Қазақ халқы ұлт-азаттық күресінің асқар шыңы ХХ ғасыр басындағы Алаш



Pdf көрінісі
бет22/39
Дата22.05.2022
өлшемі1,2 Mb.
#144528
1   ...   18   19   20   21   22   23   24   25   ...   39
Байланысты:
bilet 1-30
polozhenie-o-magisterskoy-dissertatsii, Сабак №7, Сабак №5, Сабак №9, Сабак №8, Сабак №1, Сабак №14
3.
Тың игерудің пайдасы.
Тың игеру Қазақстанда ерекше қарқынмен жүргізілді. Қазақстанда егістік жерлердің 
көлемі артты. Астық өндіру көлемі жөнінен Қазақстан одақта 2-орынға шықты. Соның арқасында Қазақстан Орта 
Азия мен Сібірді, Оралды астықпен қамтамасыз етті. Тың игеру жылдарында Қазақстан көп ұлтты, 
интернационалдық елге айналды. Қазақстан жерінде көптеген тұрғын үйлер, құрылыстар, мəдени обьектілер 
салынды. Он мыңдаған шақырым жолдар төселді.
 Тың игерудің салдары.
Көптеген жылдар бойы тың жерлерді 
игеру партия көрегендігі, Мемлекет жеңісі ретінде дəріптеліп келді. Ал оның көлеңкелі жағы туралы ештеңе 
айтылмады жəне айтылуы да мүмкін болмады. 
Ең алдымен Қазақстанға тың жəне тыңайған жерлерді игеруге келгендер арасында арамтамақтар мен 
қылмыскерлер де болды. 1954–1955 жылдарда Қазақстанға келген 650000 тың игерушінің 150000-ы ғана 
механизатор болды. Нəтижесінде көптеген тəртіп бұзушылықтар, қылмыстар етек алды. 
Тың игеруге байланысты совхоздарға көбінесе тозған, бүлінген тракторлар мен комбайндар, ауыл шаруашылық 
техникасы жіберілді. 
Экологиялық жағдай күрт нашарлады. Аса көп территория жыртылып, нəтижесінде көп жерлер тіршілікке 
жарамсыз болып қалды. Топырақ эрозияға ұшырап, жердің құнарлылығы азайды. 
Мал шаруашылығының дамуы артта қалды. Миллиондаған гектар жерлер жыртылғандықтан, малдың жайылымы
жемшөп дайындайтын жерлер азайды. Мал шаруашылығының шығынға ұшырауынан ет, сүт өнімдерінің көлемі де 
азайды. 
 
 
 
 
 


17билет 
1.
 Орта жүздің Арғын тайпасының Тобықты руынан шыққан билер əулетінен. Əкесі Құнанбай Өскенбайұлы өз 
заманындағы атақ даңқы алысқа кеткен адамдардың бірі болған. Патша өкіметі XIX ғасырдың ортасындағы бір 
сайлауда оны Қарқаралы ауданының аға сұлтандығына бекіткен. Шешесі Ұлжан Орта 
жүздің Арғын тайпасынан Қаракесек руының шешендікпен, тапқырлық, əзіл əжуамен аты шыққан шаншарлардың 
қызы «Абай» деп жас Ибраһимді анасы Ұлжан еркелетіп атаған. Содан бері бұл есіммен Абай тарихқа 
енді.Осындай текті ортадан шыққан Құнанбай мен Ұлжаннан туған төрт ұлдың бірі Абай жастайынан ақ ерекше 
қабілетімен, ақылдылығымен көзге түседі. Балаға сыншы əкесі осы баласынан қатты үміт етеді. Əкесі оның 
зеректігін байқағаннан кейін, 10 жасқа толған соң Семейдегі Ахмет Риза медресесіне береді.Медреседе төрт жыл 
оқығаннан кейін, оқудан шығарып алып, қасында ұстап, ел басқару ісіне баули бастайды. Əкесінің төңірегінде ел 
жақсыларымен араласып, өз халқының рухани мəдениет жүйелерімен жете танысады. Өзі билер үлгісінде шешен 
сөйлеуге төселеді. Ұтымды сөзімен, əділ билігімен елге танылып, аты шығады. Көп ұзамай, жетпісінші жылдардың 
бас кезінде Қоңыр Көкше дейтін елге болыс болады. Билікке араласып, біраз тəжірибе жинақтағаннан кейін ол 
халық тұрмысындағы көлеңкелі жақтарға сəуле түсіруге күш салып бағады. Бірақ онысынан пəлендей көңіл 
тоятындай нəтиже шығара алмайды. Сондықтан халқына пайдалы деп тапқан істерін көркем сөзбен, əсіресе, 
өлеңмен насихаттамақ болады. Абай бір жағынан шығыс классиктері Низами, Сағди, Қожа Хафиз, Науаи, Физули, 
Жəми тағы басқаларды оқыса, екінші жағынан А. С. Пушкин, А.И. Герцен, М.Е. Салтыков-Щедрин, Н.А. 
Некрасов, М.Ю. , Л.Н. Толстой, И.А. Крылов, Ф.М. Достоевский, И.С. Тургенев, Н.Г. Чернышевский мұраларын 
оқып, терең таныс болған 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   18   19   20   21   22   23   24   25   ...   39




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет