап, орынды пікір білдіруін;
кітаптың мұқабасын безендіруіне, ішін сурет және мәтінмен толықтыруына баса назар аударуын.
(Ұ,Қ) Оқушылар жасаған кітаптарымен өзара алмасады. Оқушылар бірін-бірі бағалайды.
Дифференциация:
Қабылдау деңгейі жоғары оқушылар өздігінен тақырыпқа сай сөздерді қолдана отырып, сөйлемдер құрайды.
Қабылдау деңгейі орташа оқушылар өз кітаптарына сөйлемдерді үлгіден алып жазады.
Оқушылардың алдына нақты оқу мақсатын қойыңыз.
Бірлесіп жазу туралы нұсқаулықты алдыңғы бөлімнен қараңыз. Оқушыларға қағаздан шағын кітапты дайындауды көрсетіңіз. «Мектепке келу» тақырыбы бойынша сөздер мен сөз тіркестерін осы шақта қолдану оқушылардың естеріне түсіріңіз. Бағытталған жазу туралы нұсқаулықты алдыңғы бөлімнен қараңыз.
1.4.1.1 суретте берілген заттардың сынын білдіретін сөздерді жазу
5.2 Орфоэпиялық және орфографиялық нормаларды сақтау
1.5.2.2 мұғалімнің көмегімен ә, ө, ү, ұ, і, ң, қ, ғ, һ әріптері кездесетін сөздерді дұрыс айту және жазу
«Қазақ тілі» пәні. Бастауыш мектеп. 1-сынып
6-бөлім: «Салт-дәстүр және ауыз әдебиеті»
Осыған дейін меңгерілген білім
6-бөлім алдыңғы бөлімдерде меңгерген білім мен тілдік дағдыларға негізделеді. Оқушылар орыс және қазақ тілінде әңгімелер, өлеңдер, санамақтар және сөздік қормен таныс болулары керек.
Мәнмәтін
Бұл бөлімде тілдік дағдылар «Салт-дәстүр және ауыз әдебиеті» тақырыбы аясында дамиды. Бөлімде фонетика жүйелі оқытылуы тиіс. Бұл бөлімнің өнер және музыкамен пәнаралық байланысы бар. Оқушылардың білімді меңгеруіне көмек көрсету үшін қызықты рөлдік ойындар, оқылым және жазылым тапсырмалары қажет.
Қысқаша шолу
Оқушылар бұл бөлімде сөйлеуі мен тілдік білімін ертегілер, тақпақтар, санамақтар және шумақтар негізінде дамытады. Оқушылар әңгімелермен, тақпақтармен және визуалды мәтіндермен танысады. Өздігінен, топпен немесе ұжым болып жұмыс істейді. Оқу үдерісі интерактивті болғаны дұрыс, оның ішінде сөйлеу мен тыңдалым дағдыларына баса назар аудару керек, алайда жазылым дағдыларын да қолға алып, жазылымның ретін үйрете бастау керек. Бағытталған оқу әдісі және бағытталған жазу әдісі бұл жердегі ең басты педагогикалық әдістеме болады, қажетінше мұғалім өзі үлгі көрсетуі керек және қалыптастырушы бағалауды үнемі жүзеге асырып отыруы тиіс.
