Қазақ тіліндегі эмоционалды



Pdf көрінісі
бет176/218
Дата08.11.2023
өлшемі57,39 Mb.
#190142
1   ...   172   173   174   175   176   177   178   179   ...   218
Байланысты:
Снимок экрана 2023—10—21 в 15.40.19

жіберейін бе?
»

 
деп еркекше кісімсіп, қоқиланатын» (Ж. Аймауытов, 
Қартқожа)
. Ж. Аймауытов шығармасындағы 
«Қақ басқа салып 
жіберейін бе?»
деген сөйлем адамның ызаланған күйін білдіру үшін 
қолданысқа түседі деп пайымдасақ та, контексте қараған кезде, автор
-
дың «
еркекше
 
кісімсіп, қоқиланатын» 
деген баяндауынан кейін бұл 
сөйленімнің ар жағында зілі жоқ екендігін байқауға болады. 
Қоқилан етістігі қыр көрсету, қодыраңдау, едіреңдеу мағыналарын 
береді. 
«Бүгінгі жиынға Байқазы мен баласы қ о қ и л а н ы п, 
паңданып, аса зор маңыз беріп отырғандай (М. Қаратаев, Дала). 
Жаңа ғана бұл далада өздерінен басқа қожа жоқтай қ о қ и л а н ғ а н 
солдаттар төбесінен жасын түсіп, сүйектері шашылып қалды (М. 
Құмарбеков, Асау Ертіс). Күшіктерге қ о қ и л а н а тісін бір ақситып 
қуып шықты да, асқа бас қойды (С. Елубаев, Ой. қара)»
[113,
 
275
]

Жұман сүй дегенде, ұрмайтынын білсе де, қатыны недәуір шамда
-
нып: 
«Сені қойсайшы.. сөйтпей!»
 

 
дейтін еді
(Ж. Аймауытов, 
Қартқожа)

Шамдану етістігі бір нәрсеге ыза болу, қызараңдап ашу шақыру 
мағыналарын береді. «
Редактор оның орнында болмай шыққанына 
қатты
шамданып,
терісіне сыймай отыр екен (Ұ. Доспанбетов, 
Сырға.)
Әлденеге 
шамданып,
тулап кетсе, тағы ие бола алмай 
қалармыз
(
Т. Нұртазин, Үлкен.). Шамданып
шарт сынар деп ойлап 
едім, олай болмады (Б. Мұқаев, Өмір)»
[114, 125]. 
Адамның бір нәрсеге ызаланғанын, жақтыртпағандығын, қатты 
ашуланбаса да айтылған сөздің немесе істелген қылықтың ұнама
-
ғандығын көрсету үшін қолданылатын


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   172   173   174   175   176   177   178   179   ...   218




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет